Inkomstenbelasting, aftrek van monumentuitgaven

De navolgende (onderdelen van) besluiten zijn geactualiseerd en overgenomen in dit besluit.

• – besluit van 21 december 2000, nr. CPP2000/2597M

• – besluit van 30 november 2001, nr. CPP2001/3035M, vragen B.6.8.b en B.6.8.c

• – besluit van 23 oktober 2003, nr. CPP2003/1853M, vragen 1, 2, 3, 5 en 6

De navolgende (onderdelen van) besluiten zijn achterhaald door wetswijziging of jurisprudentie of bevatten geen beleidsstandpunten die als rechtsvraag kunnen worden aangemerkt maar hebben vooral een voorlichtend karakter. Gelet hierop zijn deze (onderdelen van de) besluiten niet in dit besluit overgenomen. Voor zoveel nodig zijn of worden deze onderdelen geactualiseerd verwerkt in voorlichtingsmateriaal.

• – besluit van 30 november 2001, nr. CPP2001/3035M, vraag B.6.8.a

• – besluit van 23 oktober 2003, nr. CPP2003/1853M, vragen 4, 7 en 8

Uitgaven voor monumentpanden zijn aftrekbaar voor panden die zijn ingeschreven in het monumentenregister. Aftrek is dus niet mogelijk voor gemeentelijke monumenten of voor een schip dat staat ingeschreven in de schepenlijst van het Nationaal Register Varende Monumenten. Uitgaven voor monumentenpanden die betrekking hebben op de periode vóór de inschrijving zijn niet aftrekbaar.

Aftrekbaar zijn de uitgaven met betrekking tot het monumentenpand. Uitgaven van niet-monumentale aanhorigheden zijn dus niet aftrekbaar. De uitgaven voor een aanhorigheid zijn wel aftrekbaar als de aanhorigheid zelfstandig is ingeschreven in het monumentenregister. Dit geldt ook als het monumentenpand zelf niet is ingeschreven. In dat geval zijn uiteraard de uitgaven met betrekking tot het pand zelf niet aftrekbaar.

Niet aftrekbaar zijn de zogenoemde huurderslasten, zoals tuinonderhoud, behangen, binnenverf- en witwerk en kleinere reparaties (Hoge Raad, 5 oktober 1988, rolnr. 25 613, BNB 1988/321). Hierna, onder 3.1. en onder 3.2, worden twee uitzonderingen op deze hoofdregel behandeld.

Voor monumenten die behoren tot de rendementsgrondslag van box 3 kan monumentkostenaftrek worden verleend. Daarvoor is juridische eigendom vereist. Op 26 januari 2005 heeft het Tweede-Kamerlid Dezentjé Hamming vragen gesteld over monumenten-CV’s. In mijn antwoord van 16 februari 2005, nr. DGB 2005/440, heb ik aangegeven te bezien in hoeverre de wettelijke bepalingen leiden tot knelpunten. Voor de heffing van inkomstenbelasting heb ik aan de hand van praktijksituaties geconstateerd dat de eis van volledige juridische eigendom in sommige gevallen tot knelpunten leidt. Naar mijn mening kan ook in bepaalde andere gevallen van een box 3-belegging monumentkostenaftrek worden verleend. Dit betreft vooral juridische eigendomsverhoudingen waarbij het niet mogelijk is dat de eigenaren het volledige juridische eigendom kunnen hebben. Hierbij is te denken aan eigenaren van appartementsrechten of erfpachters. Daarnaast heb ik de gevallen op het oog van reële economische eigendom. Bij reële economische eigendom kan in dit kader aan de volgende situatie worden gedacht. Een economisch eigenaar heeft dezelfde rechten en verplichtingen ten aanzien van de onroerende zaak als de juridische eigenaar, behalve de juridische eigendom. Dit kan bijvoorbeeld gelden voor de participanten in een beleggings-CV, waarbij de CV niet de juridische eigendom heeft. Vooruitlopend op wetswijziging keur ik goed dat bovenvermelde gevallen in aanmerking komen voor de toepassing van artikel 6.31 van de Wet IB 2001.

Bij een belegging via een besloten en transparante commanditaire vennootschap (CV) geldt het volgende. De CV is de eigenaar van het pand. Door de transparantie van de CV is de commanditaire vennoot voor een bepaald deel eigenaar van het pand. De commanditaire vennoot komt in aanmerking voor aftrek van monumentuitgaven voor het evenredige deel van de kosten. Hij heeft recht op aftrek als de CV de monumentuitgaven heeft betaald én de kosten op hem zijn verhaald.

Onderhoudskosten van monumentenpanden zijn in beginsel aftrekbare monumentuitgaven. Dit wordt niet anders als het monumentenpand wordt gekocht met de bedoeling onderhoud te verrichten. Als de koper het onderhoud niet zelf verricht kan dit leiden tot de vraag of de kosten voor hem aftrekbaar zijn. Kosten die samenhangen met de verwerving van de woning zijn namelijk bronkosten. Bronkosten zijn geen aftrekbare uitgaven voor monumentenpanden. Nadat is vastgesteld dat sprake is van aftrekbare monumentuitgaven (objectief), komt de vraag op, aan wie de aftrekbare kosten kunnen worden toegerekend (subjectief). Deze beoordeling is afhankelijk van de gesloten overeenkomst(en). Onderscheidend criterium is wie in wezen het onderhoud voor zijn rekening neemt. Als de koper de kosten betaalt heeft hij in beginsel recht op aftrek. Zelfs als de verkoper het onderhoud uitvoert of laat uitvoeren, kunnen het kosten voor de koper zijn.

Als de verkoper het onderhoud uitvoert of laat uitvoeren en (de kosten met de koopsom van het pand) in rekening brengt bij de koper, heeft de koper echter geen recht op aftrek. De kosten zijn voor de koper dan niet-aftrekbare bronkosten.

Als een ander dan de belastingplichtige een genotsrecht heeft op het monumentenpand geldt een aftrekbeperking (artikel 6.31, vijfde lid, van de Wet IB 2001). De aftrekbeperking geldt niet bij een monumentenpand dat wordt verhuurd tegen een zakelijke vergoeding die wordt voldaan in regelmatig vervallende termijnen. De aftrekbeperking van artikel 6.31, vijfde lid, van de Wet IB 2001, geldt dus alleen voor genotsrechten die niet voldoen aan de criteria van artikel 5.19, vierde lid, van de Wet IB 2001.

De drempel is een jaarbedrag. Ook als de woning niet het gehele jaar in bezit is, geldt de volledige jaardrempel.

Bij fiscale partners worden de uitgaven samengeteld. Vervolgens wordt daarover de drempel toegepast. De drempel wordt berekend over de gezamenlijke waarde.

Bij niet-fiscale partners neemt ieder zijn eigen uitgaven. De drempel wordt per persoon berekend over waarde van ieders aandeel in het monumentenpand.

Eigenaren van een rijksmonument met plannen voor de restauratie of (groot) onderhoud van hun monument kan vooraf duidelijkheid worden gegeven over de fiscale gevolgen van deze voorgenomen werkzaamheden. De eigenaar moet daarvoor een verzoek doen bij het BBM. Deze regeling heeft alleen betrekking op monumentenpanden en -tuinen die zijn ingeschreven in het monumentenregister. Het BBM stelt de hoogte van de fiscaal aftrekbare kosten (de onderhoudskosten) vast voor de heffing van de inkomsten- en vennootschapsbelasting.

Door de invoering van het Brim kan de vaststelling door het BBM ook niet-fiscale gevolgen hebben. Via het Restauratiefonds kan de eigenaar met een beroep op het Brim een laagrentende lening krijgen voor de fiscale onderhoudskosten. Dit geldt ook als aftrek van monumentuitgaven niet mogelijk is, zoals bij niet-belastingplichtige eigenaren of als fiscaal sprake is van een nieuwe bron van inkomen. Het BBM stelt dan vast welk deel van de kosten – fictief – als onderhoudskosten zou worden aangemerkt bij aftrek van monumentuitgaven. Deze pro forma vaststelling van deze onderhoudskosten heeft weliswaar fiscaal geen gevolg, maar kan door het Restauratiefonds wel gebruikt worden voor het verstrekken van een lening krachtens het Brim.

De volgende besluiten zijn ingetrokken met ingang van de inwerkingtreding van dit besluit.

• – 21 december 2000, nr. CPP2000/2597M

• – 30 november 2001, nr. CPP2001/3035M, vragen B.6.8.a, B.6.8.b en B.6.8.c

• – 23 oktober 2003, nr. CPP2003/1853M

Dit besluit treedt in werking met ingang van de tweede dag na de dagtekening van de Staatscourant waarin het wordt geplaatst en werkt terug tot en met de dagtekening van het besluit. In afwijking hiervan treedt onderdeel 3.2 in werking met ingang van 1 januari 2001.