Invordering, tijdelijke versoepeling van het invorderingsbeleid ten aanzien van ondernemers

Het uitstelbeleid als opgenomen in art. 25.6. Leidraad Invordering 2008 blijft van kracht. Dat betekent dat aan de ondernemer die in betalingsmoeilijkheden verkeert desgevraagd uitstel van betaling kan worden verleend voor een periode van ten hoogste twaalf maanden gerekend vanaf de vervaldag van de betrokken belastingaanslagen, onder voorwaarde dat de lopende verplichtingen worden nagekomen en zekerheid wordt gesteld voor de volle omvang van de belastingschuld waarvoor het uitstel geldt.

Daarnaast kunnen ondernemers voor wie uitstel gedurende een periode van twaalf maanden niet volstaat, die vanwege de geprognotiseerde liquiditeitsposities voorzien dat zij de lopende verplichtingen gedurende een bepaalde periode niet tijdig zullen kunnen nakomen of die de vereiste zekerheid niet of niet volledig kunnen stellen in aanmerking komen voor de tijdelijke maatregel. Daartoe is van belang dat ten genoegen van de ontvanger aannemelijk wordt gemaakt dat sprake is van tijdelijke betalingsmoeilijkheden die niet via zakelijke kredietverlening kunnen worden opgelost. Aannemelijk moet bovendien worden gemaakt dat de betalingsmoeilijkheden het directe gevolg zijn van de economische crisis; de situatie waarin de onderneming al voor 2009 of mede om andere redenen betalingsmoeilijkheden ondervindt, kwalificeert niet voor toepassing van de maatregel. Tenslotte moet aannemelijk worden gemaakt op welk tijdstip de betalingsachterstand waarvoor uitstel wordt gevraagd uiterlijk zal zijn ingelopen. Daarbij zal inzicht moeten worden geboden in de getroffen en nog te treffen maatregelen die nodig zijn om de gevolgen van de economische crisis het hoofd te bieden; deze maatregelen moeten adequate onderbouwing bieden voor de liquiditeitsprognose aan de hand waarvan de betalingsmogelijkheid aannemelijk wordt gemaakt.

Het uitstel wordt verleend voor bepaalde tijd; wanneer de toegestane termijn is verstreken of het uitstel tussentijds moet worden ingetrokken, bijvoorbeeld omdat niet voorziene oploop van schulden daartoe aanleiding geeft, zal in beginsel niet opnieuw uitstel worden verleend. Het uitstel kan zowel de door de ondernemer verschuldigde zakelijke belastingen, waaronder ook de (sociale) verzekeringspremies en de inkomensafhankelijke bijdrage zorgverzekeringswet, als de inkomstenbelasting of de vennootschapsbelasting betreffen.

Een besluit tot opschorting van de betalingsverplichting met betrekking tot de door een onderneming verschuldigde belastingen kent meerdere facetten en dient daarom zorgvuldig en op goede gronden te worden genomen. Dit laatste is met name van belang vanwege de notie dat de overheid, i.c. de Belastingdienst, een neutrale positie dient in te nemen waar het betreft de binnen het bedrijfsleven bestaande concurrentieverhoudingen. Een belangrijk uitgangspunt (voorwaarde voor toepassing) van de maatregel in dat kader is dan ook de betrokkenheid van een derde deskundige. Met deze betrokkenheid is beoogd bij te dragen aan de kwaliteit van de verzoeken waaronder in het bijzonder de objectiviteit van de verstrekte informatie. Een tweede belang van de betrokkenheid van de derde deskundige is gelegen in de kwaliteit en de voortgang van de inhoudelijke behandeling van het verzoek door de Belastingdienst. Dit laatste is ook de reden dat met betrekking tot de inhoud van de door de derde deskundige op te stellen verklaring een handreiking wordt geboden in de vorm van een voorgeschreven model (bijlage). De betrokkenheid van de derde deskundige laat overigens onverlet dat de ontvanger volledig verantwoordelijk is voor de te nemen beslissing en in dat verband ook eisen kan stellen.

Op grond van de maatregel kan worden afgeweken van de verschillende onderdelen van het vigerend uitstelbeleid waaronder de voorwaarde dat vooraf volwaardige en toereikende zekerheid dient te worden gesteld. Met betrekking tot het laatste wordt opgemerkt dat de ontvanger de belastingvordering zoveel als mogelijk van zekerheden voorziet, teneinde bij onvoorziene tegenslagen de mogelijke verliezen te beperken.

De maatregel heeft uitsluitend betrekking op belastingaanslagen en niet op (uitstel ter zake van) aangifteverplichtingen. Laatstbedoelde verplichtingen spelen in dit verband slechts een rol waar het betreft de gebruikelijke eis tot nakoming van lopende verplichtingen; in het kader van een op grond van de tijdelijke maatregel getroffen maatwerkoplossing kan de ontvanger in voorkomend geval afzien van de (gebruikelijke) eis tot tijdige voldoening aan nieuwe of lopende betalingsverplichtingen.

In het geval van een geschil omtrent de toepassing van maatregel I kan belanghebbende beroep instellen tegen het betreffende besluit van de ontvanger bij de directeur (conform art. 25.7. Leidraad Invordering 2008).

Op grond van het thans geldende beleid (art. 14.1.9. Leidraad Invordering 2008) wordt de belastingschuldige na gelegd beslag nog slechts een korte tijd gelaten om alsnog aan zijn betalingsverplichtingen te voldoen: één tot hooguit vier maanden na het gelegde beslag. Teneinde te voorkomen dat levensvatbare ondernemingen zich door invorderingsmaatregelen van de Belastingdienst tot bedrijfsbeëindiging zouden zien gedwongen, wordt de voor het executiebeleid kenmerkende maximumtermijn (van vier maanden) tijdelijk opgeheven en wordt (de duur van) de prolongatie van de verkoopdatum overgelaten aan het oordeel van de ontvanger. Van belang is dat naar diens oordeel sprake is van een levensvatbare onderneming, de betalingsproblemen van tijdelijke aard zijn en dus goede vooruitzichten blijven bestaan op betaling van de achterstallige belastingen in de nabije toekomst. Op de ontvanger rust ter zake geen onderzoeksplicht; het is aan de belastingschuldige feiten en omstandigheden te stellen en zonodig te bewijzen op grond waarvan de ontvanger tot zijn oordeel kan komen. Een belangrijke voorwaarde voor toepassing van de maatregel is dat de nieuw opkomende fiscale verplichtingen (aangifte èn betaling) stipt worden nagekomen. Het vorenbedoeld oordeel van de ontvanger wordt gevormd aan de hand van concrete ontwikkelingen binnen de onderneming van de belastingschuldige. Wanneer die ontwikkelingen naar het oordeel van de ontvanger niet of onvoldoende aanwezig zijn, zal hij de verkoopdatum niet (langer) opschorten.

Ter voorkoming van misverstanden wordt opgemerkt dat maatregel II normaliter niet aan de orde zal zijn voor bedrijven die hetzij op grond van het reguliere beleid (art. 25.6. Leidraad Invordering 2008) hetzij op grond van tijdelijke maatregel I (zie hiervoor) in aanmerking komen voor uitstel van betaling. Meestal zal het dus gaan om bedrijven die niet voor uitstel in aanmerking komen omdat zij niet aan (alle) daartoe gestelde voorwaarden kunnen voldoen.