Aanwijzing tbs met voorwaarden en voorwaardelijke beëindiging dwangverpleging

Na vaststelling van het protocol in het Landelijke Executieoverleg zal het protocol en de landelijke procesbeschrijving, zowel binnen het OM als binnen de reclassering, verspreid worden onder medewerkers belast met taken rondom de TBS. Dit dient vervolgens te leiden tot concretisering van afspraken op arrondissementaal, ressortelijk en landelijk niveau.

Het protocol is niet statisch, maar kan jaarlijks -gebaseerd op de meest gewenste praktijk- bijgesteld worden.

Hiertoe dient geregistreerd te worden welke incidenten zich voor doen, waarbij de vraag gesteld dient te worden of deze voortkomen uit onvolkomenheden in het protocol of het niet toepassen van het protocol.

Strafrecht: artt. 37a t/m 38l

Strafvordering: artt. 509a t/m 509x

Beginselenwet verpleging Terbeschikkinggestelden

Reglement verpleging Terbeschikkinggestelden

Aanwijzing TBS met voorwaarden PaG d.d.19-09-2000 Reg.nr. 2000A017

Aanwijzing TBS bij vreemdelingen PaG d.d.05-09-2000 Reg.nr. 2000A016

Handboek TBR-gestelden ISBN 90 5409 2831 Sdu Den Haag (praktisch verzamelwerk)

Landelijke procesbeschrijving

• – aanwezigheid voldoende kennis (officieren én administratie)

• – aanstellen TBS-officier, of combi Executie/medisch/TBS-officier

• – voorhanden hebben TBSprotocol voor piketofficier

• – de termijnen genoemd in de procesbeschrijving zijn bepalend

De gevraagde multidisciplinaire rapportage moet duidelijk een indicatie geven van het aan te bevelen TBS traject; wel of geen TBS, TBS^dwang, of TBS^voorwaardenen moet uiterlijk 3 weken voor de zitting beschikbaar zijn. Als er ook maar enige indicatie is voor een TBS^voorwaarden , dan moet dit direct leiden tot een signaal richting reclassering, in de vorm van een schriftelijke opdracht. De Reclassering zorgt dan vervolgens voor een maatregelrapportage die is gericht op een TBS^voorwaarden met daarbij aangegeven waar en met ingang van wanneer er mogelijkheden zijn. De reclassering heeft -om verantwoord onderzoek te kunnen doen- drie maanden nodig vanaf het moment dat er een opdracht tot een maatregelrapport in verband met een TBS met voorwaarden is verstrekt.

Wanneer de opdracht verstrekt wordt nadat de multidisciplinaire rapportage is uitgebracht dan zal dit standaard leiden tot een aanhouding van de zitting, hier kan door het OM op geanticipeerd te worden om een verlengingszitting Pro Forma te organiseren, immers de MK zittingsruimte is erg schaars én kostbaar. Naast de psychiatrische rapportage dient standaard een rapport door een andere gedragsdeskundige, veelal de psycholoog gemaakt te worden3. De beide deskundigen zouden dan wel met elkaar in contact moeten komen om tezamen een advies te geven. Aan te bevelen is bij TBS waardige zaken, waarbij een TBS overwogen wordt, een aanvraag in te dienen voor een tripelrapportage (Zie in de procesbeschrijving tekst milieurapportage en tripelrapportage).

Het eerder genoemd overleg met de rechtbank moet o.a. voorkomen dat er ter zitting door de rechtbank een vonnis wordt uitgesproken met TBS^voorwaarden zonder dat de Reclassering hierover heeft gerapporteerd. Het risico dat een dergelijke Tbs fout loopt is groot en zal zorgen voor maatschappelijke onrust en leidt tot ongewenste behandelingen ter zitting.

Na het onherroepelijk worden van een vonnis met TBS^voorwaarden ontvangt de TBS-officier of Executie/TBS-officier onmiddellijk een afschrift van het uitgewerkte vonnis en moet dan zo spoedig mogelijk samen met de reclassering een afspraak maken over het contact bij calamiteiten betreffende de veroordeelde. Dit moet leiden tot een snelle actie bij calamiteiten en het nauwgezet lezen van de driemaandelijkse rapportages. Bij contacten buiten kantooruren moet de Reclassering deze piketofficier informeren over het verloop tot dan toe (op basis van de driemaandelijkse rapportage), opdat er snel een beslissing kan worden genomen. Wil de laatste toch eerst overleg met de TBS-officier of Executie/TBS-officier, dan moet dit binnen een tevoren vastgestelde tijd (zie procesbeschrijving).

• – Beschikken over tripel-rapportage (FPD zorgt voor psychiatrische en psychologische rapportage en de reclassering voor de milieurapportage)

• – Rapportage tijdig aanvragen

• – Maak voor het opleggen TBS^voorwaarden een risicoanalyse (OM-reclassering)

• – Zorg voor tijdige aanlevering van het strafdossier en vonnis aan DJI-ITZ

• – Neem snel een beslissing bij en calamiteit bij TBS^voorwaarden

• – Zorg voor en snelle plaatsing in een TBS-inrichting (voorkom lange insluiting als passant in een PI)

Verlengingen kunnen één of tweejaarlijks plaats vinden, zie wet- en regelgeving voor de mogelijkheden. Verlengingsadviezen in het kader van TBS dwang worden uitgebracht door de directeur van de TBS kliniek, hier heeft de reclassering geen taak. Ter zitting moeten in ieder geval de volgende zaken aanwezig zijn:

• – wettelijke aantekeningen (niet ouder dan 3 maanden)

• – verlengingsadvies van de psychiater (niet eerder dan 3 maanden en niet later dan 2 maanden opgemaakt vóór afloop van de lopende termijn). Dit dient volgens het gerechtshof een apart schrijven van de psychiater te zijn.

• – Aanwezigheid van de brief van DJI-ITZ betreffende de ingang en verloop van de termijn van de TBS

• – Bij overschrijding van de 6jaars termijn (of en veelvoud daarvan) moet er tevens rapportage van een onafhankelijke psychiater en psycholoog worden aangeleverd. In het geval het gaat om een TBS^voorwaarden of een voorwaardelijk beëindigde TBS^dwang, is de reclassering verantwoordelijk voor het aanleveren van een dergelijke rapportage.

• – overzicht looptijd inclusief de onderbrekingen van de TBS.

In het verlengingsadvies dienen de ontwikkelingen van de voorgaande jaren te worden beschreven, waarbij in het bijzonder aandacht dient te worden besteed aan incidenten waarbij de orde binnen de inrichting in het geding kwam. Denk aan conflicten met behandelaars en medepatiënten. Ook dient (in het verlengde daarvan) aandacht te worden besteedt aan het delictgevaar binnen de gesloten setting en aan het delictgevaar indien de terbeschikkinggestelde in de vrije maatschappij zou verblijven. Daarnaast dient in het verlengingsadvies te worden aangegeven of er een verlenging dient plaats te vinden, en (zo ja) met één of met twee jaren. Tevens dienen in het advies beschreven te worden of er verantwoorde alternatieven voorhanden zijn, denk aan een proefverlof of aan een TBS met een voorwaardelijk beëindigde dwangverpleging.

Mocht de kliniek denken aan een voorwaardelijke beëindiging van de dwangverpleging dan dient tevens te worden beschreven welke daarbij de voorwaarden zouden moeten zijn en of de terbeschikkinggestelde met die voorwaarden instemt. Daartoe dient de reclassering een maatregelrapport in te dienen met daarin vermeld de voorwaarden. Verder is van belang dat er voor de verlengingszitting afspraken zijn gemaakt welke instanties ‘buiten’ een aandeel zullen leveren in de behandeling, c.q. zorg zullen dragen voor een eventuele beschermende woonvorm4. Standaard dient het reclasseringstoezicht in de voorwaarden opgenomen te zijn. Het is van belang dat deze instanties op schrift aangeven waarvoor zorg wordt gedragen. Bij voorkeur dient er een vertegenwoordiger van de reclassering op zitting aanwezig te zijn. Mocht de reclassering (of een andere instantie) niet genoeg tijd hebben gehad het toezicht vorm te geven dan dient de officier van justitie de rechtbank te vragen de zitting voor drie maanden aan te houden teneinde een nader voorlichtingsrapport te bewerkstelligen (509t lid 5 Sv). De rechtbank kan dan overigens alleen aanhouden als zij een voorwaardelijke beëindiging van de dwangverpleging dan wel een beëindiging van de TBS overweegt.

Indien er sprake is van een (mogelijke)verlenging waarbij de zes jaren (of een veelvoud daarvan) wordt overschreden, dient er sprake te zijn van een met redenen omkleed, gedagtekend en ondertekend advies van een psychiater en een gedragsdeskundige van een andere discipline (meestal een psycholoog) die niet verbonden zijn aan de kliniek waar de tbs-gestelde wordt behandeld, zie artikel 509o lid 4 Sv. Deze deskundigen dienen aandacht te besteden aan dezelfde aspecten als de auteurs van het verlengingsadvies, dat wil zeggen het recidivegevaar, het al dan niet verlengen van de TBS en een mogelijke voorwaardelijke beëindiging van de dwangverpleging. De kliniek dient tijdig kennis te nemen van het (gezamenlijke) standpunt van de onafhankelijke psychiater en psycholoog. Mochten deze deskundigen er een andere mening op nahouden dan de deskundige van de kliniek dan dient de officier van justitie zorg te dragen voor een uitnodiging de zitting bij te wonen, zodat de deskundigen met elkaars mening kunnen worden geconfronteerd. Mochten de onafhankelijke psychiater en psycholoog menen dat er een voorwaardelijke beëindiging van de dwangverpleging kan worden uitgesproken (in afwijking van hetgeen de kliniek meent) dan dient de instantie welke mogelijkerwijs met het toezicht op de terbeschikkinggestelde wordt belast (meestal de reclassering) altijd in de gelegenheid te worden gesteld een advies uit te brengen. Eventueel kan ook dan de zitting drie maanden worden aangehouden (509t lid 5 Sv).

Bij een TBS met voorwaarden of een voorwaardelijke beëindiging van de TBS met dwangverpleging dient de reclassering iedere 3 maanden een voortgangsrapport uit te brengen. De opgelegde voorwaarden vormen de vaste aandachtspunten in de rapportage uitmondend in een conclusie of de TBS-gestelde zich aan de voorwaarden houdt en of er sprake is van gevaar voor de algemene veiligheid van personen en of goederen. Als een wijziging van de voorwaarden wordt aanbevolen, worden deze voorwaarden concreet benoemd.

• – contoleren of de gemaakt rapportage voldoet aan het gevraagde en de wettelijke termijnen

• – zorgen dat de rapportage tijdig wordt ingezonden

DJI-ITZ (leidend) zorgt samen met het lokale OM (ondersteunend) voor een correcte termijnbewaking. DJI-ITZ zorgt steeds voor het tijdig beschikbaar zijn van de benodigde documenten (rapportages en overzicht detentieverloop). DJI-ITZ zorgt vervolgens voor een tijdige (periode 2–3 maanden voor afloop TBS) aanlevering van de stukken, opdat de vordering OvJ tijdig aan de strafsector kan worden aangeboden. Het lokale parket zorgt voor controle op tijdige en volledige aanlevering en maakt vervolgens een vordering verlenging. Deze vordering wordt vervolgens met de stukken ter controle én ondertekening voorgelegd aan de executie/medisch/TBS-officier voorgelegd. Vervolgens wordt het geheel aangevuld met het originele strafdossier (opgevraagd uit archief) doorgezonden voor appointering aan de strafsector van de rechtbank. Na apointering worden alle betrokkenen tijdig op de hoogte gebracht van de datum van behandeling en wordt de oproeping aan TBS-gestelde betekend. Het transport wordt geregeld met het LCVP indien de TBS-inrichting (bij voorkeur schriftelijk) heeft laten weten dit niet zelf te kunnen of willen doen.

De stukken worden vervolgens tijdig (lokale afspraken) ter beschikking gesteld aan de rechtbank, de OvJ en de raadsman/vrouw.

• – de rapportage moet tijdig worden aangeleverd aan DJI-ITZ

• – de bewaking van de termijnen berust bij DJI-ITZ én het OM

• – op basis van de bewakingslijst wordt er een concept zittingsschema gemaakt i.o.m. de rechtbank

• – minimaal 14 dagen (of een ander afgesproken tijdstip) vóór de zitting zijn de stukken beschikbaar voor de rechtbank/OvJ/raadsman

• – informeren slachtoffer als deze te kennen heeft gegeven dit te willen

• – transport wordt tijdig geregeld

Zodra de beschikking is gegeven moet deze zo spoedig mogelijk worden uitgewerkt en voor uitvoering worden overgegeven aan het parket. Het parket informeert DJI-ITZ onmiddellijk en zorgt voor betekening aan de TBS-gestelde en informeert tevens de TBS-inrichting en de raadsman/vrouw en tevens de reclasseringswerker. Na het onherroepelijk worden van de beschikking gaat het originele strafdossier voorlopig weer in het archief, wordt het TBS-mapje aangevuld met de laatste originele informatie in en dynamisch archief bewaard en gaan de overige stukken retour DJI-ITZ. Ook wordt de termijnbewaking weer geactiveerd. Is er beroep ingesteld, of voor meer uitgebreidere informatie wordt verwezen naar het landelijk model procesbeschrijving. Is de TBS^dwangovergegaan in voorwaardelijke beëindiging van de TBS^dwang, dan ontvangt de TBS-officier of Executie/TBS-officier onmiddellijk een afschrift van de beschikking. Zie t.a.v. calamiteiten verder onder ‘Mogelijke vordering TBS^dwang of TBS^voorwaarden ter terechtzitting’.

• – bewaak een tijdige aanlevering van de gegeven beschikking en beteken deze.

• – Informeer de belanghebbenden

• – Pas de termijnbewaking aan

Zowel in het geval van een TBS^voorwaarden (38 Sr) als in het geval van een voorwaardelijke beëindiging van de dwangverpleging (38g Sr) kan er een wijziging van voorwaarden plaatsvinden.

Bij TBS^voorwaarden kan er een omzetting naar een TBS^dwang plaatsvinden. Bij de voorwaardelijke beëindiging van de dwangverpleging kan er een hervatting van de dwangverpleging plaatsvinden. Bij elk van de voorwaardelijke varianten is de toezichthoudende instantie (de reclassering) verplicht tenminste eenmaal in de drie maanden (artikel 69 RVT) aan het O.M. te rapporteren. De reclassering kan daarbij tevens voorstellen de voorwaarden te wijzigen, aan te vullen, of op te heffen (artikel 70 RVT). Ook kan deze instantie aanbevelen dat omzetting tot tbs met dwangverpleging of hervatting van de dwangverpleging wordt gevorderd. Die vordering kan de officier van justitie indienen (artikel 38k Sr) als de gestelde voorwaarden niet worden nageleefd of de veiligheid van anderen dan wel de algemene veiligheid van personen en goederen dat eist.

Het is daarbij van belang dat de reclassering in haar (driemaandelijkse) rapportages aangeeft:

• a. Hoe het contact met de terbeschikkinggestelde verloopt.

• b. Of hij zich aan de gestelde voorwaarden houdt.

• c. Of hij een gevaar oplevert voor de algemene veiligheid van personen en goederen.

• d. Of een wijziging (etcetera) van de voorwaarden wordt aanbevolen, en (zo ja) hoe die gewijzigde voorwaarden er dienen uit te zien.

• e. Of er alsnog een TBS met dwangverpleging dient te worden gevorderd en (zo ja) waarom.

• f. Of de situatie zo ernstig is dat er een aanhouding en een vordering tot voorlopige (hervatting) van de dwangverpleging (zoals bedoelt in artikel 509i Sv) dient plaats te vinden.

Bij een uit de hand lopende situatie dient zo snel mogelijk door de reclassering te worden gerapporteerd. Bij voorkeur dient de reclasseringsambtenaar (telefonisch) overleg te voeren met de officier van justitie die binnen het parket is belast met TBS. Er kan dan, indien nodig, direct actie worden ondernomen. Uiterlijk binnen 8 uur na de eerste melding zal de officier van justitie overleggen met de reclassering.

De reclassering moet elke drie maanden een rapportage aanleveren aan het OM, waarin de stand tot dan toe wordt beschreven. Het kritisch lezen van de rapportage door de TBS-officier speelt in het verdere verloop dan ook een belangrijke rol. Naast een ‘calamiteiten’ rapportage, moet ook de reeds voorliggende driemaandelijkse rapportage onderdeel uitmaken van het raadkamer dossier. Ook kan de proces-verbaal van de politie onderdeel uitmaken van het raadkamerdossier.

Zie voorbereiden zitting onder verlenging TBS^dwang / TBS^voorwaarden

Zie voorbereiden zitting onder verlenging TBS^dwang / TBS^voorwaarden

Zie wet- en regelgeving, alsmede het landelijk model procesbeschrijving.

Overige (lokale) afspraken

Het slachtoffer moet, als deze dit in een eerder stadium hebben aangegeven, worden gewezen op het plaats vinden van de TBS (verlengings)zittingen.