Richtlijn voor Strafvordering varen onder invloed

Uitgangspunt bij artikel 27, tweede lid, van de Scheepvaartverkeerswet is dat in de schijven I t/m V (bijlage) volgens een vast tarief een transactie kan worden aangeboden. Hierbij wordt een aantal situaties onderscheiden.

• – Zogenoemde first-offenders wordt bij overtreding van voornoemde bepaling een transactie aangeboden indien het AAG/BAG lager is dan 655 µg/l, respectievelijk 1,51‰ (dus bij schijf V of lager), tenzij het OM aanleiding ziet om ook beneden genoemde waarde (bijvoorbeeld bij samenloop met andere delicten) de zaak voor te leggen aan de rechter.

• – In geval van ‘enkelvoudige recidive’ (binnen een tijdsverloop van vijf jaar is de verdachte eenmaal eerder onherroepelijk voor een soortgelijk delict veroordeeld of heeft hij eenmaal eerder ter zake hiervan een transactie betaald) kan de verdachte een transactie worden aangeboden indien het AAG/BAG lager is dan 355 µg/l, respectievelijk 0,81‰ (dus binnen de marges van schijf I blijft). Vanaf schijf II dient hij in een dergelijk geval te worden gedagvaard.

• – Indien de verdachte binnen een tijdsverloop van vijf jaar al twee maal eerder (het gaat hier dus om de derde zaak binnen vijf jaar) onherroepelijk voor een soortgelijk delict is veroordeeld of ter zake een transactie heeft betaald (‘meervoudige recidive’), dient hij in principe altijd te worden gedagvaard.

• – Indien voor derden meer dan lichte schade en/of meer dan licht letsel (zie par. 1.2) is ontstaan, wordt geen transactie aangeboden.

De hoogte van de aan te bieden transactie, respectievelijk de soort en de hoogte van de te vorderen straffen, worden in de eerste plaats bepaald door de hoogte van het AAG/BAG. Per schijf zijn richtstraffen vastgesteld voor het gemiddelde geval in de desbetreffende schijf (zie bijlage). Afwijking naar boven en naar beneden blijft mogelijk.

De kans op ongevallen en derhalve de mate van gevaarzetting hangt samen met de hoogte van het AAG/BAG. Of zich in concreto een ongeval voordoet met voor derden nadelige gevolgen, is daarentegen van allerlei toevallige omstandigheden afhankelijk. Naarmate het AAG/BAG hoger is, is een hogere straf geïndiceerd. In het schijvensysteem is de statistisch bepaalde mate van gevaarzetting in beginsel reeds verdisconteerd. Dat neemt niet weg dat met een aantal strafverzwarende omstandigheden rekening dient te worden gehouden.

Zo lijkt het juist om wanneer derden meer dan lichte schade en/of meer dan licht letsel dan wel zwaar letsel2hebben opgelopen zonder dat daarvoor aparte strafvervolging wordt ingesteld, daarmee als strafverzwarende omstandigheid rekening te houden. Een dergelijk gevolg is van zodanig maatschappelijk gewicht dat het bezwaarlijk buiten beschouwing kan blijven. Indien meer dan lichte schade en/of meer dan licht letsel voor derden is ontstaan zal daarom ook nimmer een transactie dienen te worden aangeboden. Indien de veiligheid op het water in concreto in ernstige mate in gevaar is gebracht dient dit, ook zonder dat dit tot een ongeval heeft geleid, als strafverzwarende omstandigheid te worden aangemerkt.

Daarnaast wordt in het verlengde van de gevaarzetting een onderscheid gemaakt naar het soort schip. Dit omdat bij bepaalde soorten schepen de risico’s van varen onder invloed op voorhand kleiner of groter ingeschat mogen worden dan bij andere schepen. Een verminderd risico geldt voor kleine schepen in de zin van artikel 27, zesde lid, van de Scheepvaartverkeerswet (zie par. 3 van deze richtlijn). Een vergroot risico is aan de orde bij schepen die gevaarlijke stoffen vervoeren, passagiersschepen, zogenoemde ‘snelle’ schepen en loodsplichtige zeeschepen. Het is evident dat van degene, die een dergelijk varend schip voert of stuurt, dan wel als loods aan boord van een zodanig schip adviseert over de te voeren navigatie, een bovengemiddeld verantwoordelijkheidsbesef verwacht mag worden. Voor de verdachte dient dit dus als strafverzwarende omstandigheid te worden aangemerkt.

Meer verantwoordelijkheidsbesef mag eveneens worden verwacht van degene die reeds eerder onherroepelijk is veroordeeld of een transactie heeft betaald ter zake van een soortgelijk delict; recidive binnen 5 jaar na betaling van een transactie dan wel veroordeling ter zake van varen onder invloed geldt derhalve als strafverzwarende omstandigheid.

Als strafverzwarende omstandigheden gelden derhalve:

• a. Recidive: recidive binnen 5 jaar na betaalde transactie dan wel onherroepelijke veroordeling ter zake van een soortgelijk delict (relevante artikelen Scheepvaartverkeerswet, dan wel relevante artikelen Rijnvaartpolitiereglement);

• b. Gevaarzetting:

• c. het veroorzaken van een ongeval waarbij meer dan lichte schade en/of meer dan licht letsel dan wel zwaar letsel aan derden is toegebracht;

• d. het in ernstige mate in gevaar brengen van de veiligheid op het water. Bijvoorbeeld samenloop met andere ernstige feiten;

• e. Soort schip. Het varen met:

  • – een schip, bestemd of gebruikt voor het vervoer van beseinde (kegelplichtige) gevaarlijke stoffen;

  • – een passagiersschip;

  • – een ‘snel schip’;

  • – een loodsplichtig zeeschip.

Indien een strafverzwarende omstandigheid zich voordoet, dient te worden uitgegaan van de voor de naast hogere schijf vastgestelde OM-transactie of eis ter zitting. Bij cumulatie van strafverzwarende omstandigheden wordt in principe per cumulatie een schijf hoger gehanteerd. Afwijking naar boven en naar beneden blijft mogelijk.

Door de aanwezigheid van een of meer strafverzwarende omstandigheden kan de schijfindeling worden overschreden. In die gevallen kan een hogere straf worden gevorderd dan de voor de hoogste schijf vastgestelde eis ter zitting.