Inkomstenbelasting, inkomen uit sparen en beleggen (box 3)

Na de indiening van een verzoek om een (nadere) VA kan het voorkomen dat de besluitvorming door de inspecteur meer tijd heeft gevergd dan gebruikelijk is en de belastingplichtige hiervan geen verwijt kan worden gemaakt. In die situatie bestaat aanleiding om de belastingplichtige via een goedkeuring tegemoet te komen. De goedkeuring ziet op de situatie dat een belastingplichtige tijdig, dat wil zeggen vóór 1 oktober, schriftelijk om een (nadere) VA heeft verzocht, maar dat de inspecteur daaraan geen gevolg heeft gegeven, althans niet op een zodanig tijdstip dat belastingplichtige redelijkerwijs nog voor de peildata/peildatum van box 3 kan betalen.

Voor een situatie, zoals hierboven omschreven, keur ik goed dat het bedrag dat uiteindelijk op de te laat opgelegde (nadere) VA is betaald op de peildata/peildatum buiten de box 3-grondslag wordt gelaten. Het bedrag dat buiten de grondslag gelaten mag worden, is gebaseerd op de – volgens het verzoek op te leggen, doch achterwege gebleven – (nadere) VA, maar ten hoogste tot het bedrag dat uiteindelijk op aanslag is verschuldigd en binnen de betalingstermijn is betaald.

De tegemoetkoming kan worden geëffectueerd door bij de aangifte het bedrag van één of meer van de (niet vrijgestelde) box 3-bezittingen te verlagen, waardoor wordt bereikt dat het totaal van die bezittingen wordt verlaagd met bovengenoemd in mindering te brengen bedrag. De verlaging mag er niet toe leiden dat één van de bezittingen of het totaal van de bezittingen op een negatief bedrag uitkomt.

Als de aanslag inkomstenbelasting over het desbetreffende jaar reeds is opgelegd, kan de tegemoetkoming ook op schriftelijk verzoek van de belastingplichtige worden geëffectueerd door een vermindering van de aanslag.

Voor de jaren tot en met 2010 geldt ook het volgende. In de situatie dat de peildatum van de box 3-heffing valt in de loop van het kalenderjaar (bij overlijden of emigratie), geldt de goedkeuring eveneens indien het verzoek om een VA is ingediend uiterlijk drie maanden vóór die peildatum.

Ik keur goed dat de rendementsgrondslag van artikel 5.3, eerste lid, van de Wet wordt berekend alsof de automatische incasso van VA’s niet in januari 2008 maar nog in december 2007 heeft plaatsgevonden. De goedkeuring geldt alleen voor de belastingplichtigen bij wie de maandelijkse termijn in januari 2008 in plaats van in december 2007 automatisch is afgeschreven. De goedkeuring kan worden geëffectueerd door bij de aangifte inkomstenbelasting over het jaar 2007 en/of 2008 het bedrag van één of meer van de (niet vrijgestelde) bezittingen van eind 2007 en/of begin 2008 te verlagen, waardoor wordt bereikt dat het totaal van de bezittingen wordt verlaagd met de betreffende termijn. De verlaging mag er niet toe leiden dat één van de bezittingen of het totaal van de bezittingen op een negatief bedrag uitkomt.

De heer A verkoopt zijn eigen woning in 2010. In datzelfde jaar draagt hij de eigendom ervan over aan de koper. Na de aflossing van zijn hypotheekschuld houdt A een bedrag over. In 2010 zet hij dat bedrag op een spaarrekening. In 2010 betrekt A een huurhuis. In 2011 zegt A de huur op, verkrijgt hij de eigendom van zijn nieuwe eigen woning en haalt hij, voor de financiering van de nieuwe eigen woning, het bedrag van zijn spaarrekening.

Volgens de box 3-wetgeving is het bedrag dat A op zijn spaarrekening heeft gezet een box 3-bezitting, zowel op 31 december 2010 als op 1 januari 2011. Verzoeken om met toepassing van de hardheidsclausule (artikel 63 van de AWR) goed te keuren dat box 3-heffing over het desbetreffende spaarsaldo achterwege blijft, wijs ik af. Op 31 december 2010 en 1 januari 2011 heeft A immers een box 3-bezitting en heeft hij geen eigen woning. Verder heeft de wetgever met de vermogensrendementsheffing (box 3) gekozen voor een robuust en eenvoudig uitvoerbaar systeem. In dat systeem maakt het niet uit hoe lang de werkelijke bezitsperiode is en wordt, vanaf 1 januari 2011, de rendementsgrondslag aan de hand van een peildatum (1 januari) vastgesteld. Voor de jaren tot en met 2010 geldt jaarlijks zowel een begindatum als een einddatum (artikel 5.2, eerste lid, van de Wet, tekst tot en met 2010).

Op 19 oktober 2009 is DSB failliet verklaard. Daarna zijn voor box 3 de volgende vragen gerezen:

• a. Wat is de waarde in het economische verkeer van een bij DSB aangehouden achtergesteld deposito?

• b. Een belastingplichtige heeft een vordering op DSB. Die vordering bestaat uit een tegoed van meer dan € 100.000 dat hij op zijn DSB-(spaar)rekening had, verminderd met € 100.000 (het bedrag dat hem op grond van het depositogarantiestelsel is of zal worden uitgekeerd). Wat is de waarde in het economische verkeer van zijn vordering op DSB?

Box 3-bezittingen zijn onder andere:

• – achtergestelde deposito’s;

• – vorderingen (op DSB) als bedoeld onder 4.2.1.b; en

• – vorderingen (op De Nederlandsche Bank) op grond van het depositogarantiestelsel.

Box 3-bezittingen worden in aanmerking genomen voor de waarde in het economische verkeer. Voor de bepaling van die waarde is het belangrijk om te weten of de deposito- of rekeninghouder (een deel van) zijn geld zal krijgen, wanneer hij een eventuele uitkering zal krijgen en hoe groot die eventuele uitkering zal zijn. In het faillissementsverslag nummer 2 van de curatoren van DSB van 29 januari 2010 (zie www.dsbbank.nl) staat onder meer dat:

• – de curatoren op grond van hun eerste indrukken voorzien dat geen uitkering op de achtergestelde vorderingen mogelijk zal zijn.

• – de hoogte van een uitkering op concurrente vorderingen van zoveel onzekerheden afhankelijk is, dat de curatoren nu geen voorspelling kunnen doen over het te verwachten uitkeringspercentage en het tijdstip waarop een dergelijke uitkering kan plaatsvinden.

In de faillissementsverslagen nummers 3, 4 en 5 van de curatoren van DSB van respectievelijk 3 mei, 2 augustus en 29 oktober 2010 (zie www.dsbbank.nl) staat onder meer dat:

• – de curatoren op grond van hun eerste indrukken voorzien dat geen uitkering op de achtergestelde vorderingen mogelijk zal zijn.

• – de hoogte van een uitkering op concurrente vorderingen van zoveel onzekerheden afhankelijk is, dat de curatoren op dit moment geen voorspelling kunnen doen over het te verwachten uitkeringspercentage en dat een eerste (kleine) uitkering niet voor het tweede kwartaal van 2011 te verwachten is.

Desgevraagd hebben de curatoren tot de datum van de ondertekening van dit besluit geen concretere informatie kunnen geven.

Voor box 3 kan de waarde in het economische verkeer op 31 december 2009 en 1 januari en 31 december 2010 van bij DSB aangehouden achtergestelde deposito’s op nihil (€ 0) worden gesteld. Dit omdat de curatoren voorzien dat op dergelijke deposito’s geen uitkeringen mogelijk zullen zijn.

De waarde in het economische verkeer van onder 4.2.1.b bedoelde vorderingen op DSB, ongeacht de nominale waarde ervan, is (nu) moeilijk te bepalen. Er zijn op dit moment onvoldoende feiten bekend om een betrouwbare schatting van de waarde in het economische verkeer van dit soort vorderingen te kunnen maken. Om praktische redenen keur ik daarom voor box 3 goed dat de waarde in het economische verkeer op 31 december 2009 en 1 januari en 31 december 2010 van onder 4.2.1.b bedoelde vorderingen op DSB op nihil (€ 0) wordt gesteld.