Arbeidsvoorwaarden en andere personeelsaangelegenheden in de sector Rijk 1999-2000

Met ingang van 1 augustus 1999 worden de salarissen van het personeel van de sector Rijk verhoogd met 2,9%.

De eindejaarsuitkering voor het jaar 1999 wordt eenmalig verhoogd met 0,5 procentpunt. De verhoging voor 1999 werkt terug tot en met 1 januari 1999. Met ingang van 1 januari 2000 zal de eindejaarsuitkering weer gelijk zijn aan het huidige niveau, te weten 0,3%.

De verhoging van de eindejaarsuitkering met 0,5 procentpunt werkt in verband met de terugwerkende kracht tot en met 1 januari 1999 ook door in de berekeningsgrondslag voor het wachtgeld (Rijkswachtgeldbesluit 1959) of overeenkomstige uitkeringen van ambtenaren die op of na 2 januari 1999 met wachtgeld of met een overeenkomstige uitkering zijn gegaan. Indien in de periode januari 1999 tot en met december 1999 in de berekeningsbasis van het wachtgeld of uitkering als eindejaarsuitkering 0,8% is opgenomen, blijft voor betrokkenen ook na 1999 in de berekeningsgrondslag de eindejaarsuitkering op 0,8% gehandhaafd.

Er wordt een SOR-werkgroep Individuele beloning (IB) ingesteld. Deze werkgroep bestaat uit een delegatie van vier personen van de Samenwerkende Centrales van Overheidspersoneel en een delegatie van vier personen van werkgeverszijde, waaronder de voorzitter. De werkgroep maakt een analyse van de sterke en zwakke kanten van de salarisstructuur.

Vóór 1 januari 2000 zal het rapport van de SOR-werkgroep aan het SOR worden aangeboden. Het SOR zal op basis van dit rapport besluiten of, en zo ja, op welke wijze, een vergroting van de individuele beloning in de rijksdienst plaatsvindt.

In de vorige arbeidsvoorwaardenovereenkomst is aan departementen tijdelijk de mogelijkheid geboden om door middel van pilots te experimenteren met het verruimen van de individuele keuzemogelijkheden in het arbeidsvoorwaardenpakket. Hiertoe is een AMvB opgesteld die loopt tot 1 januari 2001 (de Tijdelijke regeling individuele keuzemogelijkheden in het arbeidsvoorwaardenpakket sector Rijk).

In de huidige arbeidsvoorwaardenovereenkomst zijn de volgende afspraken gemaakt.

• a. Op basis van een evaluatie (tegen de expiratiedatum van de bovengenoemde AMvB) van de proefprojecten Ikap zal het SOR besluiten of, en zo ja op welke wijze, Ikap in de gehele rijksdienst kan worden toegepast.

• b. Departementen krijgen de mogelijkheid om in een proefproject Ikap de keuze voor het verkopen of kopen van verlof uit te breiden. De bovengenoemde AMvB zal daartoe worden aangepast. Indien een departement gebruik wil maken van deze verruiming, zal een desbetreffend voorstel ingediend moeten worden bij het SOR.

• c. Departementen kunnen het A&O-fonds sector Rijk verzoeken faciliteiten beschikbaar te stellen voor ondersteuning bij organisatie-onderdelen die een Ikap-pilot willen uitvoeren.

Ook is overeengekomen een regeling te ontwerpen die life-time sparen van verlofuren mogelijk maakt. Deze regeling dient te voldoen aan de Comptabiliteitswet en aan de fiscale regelgeving ter zake.

Het SOR streeft ernaar voor 1 januari 2001 te besluiten of, en zo ja met welke verzekeringsmaatschappij(en), een collectief contract voor het rijkspersoneel zou kunnen worden afgesloten. Het SOR staat hierbij een collectief contract voor ogen dat een kwalitatief hoogwaardig pakket biedt met ruime individuele keuzemogelijkheden. Deze collectieve ziektekostenverzekering dient algemeen toegankelijk te zijn tegen een aantrekkelijke premie.

De SOR-werkgroep ’Herijking ziektekostenregelingen’ zal een conceptofferteaanvraag opstellen voor een collectief ziektekostenverzekeringscontract voor het rijkspersoneel. Voor het beoordelen van offertes stelt de werkgroep een toetsingskader op.

Met de besturen van de bestaande vrijwillige departementale collectieve ziektekostenverzekeringen zal de werkgroep overleggen over hun mogelijke rol in de vormgeving en de organisatie van een collectief ziektekostenverzekeringscontract.

Ik zal u op de hoogte houden van de ontwikkelingen.

De Btzr-bijdrage wordt gehandhaafd op het niveau van 1999 tot het moment waarop de Btzr-bijdrage het niveau bereikt van het totaal van de helft van de MOOZ-bijdrage, de helft van de WTZ-bijdrage en 50% van het bedrag van de component ’polis’ van de particuliere ziektekostenpremie voor maatschappijpolis, zoals deze door het Centraal Plan Bureau wordt geraamd.

Vervolgens wordt de Btzr-bijdrage jaarlijks vastgesteld op 50% van het totaal van de MOOZ-bijdrage, de WTZ-bijdrage en het bedrag van de component ’polis’ van de particuliere ziektekostenpremie voor maatschappijpolis, zoals deze door het Centraal Plan Bureau wordt geraamd.

Per 1 januari 2000 worden de mogelijkheden om ziektekosten in aanmerking te brengen voor een tegemoetkoming op grond van de Regeling ziektekostenvoorziening rijkspersoneel beperkt tot:

• a. de premie voor een ziektekostenverzekering, gebonden aan een maximum (voor personen van 65 jaar en ouder is het maximum gelijk aan de premie voor een Standaard Pakket Polis voor bejaarden, zoals deze ieder jaar opnieuw wordt vastgesteld; voor personen jonger dan 65 jaar is het maximum gelijk aan de particuliere ziektekostenpremie voor maatschappijpolis, zoals deze door het Centraal Plan Bureau wordt geraamd; voor kinderen is het maximum gelijk aan de helft van het door het Centraal Plan Bureau geraamde bedrag);

• b. de wettelijke bijdragen MOOZ en WTZ;

• c. de bedragen die betrokkene zelf betaalt omdat in de polisvoorwaarden voor zijn verzekering in het geheel niet is voorzien in een vergoeding, voor zover deze kosten voor vergoeding in aanmerking zouden komen, indien de betrokkene verzekerd zou zijn volgens de Standaard Pakket Polis (SPP).

Ten overvloede merk ik op dat indien een ambtenaar wordt geconfronteerd met excessieve, te zijnen laste blijvende, kosten verband houdende met ziekte, hij een verzoek kan doen aan het bevoegd gezag om hierin een tegemoetkoming te ontvangen krachtens artikel 47 van het Algemeen Rijksambtenarenreglement (ARAR).

De middelen die per saldo beschikbaar komen door wijzigingen van de ziektekostenregelingen worden jaarlijks aangewend voor een eindejaarsuitkering, tenzij door het SOR hieraan een andere bestemming wordt gegeven.

Ten einde de participatie van ouderen in het arbeidsproces te verhogen zijn de volgende afspraken gemaakt.

• a. Het personeelsbeleid van de departementen gaat uit van het verbeteren van de inzetbaarheid van het personeel voor alle leeftijden. Bij het uitvoeren van dit beleid wordt rekening gehouden met de levensfase waarin de medewerker verkeert. Instrumenten daartoe zijn scholing, bevordering van mobiliteit en het maken van persoonlijke ontwikkelingsprofielen.

• b. Door middel van een nieuw artikel 57b in het ARAR wordt het mogelijk gemaakt om een ambtenaar van 57 jaar en ouder op eigen verzoek een minder belastende functie te laten vervullen. De ambtenaar behoudt daarbij het voor hem geldende salaris en de voor hem geldende salarisschaal maar op zijn salaris wordt een inhouding toegepast. De inhouding is gelijk aan het verschil tussen het salaris dat de ambtenaar geniet en het salaris dat de ambtenaar zou genieten bij inpassing in de lagere schaal. De aan het salaris van de ambtenaar gerelateerde aanspraken (zoals vakantie-uitkering, eindejaarsuitkering) blijven op deze wijze in stand. Ook voor pensioenen en sociale zekerheid zijn er voor de ambtenaar geen nadelige consequenties.

Het ministerie van BZK organiseert in samenwerking met het A+O en de departementen dit najaar een werkconferentie over het onderwerp ’leeftijd en personeelsbeleid’. Deze conferentie zal gericht zijn op het doen van concrete aanbevelingen op grond van de uitkomst van een gespreksronde langs departementen en van de conclusies in het IBO-rapport Arbeidsparticipatie van oudere werknemers bij de Rijksoverheid. Ter voorbereiding van de conferentie zal, onder voorzitterschap van het ministerie van BZK, een werkgroep worden gevormd met vertegenwoordigers van het A+O fonds, de departementen en de centrales.

Parallel aan deze actie wordt overwogen een communicatietraject uit te zetten met als doel de grotendeels negatieve beeldvorming over oudere medewerkers te corrigeren.

Het aantal FLO-functies wordt verminderd. Het koninklijk besluit dat de lijst met FLO-functies bevat, wordt vervangen door een nieuwe lijst waarin de nu als substantieel bezwarend aangeduide functies zijn opgenomen.

Voor de functies die als substantieel bezwarend zijn aangeduid wordt nagegaan of, op welke onderdelen en in welke mate preventief beleid mogelijk is. Van de desbetreffende departementen wordt een bijdrage verwacht bij het formuleren van een beleidsnota over dit onderwerp. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de ervaringen die zijn opgedaan in de pilot-studies.

Voor de als substantieel bezwarend aangeduide functies wordt de uitkeringsregeling bij ontslag gemoderniseerd. Daarbij wordt een geldelijke stimulans gegeven voor langer doorwerken.

Voor de niet meer als substantieel bezwarend aangegeven functies vervalt het functioneel leeftijdsontslag. Voor degene aan wiens functie het FLO-ontslag komt te vervallen wordt een overgangsregeling getroffen.

Voor de functies bij het dienstonderdeel de Binnenlandse Veiligheidsdienst van het ministerie van BZK – tot nu toe benoemd in een afzonderlijk koninklijk besluit – zal het bevoegd gezag op een overeenkomstige wijze handelen als dat gebeurt ten aanzien van de overige FLO-functies binnen de rijksdienst.

De proeftijd wordt beperkt tot een periode van maximaal twee jaar. De proeftijd kan uitsluitend worden verlengd met die periode van de proeftijd, welke de ambtenaar niet in werkelijke dienst heeft doorgebracht. In deze zin zal artikel 6, tweede lid, onder a, van het ARAR worden aangepast.

Tijdelijk aanstellingen, bij hetzelfde ministerie, die elkaar opvolgen in een periode van 36 maanden of langer met tussenpozen van niet meer dan drie maanden, worden van rechtswege omgezet in een aanstelling in vaste dienst.

Meer dan drie aanstellingen bij hetzelfde ministerie die elkaar hebben opgevolgd, worden van rechtswege omgezet in een aanstelling in vaste dienst.

De in het SOR overeengekomen maatregelen onder b en c leiden ertoe, dat het derde en vierde lid van artikel 6 ARAR zullen worden gewijzigd en dat aan artikel 6 ARAR twee nieuwe leden zullen worden toegevoegd. Ten aanzien van de tijdelijke aanstellingen, die vóór het moment van inwerkingtreding van de wijziging van artikel 6 ARAR zijn verleend, wordt in het overgangsrecht een voorziening getroffen. Deze voorziening komt erop neer, dat artikel 6 ARAR, zoals dit artikel luidde voor de inwerkingtreding van de wijziging, van toepassing blijft op reeds verleende tijdelijke aanstellingen. Pas bij tijdelijke aanstellingen, die na de inwerkingtreding van de wijziging van artikel 6 ARAR worden verlengd, is artikel (nieuw) 6 ARAR onverkort van toepassing.

Met de centrales van overheidspersoneel is een verbod op nul-uren aanstellingen afgesproken. Ter uitwerking van dit verbod wordt een nieuw artikel 6b opgenomen in het ARAR en wordt artikel 11 van het BBRA 1984 aangepast. In artikel 6b ARAR zal geregeld worden dat bij een aanstelling die geschiedt voor een wisselend aantal uren altijd een aantal garantie-uren bepaald dient te worden. Het voor een ambtenaar geldende aantal garantie-uren dient vermeld te worden in zijn akte van aanstelling. In het nieuwe tweede lid van artikel 11 van het BBRA 1984 wordt geregeld dat ook indien de ambtenaar niet wordt opgeroepen of indien hij voor minder uren wordt opgeroepen dan gegarandeerd, hij recht heeft op het salaris behorend bij het voor hem geldende aantal garantie-uren.

Artikel 6b zal departementen de mogelijkheid bieden om voor bijzondere gevallen een specifieke regeling te treffen. Daartoe is de instemming van het DGO noodzakelijk.

Departementen zullen bestaande nul-uren aanstellingen vóór 1 januari 2000 aan de nieuwe regelgeving moeten aanpassen.

Voor oproepkrachten gaat in bepaalde situaties gelden dat per oproep minimaal 3 uur uitbetaald dient te worden. Het gaat dan om oproepkrachten die een aanstelling hebben waarvan de omvang niet vast staat of een aanstelling waarvan de omvang minder is dan 15 uur per week en de tijdstippen niet vaststaan. Indien een dergelijke oproepkracht wordt opgeroepen om arbeid te verrichten heeft hij minimaal recht op 3 uur salaris. Indien de oproep voor minder dan 3 uur geschiedt, zal derhalve toch over 3 uur salaris uitbetaald moeten worden. Dit recht zal worden neergelegd in artikel 11a BBRA 1984.

Teneinde de mogelijkheden voor flexibele bedrijfsvoering te vergroten hebben sociale partners in de sector Rijk afgesproken te onderzoeken of de limitatieve opsomming van tijdelijke aanstellingsgronden kan worden afgeschaft. Dit gezamenlijk onderzoek zal voor 1 januari 2000 moeten zijn afgerond. Op basis van de aanstellingspraktijk bij de departementen zal een inventarisatie van mogelijke knelpunten worden opgesteld. Het SOR zal naar aanleiding van de bevindingen van dit onderzoek bezien of de tijdelijke aanstellingsgronden kunnen worden afgeschaft dan wel kunnen worden gewijzigd.

Er zal een onderzoek worden gedaan naar nachtarbeid. In de eerste plaats zal worden geïnventariseerd in welke gevallen nachtarbeid wordt verricht en of hiervoor alternatieven aanwezig zijn. Verder wordt bekeken of het verbod op nachtarbeid voor 55+ leidt tot knelpunten in de praktijk. Ook wordt bezien in hoeverre algemene uitspraken mogelijk zijn over de medische bezwaren van nachtarbeid. Dit onderzoek zal voor 1 januari 2000 afgerond worden.

Van werkgeverszijde wordt een voorstel aan het SOR voorgelegd waarbij het telefoonkostenbesluit wordt aangepast aan de actuele technologische situatie. Het SOR beslist vóór 1 januari 2000 over de invoering van een nieuw telefoonkostenbesluit. Het nieuwe telefoonkostenbesluit zal de ministeries de mogelijkheid bieden om na instemming van het DGO op onderdelen hiervan af te wijken.

Afzonderlijke departementen zullen de bevoegdheid krijgen nadere regels vast te stellen in aanvulling op of in afwijking van de artikelen 33c en d van het ARAR. Over deze nadere regels zal overeenstemming met het DGO moeten worden bereikt.

Hetzelfde geldt voor de aanspraken die op grond van artikel 33e, tweede lid, van het ARAR zijn neergelegd in eerdere circulaires. Het gaat hier om:

• – de rondzendbrief van 5 oktober 1950 inzake buitengewoon verlof voor het bijwonen van kerkvergaderingen;

• – de rondzendbrief van 17 november 1953 inzake buitengewoon verlof voor rijkspersoneelsleden noodwachters i.v.m. opleiding en oefening;

• – de rondzendbrief van 2 februari 1960 inzake verloffaciliteiten voor rijkspersoneel dat een verbintenis heeft gesloten met het Nederlandse Rode Kruis;

• – de rondzendbrief van 4 juli 1977 inzake buitengewoon verlof ten behoeve van adoptie;

• – de circulaire van 10 maart 1982 inzake buitengewoon verlof ten behoeve van het jeugd- en jongerenwerk.

Een werkgroep van het SOR zal onderzoek doen naar mogelijke knelpunten in de inconveniëntenvergoedingen. De werkgroep bestaat uit vier vertegenwoordigers van de Samenwerkende Centrales van Overheidspersoneel en uit vier vertegenwoordigers van werkgeverszijde, waaronder de voorzitter. De werkgroep rapporteert vóór 1 januari 2000 aan het SOR. Het SOR besluit of en zo ja welke nieuwe inconveniëntenregelingen van kracht zullen worden.

In de Arbeidstijdenwet zijn bepalingen opgenomen omtrent de wekelijkse rusttijd. Het SOR zal onderzoeken of de inhoud van deze bepalingen gelijk is aan de inhoud van de bepalingen in het ARAR voor de wekelijkse rusttijden (artikel 21, lid 8, onderdelen c en d, alsmede artikel 21, lid 9). Indien dit het geval is, zullen voorstellen aan het SOR worden voorgelegd om de desbetreffende bepalingen in het ARAR in te trekken.

Op grond van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) kan een ambtenaar bedenkingen kenbaar te maken tegen een voorgenomen disciplinaire straf. Het SOR zal onderzoeken of de inhoud van deze bepaling in het Awb gelijk is aan de inhoud van de bepaling in het ARAR inzake de verantwoording bij een disciplinaire procedure (artikel 82). Indien dit het geval is, zullen voorstellen aan het SOR worden voorgelegd om de desbetreffende bepaling in het ARAR in te trekken.