Inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting, willekeurige afschrijving

Voor de toepassing van de regeling van willekeurige afschrijving door startende ondernemers is noodzakelijk dat er verplichtingen zijn aangegaan of voortbrengingskosten zijn gemaakt (artikel 3.35 van de Wet IB 2001 en artikel 2 van de Uitvoeringsregeling willekeurige afschrijving 2001).

In het geval waarin geen sprake is van het aangaan van verplichtingen, keur ik evenwel goed dat willekeurig kan worden afgeschreven indien belanghebbende kan afschrijven op basis van artikel 3.30, eerste lid, van de Wet IB 2001. In een dergelijk geval kan willekeurige afschrijving echter niet eerder plaatsvinden dan vanaf het moment van ingebruikname van het desbetreffende bedrijfsmiddel. De goedkeuring geldt in alle gevallen waarin geen sprake is (geweest) van het aangaan van verplichtingen, met uitzondering van situaties waarin bedrijfsmiddelen zijn verkregen van een vennootschap waarvan de belanghebbende voor ten minste een derde gedeelte van het nominaal gestorte kapitaal onmiddellijk of middellijk aandeelhouder is of in de loop van de laatste vijf jaren is geweest.

Inspecteurs zijn, met inachtneming van het hiervoor in deze paragraaf vermelde, gemachtigd, op een daartoe strekkend verzoek, goed te keuren dat willekeurige afschrijving door startende ondernemers kan plaatsvinden in het geval waarin ter zake van de verwerving van een bedrijfsmiddel geen verplichtingen zijn aangegaan. Het verzoek dient te zijn ontvangen vóór de datum waarop de aanslag onherroepelijk vaststaat.

Voorbeelden

1. Ondernemer X brengt, in een jaar waarin hij recht heeft op de verhoogde zelfstandigenaftrek, een tot zijn privé-vermogen behorend vermogensbestanddeel in zijn onderneming in. Indien afschrijving mogelijk is met toepassing van artikel 3.30, eerste lid, van de Wet IB 2001, wordt goedgekeurd dat willekeurige afschrijving plaatsvindt met toepassing van artikel 3.34, tweede lid, van de Wet IB 2001, met inachtneming van het maximumbedrag van de tabel van artikel 3.41, tweede lid, van de Wet IB 2001, vanaf het moment van ingebruikname.

2. Goedkeuring kan ook worden verleend in de situatie waarbij toetreding tot een firma plaatsvindt, terwijl geen sprake is van het aangaan van verplichtingen in de zin van de Wet IB 2001.

Op investeringen in andere aangewezen bedrijfsmiddelen door startende ondernemers worden in artikel 7, vierde lid van de Uitvoeringsregeling willekeurige afschrijving 2001 de artikelen 3.43, tweede lid, 3.45, eerste, tweede en vierde lid, alsmede artikel 3.46 van de Wet IB 2001 van overeenkomstige toepassing verklaard. Dit betekent onder meer dat de in artikel 3.46, eerste lid, van de Wet IB 2001 voor de toepassing van de investeringsaftrek uitgesloten verplichtingen ook niet in aanmerking komen voor de regeling van de willekeurige afschrijving voor startende ondernemers. Op basis van artikel 7, vierde lid, van deze uitvoeringsregeling, juncto artikel 3.46, tweede lid, van de Wet IB 2001, kan onze Minister bepalen dat de hiervoor genoemde uitsluiting buiten toepassing blijft. Ik heb aanleiding gevonden in de hieronder genoemde gevallen van de ontheffingsbevoegdheid gebruik te maken.

Hierbij machtig ik inspecteurs namens mij, op een daartoe strekkend verzoek, ontheffing te verlenen in geval van verplichtingen aangegaan tussen:

• a. personen die behoren tot het huishouden van de belastingplichtige;

• b. bloed- of aanverwanten in de rechte lijn of personen die behoren tot hun huishouden;

• c. gerechtigden tot een nalatenschap waartoe het bedrijfsmiddel behoort.

In de onder a, b en c genoemde gevallen kan willekeurig worden afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname van het desbetreffende bedrijfsmiddel indien afschrijving mogelijk is met toepassing van artikel 3.30, eerste lid, van de Wet IB 2001. Het verzoek dient te zijn ontvangen vóór de datum waarop de aanslag onherroepelijk vaststaat.

Inspecteurs zijn niet gemachtigd ontheffing te verlenen ter zake van verplichtingen die zijn aangegaan tussen degene die voor ten minste een derde gedeelte belang heeft in een lichaam en dat lichaam. Dergelijke verzoeken zullen niet worden ingewilligd.

Van investeringen waarover willekeurig kan worden afgeschreven in de zin van artikel 3.31 van de Wet IB 2001, die zijn verricht door een tot een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting behorende dochtermaatschappij, moet de aanmelding in principe door de moedermaatschappij plaatsvinden. Dat geldt zowel voor de situatie waarin de fiscale eenheid is gebaseerd op de tot 1 januari 2003 geldende regeling als voor een fiscale eenheid die is gebaseerd op de vanaf die datum geldende regeling.

Vanuit de praktijk hebben mij signalen bereikt dat een strikt vasthouden aan het onder 3.1.1 opgenomen genoemde standpunt tot uitvoeringsproblemen kan leiden. Het gaat daarbij onder meer om de volgende situaties.

• a. Een zelfstandig belastingplichtige vennootschap investeert en meldt de investering aan. Na de aanmelding wordt een beschikking ex artikel 15 van de Wet Vpb afgegeven, waarbij de vennootschap als dochtermaatschappij wordt opgenomen in een fiscale eenheid. Daarbij kan eventueel sprake zijn van terugwerkende kracht. De betaling en/of ingebruikname van het bedrijfsmiddel vindt plaats in de periode van de fiscale eenheid.

• b. Een investering vindt plaats door een tot een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting behorende dochtermaatschappij. De moedermaatschappij heeft de aanmelding op haar naam verricht. Nadien wordt de fiscale eenheid verbroken en wordt de dochter zelfstandig belastingplichtig. Daarbij kan eventueel sprake zijn van terugwerkende kracht. De betaling en/of ingebruikname van het bedrijfsmiddel vindt plaats in de periode na verbreking van de fiscale eenheid.

• c. Na aanmelding van de investering door de moedermaatschappij gaat de tot een fiscale eenheid behorende dochtermaatschappij die de investering feitelijk verricht, behoren tot een andere fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. De betaling en/of ingebruikname van het bedrijfsmiddel vindt plaats in de periode van de nieuwe fiscale eenheid.

Gelet op hetgeen onder ‘Inleiding’ is gesteld, zou onzekerheid kunnen bestaan over de vraag of in de hiervoor genoemde situaties recht bestaat op willekeurige afschrijving milieu-investeringen. Verder is gebleken dat ook in andere gevallen de aanmelding regelmatig plaatsvindt door de investerende dochter binnen de fiscale eenheid. De gewijzigde toelichting vanaf 1 januari 2003 bij de diverse meldingsformulieren zou daartoe aanleiding hebben kunnen geven. Bij een strikte toepassing van mijn standpunt zoals vermeld in de inleiding zou in al deze gevallen de faciliteit moeten worden geweigerd. Te meer nu het gaat om investeringen in milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen acht ik het ongewenst dat in situaties zoals hiervoor genoemd het recht op willekeurige afschrijving milieu-investeringen zou vervallen.

Voor zover nodig keur ik daarom het volgende goed.

• a. De aanmelding van een investering op naam van een investerende dochter welke op het moment van investeren behoort tot een fiscale eenheid wordt geacht te zijn gedaan door de moedermaatschappij.

• b. Indien de aanmelding van een investering van een dochtermaatschappij heeft plaatsgevonden door de moedermaatschappij, kan de willekeurige afschrijving milieu-investeringen in de periode na verbreking van de fiscale eenheid worden geclaimd door de voormalige dochtermaatschappij die de investering feitelijk heeft verricht. Dit geldt eveneens indien sprake is van een situatie als bedoeld in artikel 15, zevende lid van de Wet Vpb. Indien de investerende vennootschap ten tijde van de betaling en/of ingebruikname is opgenomen in een andere fiscale eenheid kan de nieuwe moedermaatschappij de willekeurige afschrijving milieu-investeringen in haar aangifte claimen.

• c. Indien een zelfstandig belastingplichtige vennootschap de aanmelding heeft verricht en nadien (eventueel met terugwerkende kracht) gaat behoren tot een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting, kan de willekeurige afschrijving in de periode van de fiscale eenheid worden geclaimd door de moedermaatschappij.