Internationaal Belastingrecht, inlichtingenuitwisseling

Wederzijdse bijstand bij de heffing van belastingen is het geheel aan mogelijkheden tot administratieve samenwerking tussen verdragspartners. Uitwisseling van fiscale inlichtingen is daar een onderdeel van. Het instellen van onderzoeken voor elkaars belastingheffing, het toelaten van ambtenaren op elkaars grondgebied en het gezamenlijk instellen van controles bij internationaal opererende ondernemingen zijn andere vormen. De verlening van ‘heffingsbijstand’ is in Nederland onder meer geregeld in de Wet op de internationale bijstandsverlening bij de heffing van belastingen (hierna ook: WIB).

De wederzijdse bijstand is in dit voorschrift onderverdeeld in het verkrijgen van inlichtingen uit het buitenland (hoofdstukken 2, 3 en 4) en het verstrekken van inlichtingen aan het buitenland (hoofdstukken 5, 6 en 7). De inlichtingenuitwisseling is een aanvulling op de nationale mogelijkheden van de staten om de belastingschuld te kunnen vaststellen. Daarom worden in hoofdstuk 2 eerst kort de nationale informatieverplichtingen van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna ook: AWR) behandeld, voor zover die betrekking hebben op buitenlandse feiten en omstandigheden. In hoofdstuk 3 worden de internationale regelingen besproken. De bilaterale afspraken worden behandeld aan de hand van de inlichtingenbepaling van het OESO-modelverdrag dat voor de Nederlandse verdragen als voorbeeld heeft gediend. Daar het Nederlandse verdragennet in de loop van de jaren is ontstaan, zijn die bepalingen niet in alle verdragen gelijkluidend. De meest voorkomende variaties zullen kort worden besproken. Tevens komt de BRK aan de orde. Naast de bilaterale afspraken zijn de volgende multilaterale bijstandsregelingen van belang: de Bijstandsrichtlijn, de Spaarrenterichtlijn en het WABB-verdrag. Verder worden in hoofdstuk 3 de administratieve regelingen vermeld die Nederland heeft getroffen met andere landen ter intensivering van de bijstandsverlening bij de heffing van belastingen. Hoofdstuk 4 legt uit hoe het verkrijgen van buitenlandse inlichtingen in de praktijk in zijn werk gaat. Hoofdstuk 5 behandelt het verstrekken van inlichtingen aan het buitenland, dat dient plaats te vinden met inachtneming van de WIB. Daarbij komt ook de praktijk van de verstrekking aan de orde. Hoofdstuk 6 beschrijft de bevoegde autoriteiten en de mandaatverlening en hoofdstuk 7 de rechtsbeschermingregeling van de WIB. Daarbij komen de van toepassing zijnde artikelen uit de Algemene wet bestuursrecht (hierna ook: AWB) en uit de Wet openbaarheid van bestuur (hierna ook: WOB) ter sprake.

De artikelen 47 tot en met 49 AWR stellen de informatieverplichtingen vast ten behoeve van de eigen belastingheffing van de belastingplichtigen. In artikel 53 AWR is de informatieplicht van administratieplichtigen geregeld die zich ook uitstrekt tot de belastingheffing van derden. De informatieverplichting van artikel 47 AWR met betrekking tot een in Nederland gevestigde moedermaatschappij strekt zich ook uit tot de informatie van in het buitenland gevestigde dochtervennootschappen waarin de moeder een meerderheidsdeelneming heeft. Evenzeer is een grootaandeelhouder/natuurlijk persoon verplicht informatie te verschaffen over een in het buitenland gevestigde vennootschap waarin hij de meerderheid der aandelen bezit.

In artikel 47a AWR zijn de informatieverplichtingen in internationale verhoudingen verder aangescherpt. In het eerste en tweede lid voorziet het artikel in een inlichtingen- en inzageplicht ten aanzien van gegevens, inlichtingen, boeken, bescheiden en andere gegevensdragers die berusten bij moeder- of zusterondernemingen in het buitenland. Via de Nederlandse dochteronderneming kan op deze wijze van een buitenlandse moeder- of zusteronderneming informatie worden verkregen die van belang is voor de Nederlandse belastingheffing bij deze onderneming.

Artikel 47a AWR is met name bedoeld voor gevallen waarin ongeoorloofde winstverschuivingen van de Nederlandse dochteronderneming naar de buitenlandse moeder- of zusteronderneming worden vermoed. De bepaling kan overigens steeds worden toegepast in gevallen waarin de informatie van belang kan zijn voor de belastingheffing van de Nederlandse dochteronderneming waarvan de informatie wordt gevraagd.

Artikel 47a AWR mist echter toepassing indien de buitenlandse moeder of de natuurlijke persoon waarover informatie wordt gevraagd, gevestigd of woonachtig is in een land waarmee Nederland een wederkerige regeling heeft die voorziet in inlichtingenuitwisseling met betrekking tot de belasting voor de heffing waarvan de inspecteur de gegevens nodig heeft (zie artikel 47a, derde lid, AWR en hoofdstuk 3). In die gevallen staan internationale bijstandsregelingen ter beschikking om de nodige inlichtingen te verzamelen.

Bilaterale belastingverdragen worden gesloten met als doel het vermijden van dubbele belasting en het voorkomen van het ontgaan van belasting (belastingontwijking en belastingfraude) met betrekking tot belastingen naar het inkomen en in een aantal gevallen naar het vermogen.

In bijna alle bilaterale verdragen die Nederland heeft gesloten komt een inlichtingenartikel voor op grond waarvan fiscale inlichtingen kunnen worden uitgewisseld met de verdragspartner.

De belastingverdragen die sinds 1963 zijn gesloten zijn alle gebaseerd op het OESO-modelverdrag.

Het modelverdrag wordt regelmatig herzien. Voor de inlichtingenuitwisseling in het kader van het huidige internationale verdragenrecht zijn met name de versies van 1963, 1977, 2000 en 2005 van belang.

De meeste bilaterale belastingverdragen zijn van toepassing op: de inkomstenbelasting, de loonbelasting, de vennootschapsbelasting, de dividendbelasting (en in sommige gevallen) de vermogensbelasting.

De OESO-modelverdragen gaan vergezeld van een officieel Commentaar, dat evenals het modelverdrag zelf niet bindend is, maar algemeen wordt gezien als een belangrijke bron voor de uitleg van de verdragen.

Variaties in het inlichtingenartikel

In de meeste gevallen dient artikel 26 van één van de versies van de OESO-modelverdragen of artikel 27 van het Nederlands standaardverdrag als voorbeeld voor deze inlichtingenartikelen. Het OESO-modelverdrag is echter geen voorschrift. Dit houdt in dat staten de vrijheid hebben om van het model af te wijken. De verdragen in het Nederlandse verdragennet zijn daarom onderling niet altijd gelijk, maar afhankelijk van het modelverdrag dat ‘gold’ op het tijdstip van sluiting en van de specifieke verdragsrelatie. Dat geldt ook voor de zogenoemde inlichtingenbepaling.

De tekst van het inlichtingenartikel in een bepaald verdrag geeft aan welke reikwijdte de inlichtingenuitwisseling met het desbetreffende land kan hebben.

In de inlichtingenbepaling zijn de volgende elementen te onderscheiden:

a. Reikwijdte

In de loop der tijd zijn hiervoor verschillende varianten gebruikt. Een aantal verdragen beperkt de uitwisseling tot die inlichtingen die de verdragspartners nodig hebben om uitvoering te kunnen geven aan het verdrag: ‘De bevoegde autoriteiten van de Staten wisselen zodanige inlichtingen uit als nodig zijn om uitvoering te geven aan deze Overeenkomst.’ Een voorbeeld daarvan is artikel 26 van het Verdrag met Brazilië (1992).

Sommige verdragen verruimen de reikwijdte van de inlichtingenuitwisseling met bepalingen betreffende de fraudepreventie: ‘De bevoegde autoriteiten van de Staten wisselen zodanige inlichtingen uit als nodig zijn om uitvoering te geven aan de bepalingen van deze Overeenkomst of om fraude te voorkomen of om uitvoering te geven aan wettelijke voorzieningen tegen wetsontduiking met betrekking tot de belastingen die het onderwerp van deze Overeenkomst uitmaken.’ Een voorbeeld daarvan is artikel 27 van het Verdrag met Marokko (1987).

Verreweg de meeste verdragen voorzien daarnaast ook in inlichtingenuitwisseling ten behoeve van een correcte toepassing van de nationale wetgevingen. Dan kunnen inlichtingen worden uitgewisseld ‘die nodig zijn om uitvoering te geven aan de bepalingen van deze Overeenkomst of aan de nationale wetgeving van de Staten met betrekking tot de belastingen waarop de Overeenkomst van toepassing is, voor zover de heffing van die belastingen niet in strijd is met de Overeenkomst.’

In de verdragen die zijn gesloten naar het OESO-model 1977 en volgende is de inlichtingenuitwisseling overigens niet beperkt tot inlichtingen betreffende inwoners van een van beide landen. De inlichtingenuitwisseling kan ook personen betreffen die niet in een van beide landen wonen maar wel een bron van inkomsten hebben in een van beide landen.

In het modelverdrag 2000 is de zakelijke reikwijdte van de inlichtingenbepaling uitgebreid naar alle belastingen van welke aard dan ook. De bepaling bestrijkt sindsdien dus zowel de directe als de indirecte belastingen en voorziet ook expliciet in de uitwisseling van gegevens over belastingen van lokale overheden. Nederland heeft al wel verdragen afgesloten die zien op alle centraal geheven belastingen (onder meer de verdragen met Zuid-Afrika, Slovenië en Albanië), maar pleegt een voorbehoud te maken ten aanzien van decentraal geheven belastingen. Wel kent een aantal verdragen verwijzingen naar gemeentelijke of provinciale belastingen (bijvoorbeeld de verdragen met Denemarken, Japan en België).

In het OESO-model 2005, ten slotte, is expliciet tot uitdrukking gebracht dat de gegevensuitwisseling ook betrekking kan hebben op de uitvoering en handhaving van belastingen. Dit betekent dat de inlichtingenuitwisseling ook kan zien op de ter zake van de betreffende belastingen in rekening te brengen of gebrachte renten of bestuursrechtelijke sancties en boeten.

b. Inspanningsverplichting

In het commentaar bij het OESO-model (vanaf 1977) worden staten verplicht om voor het voldoen aan een verzoek van een verdragspartner dezelfde inspanning te plegen als ze voor hun eigen belastingheffing zouden doen. Zij zullen dus indien nodig een onderzoek moeten instellen. In een aantal verdragen is echter afgesproken dat alleen gegevens die geordend voorhanden zijn, worden uitgewisseld (bijvoorbeeld de verdragen met Korea, Israël en Singapore). Het instellen van een speciaal onderzoek voor het verkrijgen van de gevraagde gegevens kan dan niet worden geëist. Staten dienen overigens geen verzoek om inlichtingen te doen als ze nog niet hun gebruikelijke middelen in eigen land hebben benut, zij het dat dit niet te strikt mag worden uitgelegd. In het OESO-model 2005 is voorts benadrukt dat de inspanningsverplichting van toepassing is ongeacht of de inlichtingen van belang zijn voor de eigen belastingheffing van de staat waaraan het verzoek om inlichtingen is gericht.

c. Geheimhouding

Alle inlichtingenbepalingen in de bilaterale verdragen bevatten een geheimhoudingsclausule. Daarin wordt omschreven welke personen en/of instanties gerechtigd zijn kennis te nemen van de uit het buitenland ontvangen informatie. Bij verdragen naar het OESO-model versies 1977 tot 2005 bestaat die kring uit: belastingambtenaren, bezwaar- en beroepsinstanties alsmede instanties die zich bezighouden met de vervolging van fiscale delicten. Het OESO-model 2005 voegt hier nog aan toe: de autoriteiten die toezicht houden op het algemene landsbestuur (bijvoorbeeld de Algemene Rekenkamer). Ook aan de belastingplichtige, diens gemachtigde of getuigen in een fiscale procedure kunnen de inlichtingen volgens het OESO-commentaar worden verstrekt. In Nederland zullen inlichtingen die vallen onder de uitzonderingsgronden van de WOB (zoals informatie over derden, informatie van controlestrategische aard, namen van buitenlandse ambtenaren) in ieder geval niet aan laatstgenoemden worden verstrekt.

De gegevens mogen in openbare rechtszittingen worden gebruikt en openbaar gemaakt in gepubliceerde rechterlijke uitspraken. De geheimhouding wordt gegarandeerd volgens de wetten van de ontvangende staat. De geheimhoudingsplicht heeft uiteraard geen betrekking op openbare informatie, zoals kadastergegevens of gegevens van Kamers van Koophandel.

d. Wederkerigheid

Wederkerigheid is in de inlichtingenuitwisseling een juridisch begrip. Er wordt mee bedoeld dat de beide staten in staat en bereid zijn elkaar gelijksoortige inlichtingen te verstrekken. Bij het doen van verzoeken houdt de wederkerigheidstoets in dat Nederland geen gegevens vraagt die het zelf niet zou mogen/kunnen verstrekken.

e. Vormen van uitwisseling

Volgens het commentaar bij het OESO-model zijn vele vormen van uitwisseling mogelijk. De inlichtingenbepaling voorziet in de uitwisseling van inlichtingen op verzoek, spontaan (zonder voorafgaand verzoek) en automatisch (periodiek en categoriegewijs). Maar ook inlichtingenuitwisseling (op verzoek of spontaan) in het kader van gelijktijdige boekenonderzoeken of aanwezigheid van een belastingambtenaar in het buitenland en inlichtingenuitwisseling over branches, industrieën, e.d. behoren tot de mogelijkheden.

f. Weigeringsgronden

De verplichting tot uitwisseling wordt niet aanwezig geacht wanneer deze

• – zou leiden tot maatregelen die in strijd zijn met de wetgeving of de administratieve praktijk van de verstrekkende of de ontvangende staat. (Hierin zijn de principes van soevereiniteit van de staten en van de wederkerigheid besloten);

• – in strijd komt met de openbare orde;

• – het risico van het onthullen van beroeps- en of bedrijfsgeheimen in zich draagt.

In de meest recente versie van de inlichtingenbepaling uit het OESO-modelverdrag is neergelegd dat de inlichtingen niet kunnen worden geweigerd uitsluitend omdat een staat deze inlichtingen niet nodig heeft voor de eigen belastingheffing. Voorts kunnen de inlichtingen niet worden geweigerd uitsluitend op grond van het feit dat ze in het bezit zijn van een financiële instelling (het bankgeheim mag dus niet aan de inlichtingenuitwisseling in de weg staan) of een gemachtigde, dan wel omdat ze gerelateerd zijn aan het eigendomsrecht in een entiteit (bijvoorbeeld informatie over de identiteit van aandeelhouders). Nederland heeft echter nog geen verdragen afgesloten waarin deze inlichtingenbepaling is opgenomen.

Op het gebied van schenkings- en successierechten bestaan aparte verdragen met Finland, Israël, Oostenrijk, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Zweden en Zwitserland. Ook in deze verdragen staat een inlichtingenartikel, behalve in het verdrag met Zwitserland. Met België heeft Nederland een overeenkomst voor de uitwisseling van inlichtingen inzake successie- en schenkingsrechten, zie 3.7.1.

De Belastingregeling voor het Koninkrijk (boekwerk Internationale Fiscale Zaken 10.00.00) is onder meer van toepassing op:

wat Nederland betreft

de inkomstenbelasting

de loonbelasting

de vennootschapsbelasting

de dividendbelasting

de vermogensbelasting

wat de Nederlandse Antillen en Aruba betreft

de inkomstenbelasting

de winstbelasting

a. Reikwijdte

Gegevens kunnen worden uitgewisseld om uitvoering te geven aan de BRK of aan de wetgeving van Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba met betrekking tot belastingen waarop de BRK van toepassing is (artikel 24, negende lid, BRK; artikel 35b, vijfde lid, onderdeel c, en zesde lid, BRK; artikel 37, eerste lid, BRK) en met betrekking tot schoolgelden en premies ingevolge sociale verzekeringswetten (artikel 44 BRK).

b. Inspanningsverplichting

De landen zijn verplicht indien nodig voor elkaars belastingheffing onderzoek in te stellen (artikel 37, tweede lid, BRK).

c. Geheimhouding

Deze is op dezelfde wijze geregeld als in de bilaterale verdragen (OESO-model 1977).

d. Vormen van uitwisseling

De inlichtingenuitwisseling kan plaatsvinden op verzoek, spontaan en automatisch. Ook is voorzien in de mogelijkheid tot aanwezigheid van ambtenaren op het grondgebied van de andere staat bij een onderzoek dat in het andere land wordt ingesteld. In het besluit van 31 maart 1995, AFZ 1995/1377M, is gezamenlijk bepaald in welke gevallen en onder welke condities die aanwezigheid kan plaatsvinden.

e. Weigeringsgronden

Deze zijn dezelfde als die van het OESO-model 1977.

A. De Richtlijn 77/799/EEG (Bijstandsrichtlijn)

De EG-richtlijn van 19 december 1977 betreffende de wederzijdse bijstand van de bevoegde autoriteiten van de lidstaten op het gebied van de directe belastingen en heffingen op verzekeringspremies(77/799/EEG) maakt deel uit van de communautaire- of EU wetgeving. Het doel van de Bijstandsrichtlijn is de samenwerking tussen de belastingautoriteiten van de EU-lidstaten te versterken met het oog op een betere bestrijding van de internationale belastingvlucht en belastingfraude.

De EU-lidstaten zijn verplicht hun nationale wetgeving in overeenstemming te brengen met EU-richtlijnen. In Nederland is de Bijstandsrichtlijn geïmplementeerd in de WIB. De Bijstandsrichtlijn is van toepassing op de belastingen naar het inkomen en het vermogen en (sinds 2004) de heffingen op bepaalde verzekeringspremies.

a. Reikwijdte

De uitwisselingsverplichting omvat alle inlichtingen die van belang kunnen zijn voor een juiste vaststelling van de belastingschuld op het gebied van de belastingen naar het inkomen en het vermogen en de heffingen op bepaalde verzekeringspremies.

b. Inspanningsverplichting

Er moet zonodig voor de andere lidstaat een onderzoek worden ingesteld. Dit onderzoek dient op dezelfde wijze en binnen hetzelfde tijdsbestek te worden gedaan als vergelijkbare onderzoeken ten behoeve van de eigen belastingheffing. De verzoekende staat moet overigens eerst zijn eigen gebruikelijke mogelijkheden benutten, zonder daarbij de resultaten van het onderzoek in gevaar te hoeven brengen (artikel 2 Bijstandsrichtlijn).

c. Geheimhoudingsplicht

De wordt gegarandeerd volgens de wetten van de ontvangende staat. Het vermelden van de gegevens tijdens openbare rechtszittingen of bij rechterlijke uitspraken is toegestaan, tenzij de verstrekkende staat daartegen bezwaar maakt. De inlichtingen kunnen ook worden gebruikt voor de in Richtlijn 76/308/EEG vermelde heffingen, zoals de in- en uitvoerrechten, de belasting over de toegevoegde waarde en bepaalde accijnzen. De verstrekkende lidstaat moet dan wel hebben bepaald dat dit gebruik is toegestaan. Nederland staat dit gebruik toe. Ook is het mogelijk om de gegevens voor andere dan fiscale doeleinden te gebruiken, na verkregen toestemming van de andere staat en onder voorwaarde dat die staat zelf ook een gelijksoortig gebruik wettelijk heeft toegestaan. Tevens kunnen inlichtingen die van een lidstaat zijn ontvangen door worden gegeven aan een andere lidstaat (na verkregen toestemming). Ten slotte is het mogelijk dat verstrekkende lidstaten aan de ontvangende staten verzoeken hun eigen geheimhoudingsbepalingen in acht te nemen, wanneer die verder gaan dan die van de ontvangende staat.

d. Vormen

Vormen van bijstandsverlening zijn:

1. Uitwisselen van inlichtingen:

Uitwisseling op verzoek (artikel 2 Bijstandsrichtlijn)

Automatische uitwisseling (artikel 3 Bijstandsrichtlijn)

Spontane uitwisseling (artikel 4 Bijstandsrichtlijn)

2. Aanwezigheid van ambtenaren ter verkrijging van deze inlichtingen (artikel 6 Bijstandsrichtlijn)

3. Notificatie van stukken (artikel 8bis Bijstandsrichtlijn)

4. Gelijktijdige boekenonderzoeken (artikel 8ter Bijstandsrichtlijn)

e. Weigeringsgronden

De verplichting tot uitwisseling wordt niet aanwezig geacht wanneer deze

• – niet wederkerig is. Inlichtingen hoeven niet te worden verstrekt indien de lidstaat waarvoor de inlichtingen zijn bestemd juridisch of feitelijk niet in staat is gelijksoortige inlichtingen te verstrekken;

• – zou leiden tot maatregelen die in strijd zijn met de wetgeving of de administratieve praktijk van de verstrekkende of de ontvangende staat. Een lidstaat kan echter niet weigeren informatie te verstrekken met als argument dat de desbetreffende informatie niet nodig is voor binnenlandse doeleinden;

• – het risico van het onthullen van beroeps- en of bedrijfsgeheimen in zich draagt of in strijd komt met de openbare orde.

f. Samenloopregel

Artikel 11 van de Bijstandsrichtlijn bepaalt dat verdergaande regelingen en verplichtingen, voortvloeiend uit andere overeenkomsten door de Richtlijn niet worden beperkt. Wanneer binnen een bepaalde verdragsrelatie zowel een verdragsbepaling als de Europese Bijstandsrichtlijn geldt, is in beginsel de meest vergaande bepaling van toepassing.

B. De Richtlijn 2003/48/EG (Spaarrenterichtlijn) en verwante regelingen

De EG-richtlijn van 3 juni 2003 betreffende belastingheffing op inkomsten uit spaargelden in de vorm van rentebetaling (Spaarrenterichtlijn 2003/48/EG) beoogt te voorkomen dat natuurlijke personen zich in de lidstaat waar zij wonen, kunnen onttrekken aan elke vorm van belastingheffing op rente die zij vanuit een andere lidstaat ontvangen. Op grond van de Spaarrenterichtlijn zijn de EU-lidstaten en hun afhankelijke en geassocieerde gebieden gehouden tot het automatisch uitwisselen van informatie over rentebetalingen met ingang van 1 juli 2005. Gedurende een overgangsperiode is het echter uitsluitend aan België, Luxemburg en Oostenrijk en een aantal afhankelijke en geassocieerde gebieden (onder andere de Nederlandse Antillen) toegestaan om in plaats van automatisch inlichtingen uit te wisselen een bronbelastingstelsel toe te passen voor uitgaande rentebetalingen. Nederland heeft op de Spaarrenterichtlijn gebaseerde overeenkomsten gesloten met de Britse afhankelijke en geassocieerde gebieden. Voor rentebetalingen tussen Nederland en de Nederlandse Antillen en Aruba is de op de Spaarrenterichtlijn gebaseerde regelgeving opgenomen in een gezamenlijke regeling die is gepubliceerd in Staatscourant 2005, nr. 66.

Voor Nederland geldt dat automatisch informatie over rentebetalingen zal dienen te worden verstrekt aan alle EU-lidstaten en aan Aruba, De Britse Maagdeneilanden, het Eiland Man, Guernsey, Jersey, Montserrat en de Nederlandse Antillen. Nederland gaat automatisch informatie over rentebetalingen ontvangen van alle EU-lidstaten – met uitzondering van België, Oostenrijk en Luxemburg – en van Anguilla, Aruba, Kaaimaneilanden en Montserrat.

Met Zwitserland, Andorra, Liechtenstein, Monaco en San Marino zijn door de EU overeenkomsten gesloten die voorzien in bronbelastingstelsel voor uitgaande rentebetalingen. Hieraan is voor de EU-lidstaten geen verplichting tot automatische inlichtingenverstrekking gekoppeld. Zie ook onder C.

De Spaarrenterichtlijn is geïmplementeerd in de WIB (Hoofdstuk 1A, Afdeling 2 en art. 6a WIB), alsmede in de uitvoeringsregeling WIB.

a. Reikwijdte

De uitwisselingsverplichting is van toepassing op rente die is uitbetaald of bijgeschreven op een rekening die is terug te voeren op een schuldvordering in enigerlei vorm. Onder deze rente wordt volgens de richtlijn mede begrepen:

• – het ter zake van verkoop of aflossing van een schuldvordering ontvangen bedrag voorzover de betaling voorvloeit uit aangegroeide of gekapitaliseerde rente;

• – betalingen van een instelling voor collectieve belegging in effecten (een zogenaamde ‘icbe’) voorzover de betaling valt terug te voeren op door de icbe ontvangen rentebetalingen;

• – de gerealiseerde inkomsten bij verkoop, terugbetaling of aflossing van aandelen van, of bewijzen van deelneming in, een icbe.

Bepaalde verhandelbare schuldvorderingen zijn echter tijdelijk uitgezonderd van de toepassing van de richtlijn.

b. Inspanningsverplichting

De financiële instellingen in de lidstaten zijn verplicht tot het registreren en – voor lidstaten die hebben geopteerd voor uitwisseling van inlichtingen – het renseigneren van gegevens aan de nationale bevoegde autoriteit. De gegevens dienen door de bevoegde autoriteit automatisch – uiterlijk zes maanden na afloop van het jaar waarin de inkomsten uit spaartegoeden zijn geïnd – te worden verstrekt aan de bevoegde autoriteiten van de betrokken woonplaatsstaten.

c. Geheimhoudingsplicht

De in de Bijstandsrichtlijn geformuleerde geheimhoudingsplicht is van toepassing.

d. Vormen

Op grond van de Spaarrenterichtlijn vindt uitsluitend automatische inlichtingenuitwisseling plaats.

e. Weigeringsgronden

De uitwisseling van informatie op grond van de Spaarrenterichtlijn is niet begrensd.

f. Samenloopregel

De in de Bijstandsrichtlijn geformuleerde samenloopregel is van toepassing.

C. De overeenkomsten tussen de EU en Zwitserland , Andorra, Liechtenstein, Monaco en San Marino

Op grond van de in het verlengde van de EU Spaarrenterichtlijn gesloten overeenkomst tussen Zwitserland en de EU (Publicatieblad van de Europese Unie nr. L 385, blz. 30) kunnen Nederland en Zwitserland ondanks het ontbreken van een informatiebepaling in het bilaterale belastingverdrag tussen beide landen verzoeken om inlichtingen doen met betrekking tot de onder de overeenkomst vallende spaarrente, rente- en royaltybetalingen tussen gelieerde ondernemingen en deelnemingsdividend. Met betrekking tot Andorra, Liechtenstein, Monaco en San Marino, waarmee vergelijkbare overeenkomsten door de EU zijn gesloten, geldt dat ondanks het ontbreken van een bilateraal belastingverdrag inlichtingen op verzoek kunnen worden uitgewisseld met betrekking tot de onder de overeenkomst vallende spaarrente. Voorwaarde is dat de gedragingen waarop de inlichtingen betrekking hebben in zowel Nederland als het aangezochte land vallen onder de nationaalrechtelijke definitie van belastingfraude of soortgelijke inbreuken.

a. Reikwijdte

De reikwijdte van de inlichtingenplicht is beperkt tot de rentecategorieën die onder de Spaarrenterichtlijn vallen. Met betrekking tot Zwitserland geldt dat ook gegevens kunnen worden uitgewisseld met betrekking tot de inkomenscategorieën die onder de Rente- en royaltyrichtlijn (Richtlijn 2003/49/EG) of onder de Moeder-dochterrichtlijn vallen (Richtlijn 90/435/EEG)

b. Inspanningsverplichting

Met betrekking tot de inspanningsverplichting zijn in de overeenkomsten geen beperkingen opgenomen.

c. Geheimhouding

De overeenkomsten tussen de EU en Andorra, Liechtenstein, Monaco en San Marino kennen een geheimhoudingsbepaling die grotendeels overeenkomt met de geheimhoudingsbepaling van art. 26 OESO-modelverdrag. De overeenkomst tussen de EU en Zwitserland verwijst naar de geheimhoudingsbepalingen in het informatieartikel in de bilaterale belastingverdragen. Aangezien het belastingverdrag Nederland-Zwitserland geen informatieartikel bevat, zijn de nationale geheimhoudingsbepalingen van toepassing.

d. Vormen

Op grond van de overeenkomsten vindt uitsluitend inlichtingenuitwisseling op verzoek plaats.

e. Weigeringsgronden

Hierover is in de overeenkomsten in relatie tot Nederland niets geregeld.

Het Verdrag inzake wederzijdse administratieve bijstand in belastingzaken gesloten te Straatsburg op 25 januari 1988 staat open ter ondertekening voor de lidstaten van de raad van Europa en van de OESO.

Voor Nederland is het WABB-verdrag in werking getreden op 1 februari 1997. Het WABB-verdrag bevat de tot nu toe meest omvattende regeling voor wederzijds administratieve bijstandsverlening.

Het WABB-verdrag geldt inmiddels voor de volgende landen: Azerbeidzjan, België, Denemarken, Finland, Frankrijk, IJsland, Italië, Nederland, Noorwegen, Polen, de Verenigde Staten en Zweden.

Het WABB-verdrag is van toepassing op alle centraal en decentraal geheven belastingen en de premies sociale zekerheid, tenzij deelnemende landen een voorbehoud hebben gemaakt ten aanzien van bepaalde heffingen.

Voorbehouden (artikel 30 WABB-verdrag)

Het verdrag geeft de verdragspartners de mogelijkheid een aantal toepassingsvoorbehouden te maken met betrekking tot soorten belastingen, invorderingsbijstand en uitreiking van documenten. Die zijn in artikel 30 limitatief opgesomd. Nederland heeft een voorbehoud gemaakt voor een aantal indirecte belastingen, voor lokale heffingen en voor de uitreiking van documenten. Het voorbehoud met betrekking tot de omzetbelasting is in 2001 ingetrokken.

Gemaakte voorbehouden werken op basis van wederkerigheid. Zo kan een verdragspartner die een voorbehoud heeft gemaakt ten aanzien van een bepaling uit het WABB-verdrag niet van een andere verdragspartner verlangen dat deze de bepaling wel toepast.

a. Reikwijdte

De bijstand moet betrekking hebben op fiscale aangelegenheden.

De gegevens moeten van belang kunnen zijn:

• – voor heffing en inning van belastingen, de invordering en dwanginvordering van verschuldigde belasting, en

• – voor administratiefrechtelijke vervolging of het initiëren van strafvervolging.

b. Inspanningsverplichting

Deze omvat ‘alle passende maatregelen’ die kunnen dienen om de gevraagde inlichtingen te verstrekken, dus ook het instellen van onderzoeken.

c. Geheimhouding (artikel 22 WABB-verdrag)

De kring van gerechtigden is dezelfde als bij de Bijstandsrichtlijn en de bilaterale verdragen naar het OESO-model 1977–2000. Na verkregen toestemming van de verdragspartner is er de mogelijkheid tot ander gebruik. Ook bestaat, na verkregen toestemming, de mogelijkheid om de inlichtingen in openbare rechtszittingen bekend te maken en om ze aan derde staten door te geven (mits die partij zijn bij het verdrag). Indien twee staten informatie uitwisselen is de geheimhouding van toepassing die geldt in de ontvangende staat, tenzij de geheimhoudingsverplichtingen in de verstrekkende staat verder gaan.

d. Vormen

Het WABB-verdrag bevat de tot nu toe meest omvattende regeling voor administratieve bijstandsverlening. Het omvat in principe de heffing en de invordering van belastingen en van sociale zekerheidspremies.

Voor wat betreft de fiscale heffingsbijstand kent het

• – uitwisseling op verzoek (artikel 5 WABB-verdrag)

• – automatische uitwisseling (artikel 6 WABB-verdrag)

• – spontane uitwisseling (artikel 7 WABB-verdrag)

• – de gelijktijdige boekenonderzoeken (artikel 8 WABB-verdrag)

• – aanwezigheid van ambtenaren op elkaars grondgebied (artikel 9 WABB-verdrag)

e. Weigeringsgronden (artikel 21 WABB-verdrag)

De formulering is gelijkluidend aan die uit de OESO-modelteksten: strijdigheid met eigen wetgeving en/of administratieve praktijk, strijdigheid met de wederkerigheid, gevaar voor onthulling beroeps- of zakengeheimen. Er zijn daarnaast de volgende toevoegingen:

• – reeds bestaande wettelijke rechten en waarborgen van belastingplichtigen mogen niet worden aangetast;

• – geen bijstand is verplicht wanneer een belasting in de verzoekende staat in strijd geacht wordt met algemeen aanvaarde beginselen van belastingheffing;

• – geen bijstand is verplicht indien deze zou leiden tot discriminatie van onderdanen van de aangezochte staat ten opzichte van de verzoekende staat

f. Rechtsgedingen (artikel 23 WABB-verdrag)

Rechtsgedingen naar aanleiding van maatregelen die genomen zijn ter uitvoering van de bijstandsverlening kunnen slechts worden aangespannen in die staat (de aangezochte staat).

g. Samenloop met andere regelingen (artikel 27 WABB-verdrag)

Andere regelingen worden door het WABB-verdrag niet beperkt. Het verdrag verplicht wel tot het maken van een keuze, omdat elke mogelijkheid op zichzelf staat met zijn eigen kenmerken en doelen en waarvan de bepalingen onverenigbaar kunnen zijn met andere mogelijkheden. De lidstaten van de EU zullen echter voorrang moeten geven aan gelijksoortige bepalingen van de Bijstandsrichtlijn.

In 2002 heeft de OESO in samenwerking met een aantal voormalige belastingparadijzen een modelovereenkomst voor de uitwisseling van belastinggegevens openbaar gemaakt (Model Agreement on Exchange of Information on Tax Matters, DAFFE/CFA(2002)24 FINAL). Nederland heeft in 2005 met het Eiland Man een verdrag gesloten inzake informatie-uitwisseling op verzoek over zowel strafrechtelijke als civiele belastingzaken. Dit verdrag is gebaseerd op de OESO modelovereenkomst voor een informatie-uitwisselingsverdrag. Verwacht wordt dat dit verdrag in 2006 in werking zal treden.

Op basis van de hierboven genoemde internationale overeenkomsten op grond waarvan inlichtingenuitwisseling mogelijk is, heeft Nederland ook een aantal administratieve regelingen afgesloten als uitwerking van die overeenkomsten.

Alle hierboven vermelde regelingen dienen te worden afgesloten door en toegepast onder verantwoordelijkheid van de bevoegde autoriteiten. Dat is in alle inlichtingenbepalingen uitdrukkelijk voorgeschreven. Bevoegde autoriteiten zijn centraal gesitueerde personen en instanties die speciaal zijn aangewezen door de staten ten behoeve van de bijstandsverleningen. Die aanwijzing gebeurt via de wetgeving van de staten zelf.

Voor Nederland is de minister van Financiën aangewezen. Zijn bevoegdheid is via de staatssecretaris en de directeur-generaal Belastingdienst doorgemandateerd aan de voorzitter van het managementteam van de Belastingdienst/FIOD-ECD voor alle onder de WIB vallende belastingen met uitzondering van de accijnzen, de brandstoffenbelastingen en de energiebelasting (hiervoor is voorzitter van het managementteam van de Belastingdienst/Douane Rotterdam gemandateerd). In hoofdstuk 6 wordt de mandaatverlening uitgebreid behandeld. De daadwerkelijke uitvoering van de hierboven vermelde regelingen is – voor wat betreft de onder dit voorschrift vallende belastingen – in handen van FIOD-ECD kantoor Amsterdam Team Internationaal (hierna te noemen: FIOD-ECD Internationaal).

De voorzitters van de managementteams van de regiokantoren van de Belastingdienst wijzen contactpersonen wederzijdse bijstand heffing aan, die beschikken over een grondige kennis van de formele en materiële aspecten van de internationale inlichtingenuitwisseling en vaktechnisch zijn onderlegd op het gebied van de directe belastingen en/of de controle. Deze contactpersoon is het aanspreekpunt voor zowel interne afstemming op het regiokantoor als voor externe contacten met FIOD-ECD Internationaal. Inkomende en uitgaande inlichtingenverzoeken, de beantwoording daarvan, de spontane inlichtingenuitwisseling en de terugmelding van resultaten lopen in beginsel via de contactpersoon. De contactpersoon bevordert de bijdrage van het regiokantoor aan de internationale inlichtingenuitwisseling. Meer in het bijzonder bewaakt hij de kwaliteit en de doorlooptijden van de door het regiokantoor opgestelde verzoeken, voorstellen en ambtsberichten alsook de tijdige en adequate terugmelding van de resultaten waartoe de uit het buitenland verkregen inlichtingen hebben geleid.

Een verzoek om inlichtingen kan betrekking hebben op lichamen en natuurlijke personen en wordt gedaan indien de inlichtingen van nut kunnen zijn voor een juiste vaststelling van de belastingschuld (artikel 1 van de Bijstandsrichtlijn) of indien de inlichtingen nodig zijn voor de uitvoering van de bepalingen van het desbetreffende bilaterale belastingverdrag en/of voor de toepassing van de Nederlandse fiscale wetgeving (zie de verschillende inlichtingenartikelen in de bilaterale belastingverdragen).

Het verzoek moet individuele gevallen betreffen. Het mag geen ‘fishing expedition’ zijn.

Het voorstel tot een verzoek aan het buitenland wordt door de Nederlandse Belastingdienst ingediend door gebruikmaking van het door FIOD-ECD Internationaal ontwikkelde model ‘Verzoek om inlichtingen aan het buitenland (niet omzetbelasting)’. Dit model is te vinden op het Belastingnet onder Primair proces/Werkproces; Klantbehandeling Ondernemingen; Handboeken; Internationale gegevensuitwisseling.

Een voorstel tot een verzoek om inlichtingen aan het buitenland moet (bij voorkeur per e-mail) worden gezonden aan de bevoegde autoriteit:

Belastingdienst/FIOD-ECD Amsterdam/Team Internationaal, Postbus 59395, 1040 KJ Amsterdam

Telefoon: 020-6874242. Fax: 020-6874240

e-mail: FIOD-ECD Internationaal WB DB_Postbus

FIOD-ECD Internationaal toetst het door het regiokantoor gedane verzoek aan de voorwaarden van de internationale regeling waarop het verzoek wordt gebaseerd en aan de beginselen van subsidiariteit (het eerst toepassen van eigen middelen) en wederkerigheid. Bij de toetsing van het verzoek wordt ook nagegaan of het verzoek alle informatie bevat die nodig is voor een goed inzicht in de zaak in de aangezochte staat.

Indien FIOD-ECD Internationaal na toetsing van een voorstel en na overleg met de contactpersoon en/of de indienende ambtenaar van mening is dat geen sprake is van een verzoek om inlichtingen, maar van het verstrekken van informatie, moet deze informatie in een aantal gevallen spontaan aan de desbetreffende bevoegde autoriteit worden verstrekt. Dit is afhankelijk van de desbetreffende regelgeving. FIOD-ECD Internationaal zal de Belastingdienst daarin begeleiden (zie paragraaf 5.3).

Indien het verzoek om inlichtingen wordt gezonden aan de buitenlandse bevoegde autoriteit, zendt FIOD-ECD Internationaal een afschrift daarvan aan het regiokantoor van de Belastingdienst dat het voorstel voor het verzoek heeft gedaan. Wordt het verzoek niet doorgezonden dan stelt FIOD-ECD Internationaal het regiokantoor daarvan in kennis. Daarbij wordt aangegeven waarom het verzoek niet is doorgezonden.

Indien nodig laat FIOD-ECD Internationaal het uitgaande verzoek vertalen in de Engelse, Duitse of Franse taal.

Tijdens de behandeling van het verzoek om inlichtingen neemt de voorzitter van het managementteam van het regiokantoor geen beslissingen over de zaak waarop het verzoek om inlichtingen betrekking heeft zonder daarover overleg te plegen met FIOD-ECD Internationaal.

FIOD-ECD Internationaal verzendt na zes maanden een rappelbrief aan de desbetreffende buitenlandse bevoegde autoriteit. In bijzondere gevallen wordt de rappelbrief eerder verzonden, zonodig binnen twee maanden. Daarbij wordt de reden van de spoed vermeld. FIOD-ECD Internationaal zendt het antwoord van de buitenlandse autoriteiten door aan het betrokken regiokantoor.

Het regiokantoor meldt de met het antwoord behaalde resultaten aan FIOD-ECD Internationaal door middel van het daartoe meegezonden terugmeldingsformulier. FIOD-ECD Internationaal bewaakt de tijdigheid en kwaliteit van de terugmeldingen door het regiokantoor. FIOD-ECD Internationaal zorgt voor terugmelding van de in Nederland behaalde resultaten aan de desbetreffende buitenlandse bevoegde autoriteit.

Buitenlandse verzoeken om inlichtingen worden door de betrokken buitenlandse bevoegde autoriteit ingediend bij FIOD-ECD Internationaal.

FIOD-ECD Internationaal toetst het binnenkomend verzoek aan de volgende criteria: het moet passen binnen de reikwijdte van de toepasselijke internationale inlichtingenbepaling en binnen de in Nederland bestaande wettelijke mogelijkheden. Het moet ook voldoende individualiseerbaar zijn (geen ‘fishing expeditions’). Er moet een heffingsbelang bestaan in de verzoekende staat, die in beginsel ook de gebruikelijke eigen middelen eerst moet hebben aangewend (de ‘uitputtingsregel’). Daarnaast moet er juridische wederkerigheid bestaan. Dat wil in dit verband zeggen dat de verzoekende staat zelf overeenkomstige inlichtingen aan Nederland moet kunnen en willen verstrekken.

Ten aanzien van het heffingsbelang in de verzoekende staat en de uitputtingsregel is in de jurisprudentie komen vast te staan dat deze slechts marginaal behoeven te worden getoetst.

Indien het buitenlandse verzoek op grond van die toetsing in behandeling is genomen en FIOD-ECD Internationaal niet zelf voor beantwoording kan zorgdragen, zendt FIOD-ECD Internationaal dit naar het desbetreffende regiokantoor ter attentie van de contactpersoon wederzijdse bijstand. De regiokantoren dienen zelf zorg te dragen voor een eventuele vertaling van het buitenlandse verzoek.

Automatische uitwisseling van inlichtingen houdt in dat de bevoegde autoriteiten van twee of meer landen elkaar periodiek en zonder voorafgaand verzoek bepaalde soorten en categorieën van inlichtingen verstrekken. De inlichtingen worden waar mogelijk in digitale vorm uitgewisseld. De informatiestromen die hiermee op gang worden gebracht, kunnen onder meer bijdragen tot een vergroting van de belastingopbrengst en een vergroting van de effectiviteit van de internationale fraudebestrijding.

Spontane uitwisseling van inlichtingen houdt in dat de bevoegde autoriteiten elkaar inlichtingen verstrekken zonder voorafgaand verzoek. Het gaat daarbij om inlichtingen die bij voorbeeld zijn aangetroffen bij aanslagregeling of boekenonderzoek en waarvan wordt vermoed dat zonder de verstrekking ervan belastingheffing in een andere staat ten onrechte achterwege zal blijven. De effectiviteit van deze vorm van inlichtingenuitwisseling is in belangrijke mate afhankelijk van de mate waarin in de praktijk de bruikbaarheid van bepaalde inlichtingen voor buitenlandse autoriteiten wordt onderkend.

In de Bijstandsrichtlijn is de mogelijkheid voorzien om op verzoek stukken aan belanghebbenden te laten uitreiken door de bevoegde autoriteiten van het land waar de betrokkene woont (notificatie). De stukken die worden bedoeld zijn akten en beslissingen van de belastingadministratie die betrekking hebben op de onder de WIB vallende belastingen. Het uitreiken of doen uitreiken van stukken die van de autoriteiten bedoeld in de betreffende bepalingen afkomstig zijn, geschiedt met inachtneming van de regels en formaliteiten welke voor overeenkomstige betekeningen in het ontvangende land van kracht zijn. Dit betekent dat in Nederland de uitreiking in het algemeen kan geschieden per post. Alleen op uitdrukkelijk verzoek van de buitenlandse autoriteit worden de bescheiden uitgereikt door een ambtenaar.

Met het oog op de uitwisseling van inlichtingen kunnen twee of meer lidstaten overeenkomen om ieder op zijn grondgebied over te gaan tot gelijktijdige controles (boekenonderzoeken) van de situatie van een of meer belastingplichtigen die voor die lidstaten een gemeenschappelijk of complementair belang vertegenwoordigen, wanneer dergelijke controles efficiënter lijken dan door slechts één lidstaat uitgevoerde controles. Veelal is een bijzondere gebeurtenis of een signaal dat wijst op mogelijke belastingontduiking de aanleiding voor een dergelijke afspraak. In Nederland is de beslissing of Nederland deelneemt aan een – op Nederlands of buitenlands initiatief – in te stellen bilaterale of multilaterale controle belegd bij de Kennisgroep Vaktechniek Controle. Zie ook 5.1.2. Binnen die Kennisgroep is FIOD-ECD Internationaal onder meer verantwoordelijk voor de toets of er voldoende juridische basis is om aan een dergelijk verzoek tegemoet te komen. In gevallen waarin een dergelijke controle publicitair of politiek gevoelig zou kunnen liggen pleegt de Kennisgroep vooraf overleg met Team Internationaal van DGBel en houdt dit team op de hoogte van de voortgang en resultaten.

Aanwezigheid van ambtenaren van het ene land op het grondgebied van het andere land houdt doorgaans in dat een ambtenaar van een andere staat aanwezig is bij het onderzoek dat in het aangezochte land wordt ingesteld ter verkrijging van de gevraagde inlichtingen.

Zoals in alle internationale regelingen, zijn ook in de WIB weigeringsgronden neergelegd. In de verdragen zijn deze facultatief geformuleerd. De WIB formuleert ze – ten dele – imperatief. Zij kunnen dienen als beroepsgronden voor belastingplichtigen. De weigeringsgronden gelden niet voor de verstrekking van inlichtingen in het kader van de Spaarrenterichtlijn (art. 6a WIB).

De verschillende landen wijzen ieder hun bevoegde autoriteit met betrekking tot de internationale wederzijdse bijstand aan. Het zijn doorgaans centraal gesitueerde personen en/of centrale instanties die zijn belast met de vormgeving en uitvoering van de internationale wederzijdse bijstand. In Nederland is de bevoegde autoriteit de minister van Financiën of een door hem aangewezen vertegenwoordiger.

Binnen de grenzen van het door de minister van Financiën vastgestelde beleid is de staatssecretaris van Financiën belast met alle fiscale aangelegenheden en alle aangelegenheden betreffende de Belastingdienst.

De staatssecretaris van Financiën treedt dan ook op als vertegenwoordiger van de minister van Financiën in diens hoedanigheid van bevoegde autoriteit met betrekking tot de internationale wederzijdse bijstand.

De staatssecretaris van Financiën heeft de directeur-generaal Belastingdienst aangewezen om namens hem te handelen als bevoegde autoriteit in de zin van de WIB.

Zie voor deze mandaatverlening het besluit mandaatverlening bevoegde autoriteit inzake internationale uitwisseling van inlichtingen van 28 februari 2006, nr. CPP 2005/3241 M.

De directeur-generaal Belastingdienst is belast met de internationale wederzijdse bijstandsverlening namens de staatssecretaris van Financiën. De beleidsmatige werkzaamheden worden uitgevoerd door het DGBel Team Internationaal.

De uitvoerende werkzaamheden op het gebied van de internationale inlichtingenuitwisseling ten behoeve van de heffing van alle belastingen die onder de WIB vallen met uitzondering van de accijns, de brandstoffenbelasting en de energiebelasting worden verricht door de voorzitter van het managementteam van de Belastingdienst/FIOD-ECD. Deze fungeert als aanspreekpunt voor de Belastingdienst en heeft namens de staatssecretaris van Financiën contacten met buitenlandse bevoegde autoriteiten in het kader van internationale uitwisseling van inlichtingen. Dit houdt in dat hij mede is gerechtigd om correspondentie betreffende de internationale uitwisseling van inlichtingen te behandelen en te ondertekenen namens de staatssecretaris van Financiën. Hij is tevens belast met de coördinatie van een juiste en tijdige behandeling van de verzoeken om informatie.

De voorzitter van het managementteam van de Belastingdienst/FIOD-ECD neemt besluiten met betrekking tot de verstrekking van inlichtingen aan het buitenland op grond van artikel 5 WIB (verstrekking van inlichtingen op verzoek van het buitenland) of artikel 7 WIB (spontane verstrekking van inlichtingen aan het buitenland).

Van deze besluiten worden kennisgevingen gezonden aan degene van wie de inlichtingen afkomstig zijn en die in Nederland woont of is gevestigd. FIOD-ECD Internationaal behandelt de bezwaar- en beroepschriften die daaruit kunnen voortvloeien (zie hoofdstuk 7).

De bevoegdheid tot het nemen van deze besluiten en het nemen van beslissingen op bezwaar namens de staatssecretaris van Financiën is gemandateerd aan de voorzitter van het managementteam van de Belastingdienst/FIOD-ECD . Zie voor deze mandaatverlening het besluit ondermandaatverlening internationale inlichtingenuitwisseling van 28 februari 2006 (CPP/2005/3242 M).

Tevens zijn een groot aantal andere verantwoordelijkheden en taken in het kader van de internationale inlichtingenuitwisseling belegd bij FIOD-ECD Internationaal, zoals de taken die moeten worden verricht op grond van art. 7a WIB, jo. art. 3 Uitvoeringsregeling WIB (notificatie van stukken), art. 4, Uitvoeringsregeling WIB (bevoegdheid tot het aanwijzen en bekendmaken van Nederlandse ambtenaren die deelnemen aan een gelijktijdige controle), artikel 9 WIB (toestemming inzake aanwezigheid van een buitenlandse ambtenaar bij een onderzoek in Nederland), artikel 12 WIB (de bevoegdheid tot aanwijzing van Nederlandse ambtenaren op buitenlands grondgebied) en artikel 15 WIB (verstrekken van uit het buitenland verkregen inlichtingen aan een ander land, toestemming verlenen inzake ander gebruik van de inlichtingen, verlenen van toestemming om Nederlandse inlichtingen te verstrekken aan een ander land dan het verzoekende land).

De voorzitter van het managementteam van de Belastingdienst/FIOD-ECD heeft ten aanzien van zijn bevoegdheden ondermandaat verleend aan een aantal door hem aangewezen functionarissen.

In bijzondere gevallen en in ieder geval wanneer de bijstandsverlening publicitair of politiek gevoelig zou kunnen liggen wordt, alvorens in contact te treden met andere (inter)nationale administraties of uitvoering te geven aan de bijstandsverlening, overleg gevoerd met het DGBel Team Internationaal.

De regiokantoren kunnen vragen over de toepassing van inlichtingenbepalingen (bijvoorbeeld inzake de geheimhouding of andere formele vereisten) voorleggen aan FIOD-ECD Internationaal (bij voorkeur per e-mail en via de contactpersoon).

De voorzitter van het managementteam van de Belastingdienst/FIOD-ECD draagt zorg voor een goede registratie van gegevens en doorloopsnelheden van de verzoeken en meldingen per land en per regiokantoor. Hij maakt hierover jaarlijks een beheersverslag en rapporteert halfjaarlijks aan de directeur-generaal Belastingdienst.

Van de beslissing inlichtingen te verstrekken aan het buitenland, zendt FIOD-ECD Internationaal voor alle onder de WIB vallende belastingen op grond van artikel 5 WIB (verstrekking op verzoek ) en artikel 7 WIB (spontane verstrekking), een kennisgeving aan de belanghebbende. Onder belanghebbende wordt in dit kader uitsluitend degene verstaan van wie de inlichtingen afkomstig zijn en die in Nederland woont of is gevestigd.

Dit gebeurt in normale gevallen voordat de inlichtingen worden verstrekt. FIOD-ECD Internationaal zal dan 10 dagen na dagtekening van de kennisgeving wachten met de verstrekking. Dat is anders indien dringende redenen zich daartegen verzetten. In dat geval wordt de kennisgeving zo spoedig mogelijk maar niet later dan vier maanden nadat de inlichtingen aan het buitenland zijn verstrekt, aan de belastingplichtige gezonden. Ook bij informatieverstrekking in het kader van de aanwezigheid van een buitenlandse ambtenaar bij een onderzoek in Nederland wordt de kennisgeving achteraf verzonden (art. 9, derde lid, WIB). Zie voorts 7.2.5.

De voorzitter van het managementteam van de Belastingdienst/FIOD-ECD neemt de beslissing de inlichtingen al dan niet te verstrekken en bepaalt wanneer een kennisgeving wordt verzonden en zorgt voor het opstellen en verzenden van de kennisgeving. De kennisgeving bevat een omschrijving van de te verstrekken informatie en de vermelding van de buitenlandse bevoegde autoriteit voor wie de inlichtingen zijn bestemd. Belanghebbende kan tegen de kennisgeving in bezwaar komen bij de voorzitter van het managementteam van de Belastingdienst/FIOD-ECD. Belanghebbende is uitsluitend degene tot wie de kennisgeving van het besluit is gericht.

Tegen een uitspraak op het bezwaarschrift kan belanghebbende een beroepschrift indienen bij de sector bestuursrecht van de bevoegde arrondissementsrechtbank. Deze rechtsgang wordt vermeld in de uitspraak op bezwaar waarbij tevens wordt vermeld wat de gevolgen van het instellen van deze rechtsmiddelen zijn voor de termijn waarop de inlichtingen worden verstrekt.

Tenslotte kan belanghebbende of de staatssecretaris van Financiën hoger beroep instellen tegen de uitspraak van de bestuursrechter bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. FIOD-ECD Internationaal behandelt de beroepsprocedure, zonodig in overleg met het DGBel Team Internationaal.

Op grond van artikel 5, vierde lid, WIB vindt de verstrekking van de inlichtingen niet eerder plaats dan na tien dagen na de dagtekening van de aan belanghebbende verzonden kennisgeving, tenzij sprake is van een dringende reden of van inlichtingenverstrekking in het kader van de aanwezigheid van een buitenlandse ambtenaar bij een in Nederland ingesteld onderzoek.

Tegen een uitspraak van de arrondissementsrechtbank kunnen partijen hoger beroep instellen bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.

De voorzitter van het managementteam van de Belastingdienst/FIOD-ECD beslist, zonodig in overleg met het DGBel Team Internationaal, of namens de staatssecretaris van Financiën hoger beroep moet worden ingesteld.

De correspondentie die in het kader van de internationale wederzijdse bijstand wordt gevoerd tussen bevoegde autoriteiten kan onderwerp zijn van verzoeken om openbaarmaking op grond van de Wet openbaarheid van bestuur (WOB). Een dergelijk verzoek dient te worden getoetst aan de uitzonderingsgronden van de WOB. De uitzonderingsgrond van artikel 10, tweede lid, onderdeel a, WOB betreft het belang van betrekkingen van Nederland met andere staten en met internationale organisaties. Op deze uitzonderingsgrond zal, al dan niet in combinatie met andere uitzonderingsgronden, beroep kunnen worden gedaan indien een WOB-verzoek betrekking heeft op documenten betreffende de internationale wederzijdse bijstand.

De regiokantoren van de Belastingdienst behandelen verzoeken om openbaarmaking van buitenlandse correspondentie in overleg met FIOD-ECD Internationaal.