Aanwijzing onderzoek rijden onder invloed

Artikel 10a van het Besluit alcoholonderzoeken regelt dat onmiddellijk na het vernemen van het resultaat van de ademanalyse, de verdachte kan verzoeken om een tegenonderzoek. Dit onderzoek wordt voor rekening van de verdachte verricht in de vorm van een bloedproef of bij medische bezwaren een vervangende urineproef.Bij het uitvoeren van het onderzoek dient verder op dezelfde wijze te worden gehandeld als wanneer op initiatief van de politie tot het afnemen van een bloedmonster (of urinemonster) zou zijn overgegaan. De artikelen 12 t/m 15, 18 t/m 21 (met uitzondering van het eerste en het tweede lid) en 22 van het Besluit alcoholonderzoeken, respectievelijk de artikelen 3 t/m 7 en 8 t/m 13 van de Regeling bloed- en urineonderzoek (Stcrt. 2005, 188) zijn van (overeenkomstige) toepassing. De bloedproef is op dit moment als tegenonderzoek het meest doelmatig en biedt de verdachte de meest objectieve vorm van tegenonderzoek.In dit verband wordt verwezen naar de conclusie van het OM bij het zgn. Ademanalysearrest (HR 6 maart 1990, NJ 1990, 467).

In de Nota van Toelichting bij het oorspronkelijke Besluit alcoholonderzoeken (Stb.1987,432) wordt uitdrukkelijk opgemerkt dat de politie niet verplicht is de verdachte op de mogelijkheid van dit tegenonderzoek te wijzen. Deze opvatting sluit aan bij de regeling inzake het onderzoek van bloed (of urine) en de jurisprudentie. Het OM sluit zich op dit punt aan bij de jurisprudentie, alsmede de Nota van Toelichting bij het Besluit alcoholonderzoeken. Verwezen wordt naar de arresten HR 15 februari 1983, NJ 1983, 448 en HR 12 april 1983, NJ 1983, 569, waarin werd beslist dat de verdachte niet behoefde te worden medegedeeld dat hij recht heeft op een tegenonderzoek met betrekking tot de uitslag van een bloedproef (of urineproef). In genoemde arresten is niet het voorbehoud gemaakt dat dit anders zou zijn bij verdachten die niet beschikken over een raadsman. Betwist verdachte echter het resultaat van de ademanalyse dan moet dat echter wel voor de opsporingsambtenaren reden zijn om hem te wijzen op de mogelijkheid van het tegenonderzoek (arrest van het gerechtshof ’s-Gravenhage 21 november 1997, NJ 1998, 140). Indien de verdachte om een bloed- of urineonderzoek vraagt, dient dit uiteraard in het proces-verbaal te worden vermeld.

• 1. Verdachte is verplicht bij verdenking te hebben gehandeld in strijd met het bepaalde in artikel 8 WVW 1994, medewerking te verlenen aan ademonderzoek en dient hiervoor ook mee te gaan naar het bureau of een andere plaats waar het ademanalyseapparaat zich bevindt; geen medewerking (dus ook niet meegaan) impliceert weigeren;

• 2. Maar: de verdachte meenemen met als titel aanhouding ex artikel 53 Sv heeft voordelen met betrekking tot de toetsing van het politieoptreden en verdient daarom de voorkeur.

• 3. Dit betekent tevens dat wanneer aanhouding niet wenselijk is (bijv. omdat de voorgeleiding lastig wordt) de verdachte zonder meer kan worden gevorderd medewerking te verlenen aan het ademonderzoek en daartoe mee te gaan naar de plaats waar het ademanalyseapparaat zich bevindt.

  Net als bij de “gewone” ademanalyse of bloedonderzoek dient in het geval van een tegenonderzoek de verdachte zich op te houden in een door de opsporingsambtenaar aangewezen ruimte in het politiebureau, die hij ter voorkoming van beïnvloeding van de uitkomst van het tegenonderzoek, niet zonder toestemming mag verlaten.

  Indien de verdachte toch zonder toestemming die ruimte verlaat, verleent hij onvoldoende medewerking aan het tegenonderzoek en kan de uitslag van dat tegenonderzoek geen betekenis hebben voor het bewijs. Dit dient uitdrukkelijk in het proces-verbaal te worden vermeld.

  Verzoekt verdachte een tegenonderzoek, dan zal de politie een arts moeten waarschuwen. Indien de verdachte te kennen geeft zelf een arts te willen uitkiezen, dan dient dit verzoek in beginsel te worden gehonoreerd. De verdachte neemt vervolgens contact op met de arts van zijn keuze,waarbij de eis wordt gesteld dat dit niet mag leiden tot onredelijke vertraging van het onderzoek. De door de verdachte gekozen arts zal dan ook moeten aangeven of hij naar verwachting binnen een uur aanwezig zal kunnen zijn. Kan hij deze toezegging niet doen en blijft de verdachte bij zijn verzoek om een tegenonderzoekUiteraard kan de verdachte zijn verzoek om een tegenonderzoek herroepen, indien de arts van zijn keuze niet binnen een uur beschikbaar blijkt te zijn. Dit dient in het proces-verbaal te worden vermeld., dan zal de politie van haar kant een arts waarschuwen.

  De arts komt naar het politiebureau om daar de verdachte door middel van een venapunctie de vereiste hoeveelheid bloed af te nemen, c.q. onder zijn toezicht door verdachte urine af te laten staan. De desbetreffende bepalingen uit het Besluit alcoholonderzoeken en de Regeling bloed- en urineonderzoek zijn van toepassing.Een en ander is geregeld in artikel 11 van de Regeling bloed- en urineonderzoek.

  Om procedurefouten te voorkomen wordt er nadrukkelijk op gewezen dat artikel 15 van het Besluit alcoholonderzoeken, houdende de 1-uursregeling onverkort van toepassing is. Uit het proces-verbaal dient te blijken welke situatie, zoals bedoeld in dat artikel van toepassing is. De mededeling, zoals bedoeld in lid 3 van dat artikel wordt in het proces-verbaal vermeld.

  Ook het verzenden van het bloedmonster (of urinemonster) dient te geschieden overeenkomstig de daarvoor geldende regels. De politie dient deze situatie te onderscheiden van die waarbij bloedonderzoek in de plaats treedt van de ademanalyse en geeft daarom aan dat het monster is afgenomen in het kader van een tegenonderzoek na ademanalyse Dit dient de politie op de in gebruik zijnde formulieren aan te tekenen.

  Het onderzoek van het bloed of de urine wordt verricht door het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) te Den Haag. Ingevolge artikel 20 van het Besluit alcoholonderzoeken dient het resultaat van het onderzoek zo spoedig mogelijk aan de verdachte te worden medegedeeld. De mededeling van het resultaat aan verdachte geschiedt rechtstreeks door het NFI, nu niet de politie, maar de verdachte de opdrachtgever is.

  De kosten van het tegenonderzoek bij ademanalyse, te weten die van de arts, van het onderzoek door het NFI en van het bloedblok komen voor rekening van de verdachte. De verdachte dient - voordat de arts wordt gewaarschuwd -, de kosten van het bloedblok en van de arts op het politiebureau te voldoen. De kosten van het onderzoek door het NFI dienen binnen zes weken na de bloedafname aan het NFI te worden voldaan. Pas nadat ook deze kosten zijn voldaan, gaat het NFI tot het onderzoek over. Hier kan worden aangesloten bij het arrest van de Hoge Raad van 18 oktober 1983, NJ 1984, 97 waarin werd bepaald dat het resultaat van de eerste bloedproef voor het bewijs wel mocht worden gebruikt, omdat de verdachte niet tijdig een financiële regeling had getroffen en het daardoor aan zichzelf had te wijten dat het tegenonderzoek (bij bloedproef) niet had plaatsgevonden. De verdachte die dus niet voldoet aan de voorwaarde van betaling van alle kosten binnen de gestelde betalingstermijn, bereikt daarmee dat het bloedproefresultaat of het resultaat van de ademanalyse zondermeer voor het bewijs kan worden gebruikt. Het NFI zal na de betalingstermijn van zes weken na afname van het bloed bij het uitblijven van een betaling het bloedmonster vernietigen.

  Aan de verdachte die om een tegenonderzoek, als bedoeld in artikel 10a van het Besluit alcoholonderzoeken (tegenonderzoek ademanalyse) heeft verzocht, wordt door de politie een brief ter hand gesteld waarin de procedure en de verplichtingen met betrekking tot de betaling van de kosten worden vermeld (zie bijlage 1).

Op basis van de artikelen 21, eerste en tweede lid, van het Besluit alcoholonderzoeken en 12, eerste lid, van de Regeling bloed- en urineonderzoek kan de verdachte, die na tegenonderzoek door het NFI bij ademanalyse nog een tegenonderzoek wenst, hiertoe een van de daartoe aangewezen laboratoria uitkiezen. (zie bijlage 4).

Voor de kosten en de procedure van dit tegenonderzoek wordt hier verwezen naar het tegenonderzoek bij bloed- en urineonderzoek.

Het derde lid is aan artikel 8 toegevoegd, omdat uit onderzoek is gebleken dat bestuurders die kort in het bezit zijn van een rijbewijs, relatief vaak betrokken zijn bij verkeersongevallen. Die betrokkenheid hangt samen met onervarenheid en, bij jeugdigen, met overmoedigheid. Een verlaging van het alcoholpromillage van 0,5 naar 0,2 voor deze specifieke groep bestuurders van motorrijtuigen zou dan ook moeten leiden tot minder doden en gewonden in het verkeer.

Beginnende bestuurders verbieden een motorrijtuig te besturen, waarvoor een rijbewijs is vereist bij gebruik van alcoholhoudende drank hoger dan 88µg/liter (AAG) of hoger dan 0,2mg/l(BAG.) Met dit verbod wordt afgeweken van het algemene verbod dat de grens legt bij resp. 220µg/liter AAG en 0,5 mg/l (BAG).

Iemand is beginnend bestuurder indien:

• • sedert de datum waarop voor de eerste keer een rijbewijs is afgegeven nog geen vijf jaren zijn verstreken of

• • het voor het eerst afgegeven rijbewijs, een rijbewijs betreft dat de bevoegdheid geeft tot het besturen van bromfietsen en dit rijbewijs is afgegeven aan een persoon die op het ogenblik van de afgifte de leeftijd van 18 jaren nog niet heeft bereikt, nog geen zeven jaren zijn verstreken, en de eerste afgifte van het rijbewijs op of na 30 maart 2002 heeft plaatsgevonden.

De wetgever heeft hiermee voor wat betreft het eerste punt aangesloten bij de definitiebepaling zoals deze was opgenomen in de Regeling maatregelen en rijvaardigheid en rijgeschiktheid. Aan deze regeling is de “Maatregel beginnende bestuurder” toegevoegd, welke wijziging op 30 maart 2002 in werking is getreden.

In lid 6 van artikel 8 WVW 94 is vermeld dat de in lid 3 genoemde grenswaarden ook van toepassing zijn op in Nederland rijdende bestuurders van motorrijtuigen,die in het bezit zijn van een op hun naam gesteld en door een bevoegde buitenlandse autoriteit afgegeven beginnerrijbewijs. Een buitenlands beginnerrijbewijs is een rijbewijs, waarvan sedert de datum van eerste afgifte ook nog geen vijf jaren zijn verstreken en de eerste afgifte op of na 30 maart 2002 heeft plaatsgevonden.

Naast het feit dat het derde lid geldt voor beginnende bestuurders is ook een andere beperking opgenomen. Het moet namelijk gaan om bestuurders van een motorrijtuig waarvoor een rijbewijs is afgegeven. Dit betekent dat artikel 8 lid 3 WVW1994 versie vanaf 1 oktober 2006, niet geldt voor bestuurders van landbouw- en bosbouwtrekkers, motorrijtuigen met beperkte snelheid en rijdende werktuigen. Hiervoor geldt dus ook 0,5 mg/liter (BAG)/ 220 µg/liter (AAG ).

Toelichting:

Vanwege de vervanging van lid 4 met ingang van 1.10.2006 met de introductie van het bromfietsrijbewijs, dient aan jonge bestuurders (tot 24 jaar) onder invloed op een bromfiets met een pleegdatum tussen 1 januari 2006 en 1.10.2006, artikel 8 lid 4 WVW1994 te worden verweten, zoals die bepaling gold tot 1.10.2006. Vanaf 1.10.2006 geldt lid 4 immers slechts voor bestuurders van (alle) motorrijtuigen, zonder rijbewijs. Dit laatste betekent dat 0,5BAG/220 AAG wel geldt voor bestuurders, die rijden zonder rijbewijs waar het betreft een pleegdatum tussen 1.1.2006 en 1.10.2006.

Na 1.10.2006 geldt het nieuwe lid 3 voor bestuurders van een bromfiets, voor wie het eerst afgegeven rijbewijs een bromfietsrijbewijs betreft tot 7 jaren na die afgifte.

Op grond van het overgangsrecht geldt 0,2 BAG/88 AAG ook voor bromfietsers in het bezit van een bromfietscertificaat, maar nog niet in het bezit van een bromfietsrijbewijs tot 3 jaar na inwerkingtreding van de bepalingen betreffende het bromfietsrijbewijs.

De door de politie gebruikte ademtesters zijn voorzien van een afleesindicatie tussen 0,2 en 0,5 BAG. In de aanduidingcategorieën,is een categorie voor beginnende bestuurders opgenomen. De politie zal alvorens proces-verbaal te kunnen opmaken, zich altijd vooraf moeten vergewissen van de status van de bestuurder. Is sprake van een beginner en een motorrijtuig waarvoor een rijbewijs is vereist? Als het rijbewijs wel is vereist, maar niet kan worden getoond, zal de politie het rijbewijsregister kunnen raadplegen om duidelijkheid te krijgen over de vraag of sprake is van een beginnende bestuurder en een motorrijtuig waarvoor een rijbewijs verplicht is. In het rijbewijsregister is vanaf 1 juni 1986 de historische datum van eerste afgifte geregistreerd. In het geval de ademanalyse-uitslag reden is voor het opleggen van een rijverbod (een beschikking in de zin van de Awb) zal de politie de duur daarvan moeten bepalen aan de hand van een door de politieorganisatie daarvoor vastgestelde tabel. Betrokkene heeft de mogelijkheid van bezwaar. E.e.a. kan vanwege deze afzonderlijk daarvoor in het leven geroepen rechtsgang uitdrukkelijk geen onderwerp van geschil zijn in de strafzaak.

In artikel 164, 2e lid onder b WVW94 wordt de grens waarboven de politie rijbewijzen dient in te vorderen bij beginnende bestuurders verlaagd naar 350 AAG/0,8 BAG.

Ook lid 4 van artikel 164 WVW 1994 dat de bevoegdheid regelt waaronder het OM rijbewijzen kan inhouden is aangepast. Het OM kan bij beginnende bestuurders van een rijbewijsplichtig motorrijtuig het rijbewijs inhouden bij een AAG hoger dan 570 of een BAG hoger dan 1,3. Een uitwerking is aan te treffen in de aanwijzing inzake de invordering van rijbewijzen.