Successiewet 1956, tarief, verkrijging door aanstaande echtgenoot, aanstaande partner, [...] gemeenschappelijke huishouding bij opname in tehuis

In dit besluit behandel ik het beleid over de toepassing van het tarief en de vrijstellingen voor een verkrijging door de aanstaande echtgenoot, de ex-echtgenoot, de aanstaande partner en de ex-partner.

Iemand die een schenking of making verkrijgt van een aanstaande of ex-echtgenoot is hierover schenkings- of successierecht verschuldigd. De hoogte van het verschuldigde recht is afhankelijk van de geldende vrijstelling en het geldende tarief. Voor het tarief en de vrijstelling wordt aangesloten bij de familierechtelijke betrekking op het moment van schenking of overlijden. Als gevolg hiervan wordt een verkrijging door een aanstaande of een ex-echtgenoot belast naar tariefgroep III (artikel 24, eerste lid, van de SW). Hetzelfde geldt voor een verkrijging door een partner waarmee de samenleving als bedoeld in artikel 24, tweede lid, van de SW is beëindigd.

In een aantal situaties levert dit een onbillijkheid van overwegende aard op. Hiervan is bijvoorbeeld sprake als de verkregen vermogensbestanddelen direct samenhangen met de afspraken die zijn gemaakt bij de (echt)scheiding. Een ander voorbeeld is de situatie waarin iemand vlak voor zijn huwelijksdatum overlijdt en de huwelijksvoorbereidingen al in een vergevorderd stadium verkeerden.

Goedkeuring

Ik keur goed met toepassing van artikel 63 Algemene wet inzake rijksbelastingen (de hardheidsclausule) een tegemoetkoming in het schenkings- of het successierecht wordt verleend bij een verkrijging door de:

• 1. aanstaande echtgenoot;

• 2. ex-echtgenoot;

• 3. aanstaande partner

• 4. ex-partner.

De tegemoetkoming houdt in dat het verschuldigde schenkings- dan wel successierecht wordt gematigd. Het recht wordt berekend naar het tarief dat geldt voor een verkrijging door een echtgenoot of partner als bedoeld in artikel 24, tweede lid, van de SW. Ik benadruk dat de tegemoetkoming alleen geldt voor het tarief. Er wordt geen tegemoetkoming verleend voor de vrijstelling. Voor de hoogte van deze vrijstelling wordt aangesloten bij de familierechtelijke betrekking op het moment van schenking of overlijden.

Als echtgenoot wordt ook aangemerkt de geregistreerde partner.

De voorwaarden waaronder een tegemoetkoming wordt verleend, komen hierna aan de orde.

De SW biedt faciliteiten voor een verkrijger die tot het tijdstip van overlijden of de schenking samen met de erflater of de schenker duurzaam een gemeenschappelijke huishouding heeft gevoerd. Deze faciliteiten zien onder meer op de tariefgroepindeling (artikel 24 van de SW) en de vrijstellingen (artikel 32, eerste lid, onderdeel 4, van de SW).

De gemeenschappelijke huishouding kan worden verbroken door de opname van een partner in bijvoorbeeld een verpleegtehuis. De genoemde faciliteiten zijn dan op het moment van schenking of overlijden van één van de partners niet van toepassing. In schrijnende situaties kan dit een onbillijkheid van overwegende aard opleveren.

Voorbeeld

Een broer en zuster zijn gezamenlijk in het ouderlijk huis blijven wonen en voeren daar tot op zeer hoge leeftijd een gezamenlijke huishouding. Als gevolg van een dwingende medische reden wordt de zuster opgenomen in een verpleegtehuis. De inrichting van de gemeenschappelijke woning blijft gericht op de terugkeer van de zuster. Vervolgens verhuist de broer met medeneming van zijn meubilair naar een bejaardenhuis. Zijn wooneenheid is niet ingericht op bewoning samen met zijn zuster. Ook aan deze verhuizing ligt een dwingende medische reden ten grondslag. Voor zover de omstandigheden dat toelaten blijven de partners elkaar tot steun. De broer overlijdt drie jaar na zijn verhuizing. De zuster is enig erfgenaam.

De opname in het verpleegtehuis van de zuster hoeft niet te leiden tot het verbreken van de gemeenschappelijke huishouding. Er was immers een dwingende medische reden, terwijl de inrichting van de gemeenschappelijke woning ongewijzigd bleef. De verbreking is er echter wel bij de verhuizing van de broer. Bij het overlijden van de broer komt zijn zuster niet in aanmerking voor de genoemde faciliteiten in het successierecht.

Goedkeuring

In de bovenstaande situatie keur ik met toepassing van de hardheidsclausule goed dat bij de verkrijging door de langstlevende partner het tarief en de vrijstelling worden toegepast alsof de gemeenschappelijke huishouding nog niet was verbroken. Ik baseer deze goedkeuring op de omstandigheid dat hier sprake is van een schrijnende situatie. Het betreft immers twee hoogbejaarde partners die, totdat zich bij hen beiden een dwingende medische reden voordeed, een groot deel van hun leven een gemeenschappelijke huishouding hadden gevoerd.

In andere situaties zal ik steeds naar feiten en omstandigheden beoordelen of er sprake is van een schrijnende situatie die leidt tot een onbillijkheid van overwegende aard.

De volgende besluiten zijn ingetrokken met ingang van de inwerkingtreding van dit besluit:

• – 18 september 1989, nr. IB89/767

• – 11 december 2002, nr. CPP2002/3127M

• – 13 mei 2003, nr. CPP2003/1096M, onderdeel 4

Dit besluit treedt in werking met ingang van de tweede dag na de dagtekening van de Staatscourant waarin het wordt geplaatst.