Besluit erkenningsvoorwaarden en werkwijzen HOSOWO-instanties (PPE) 2007

1. Agar

Plate count agar (PL-agar) voor totaal koloniegetal telling.

Aangezien er restanten ontsmettingsmiddel op de te bemonsteren oppervlakken aanwezig kunnen zijn, dienen ter inactivering hiervan aan deze agar de volgende stoffen in de aangegeven hoeveelheden per liter te worden toegevoegd:

2. Vullen

Deze agar dient in steriele Rodac-plaatjes te worden gegoten en wel zodanig dat de agar het volledige plaatje vult met een bolle spiegel.

De datum waarop de plaatjes zijn aangemaakt dient op elke verpakking aangegeven te worden, tenzij door de fabrikant op elke verpakking een ‘THT-datum’ vermeld wordt die aangeeft tot wanneer de Rodac-plaatjes uiterlijk te gebruiken zijn.

3. Opslag

De in voorraad klaargemaakte Rodac-plaatjes moeten worden opgeslagen bij een temperatuur tussen 0 °C en 20 °C. Tocht en temperatuurschommelingen moeten voorkomen worden. De plaatjes dienen altijd met de agar aan de bovenzijde te worden geplaatst. De op voorraad klaargemaakte Rodac-plaatjes kunnen niet meer gebruikt worden wanneer:

• – zij bewaard zijn geweest bij een temperatuur lager dan 0 °C of hoger dan 25 °C, of

• – er condensvorming is opgetreden aan de binnenzijde van de plaatjes, of

• – wanneer de plaatjes geopend zijn geweest en daarna weer gesloten zonder dat direct afdrukken gemaakt zijn, of

• – wanneer er groei op de agar waar te nemen is, of

• – wanneer de plaatjes langer dan 30 dagen geleden zijn aangemaakt, tenzij de door de fabrikant vermelde ‘THT-datum’ nog niet is verstreken, of

• – wanneer het plaatje een breuk bevat of gebroken is.

4. Codering

Elk individueel plaatje is vooraf voorzien van het nummer of wordt voorafgaand aan het afdrukken voorzien van het nummer dat correspondeert met de bemonsteringsplaats, zoals aangegeven in onderdeel la, blad 2, 1b, blad 2 of 1c, blad 2 ‘Bemonsteringsschema’. Kies het schema voor het betreffende staltype.

1. De monsternemer dient zich ervan te vergewissen dat de juiste materialen worden gebruikt.

2. Neem hygiënische en beschermende maatregelen voordat de stal betreden wordt.

Gebruik bedrijfskleding, hokschoeisel en eventueel een gasmasker.

3. Wanneer een ruimte moet worden bemonsterd die daarvoor gedesinfecteerd is, mag het hygiënogram pas worden uitgevoerd nadat de ruimte minstens twee uur is gelucht.

4. Invullen formulier ‘Hygiënogram’: kies het formulier voor het betreffende staltype (onderdeel 1.a, 1.b of 1.c). De visuele beoordeling dient u op het formulier aan te geven. Indien u bepaalde onderdelen als ‘slecht’ beoordeelt, dient u aan te geven welke bemonsteringsplaatsen dit betreft.

5. Bemonstering: na de visuele beoordeling dienen de bemonsteringen te worden uitgevoerd conform het ‘ Bemonsteringsschema hygiënogram’ van onderdeel 1.a, blad 2, onderdeel 1.b, blad 2 of onderdeel 1.c, blad 2 (al naar gelang het staltype).

Open na aankomst op het bedrijf, maar voor het betreden van de stal het pakje met Rodac-plaatjes. Neem vervolgens het dekseltje van het plaatje en inspecteer het oppervlak van het Rodac-plaatje. Het plaatje wordt niet gebruikt indien één van de punten, zoals vermeld bij 1.a.3 aan de orde is. Tevens geldt dat natte plekken niet worden bemonsterd. Nummer de plaatjes en neem vervolgens de monsters.

Druk het plaatje met agar één keer met telkens gelijke druk gedurende 15 seconden op het te onderzoeken oppervlak. De agar mag hierbij niet met de handen aangeraakt worden en het afdrukken mag niet met een draaiende beweging gebeuren. Plaats daarna het dekseltje terug. Draai het Rodac-plaatje om en plaats het met de agar aan de bovenzijde in een beschermend omhulsel.

6. Naast de hiervoor genoemde bemonsteringen dient één plaatje niet bemonsterd te worden (negatief monster) en één plaatje binnen de ‘poort van het bedrijf’, maar buiten de stal (positief monster). De analyse van deze twee plaatjes dienen als referentie voor de stalmonsters. De uitslagen van deze monsters dienen op het hiervoor bestemde formulier vermeld te worden.

7. Visuele controle: de visuele controle dient te worden uitgevoerd bij pluimveebedrijven. De monsternemer beoordeelt de stal op de volgende aspecten:

De norm voor de visuele beoordeling is als volgt:

1. Verpak en vervoer de plaatjes dusdanig dat zij niet herbesmet kunnen worden.

2. Vervoer en eventuele opslag (gedurende maximaal 12 uur) dient bij een temperatuur tussen 0 °C en 20 °C plaats te vinden. Bij hogere temperaturen dienen de plaatjes binnen 4 uur verder verwerkt te worden. Wanneer vervoer en eventuele opslag langer duurt dan 12 uur dient hiervoor een afgeleid voorschrift vooraf ter goedkeuring aan het productschap voorgelegd te worden.

De Rodac-plaatjes worden gedurende 18-24 uur bij 37 °C ( ± 1 °C) bebroed.

1. Lees de Rodac-plaatjes direct na 18-24 uur bebroeding af of plaats de plaatje gedurende maximaal 24 uur in een koelkast bij een temperatuur tussen 2 en 8 °C.

2. Lees de Rodac-plaatjes af en tel het aantal kolonies (kve = kolonie vormende eenheid).

Let op de aanwezigheid van schimmelgroei. Wanneer duidelijk blijkt dat de plaat overgroeid is door één enkele spreider dient dit als één kolonie beschouwt te worden.

Wanneer door het optreden van schimmelgroei het plaatje niet meer eenvoudig af te lezen is, dient deze als ongeschikt geclassificeerd te worden en niet meegeteld te worden voor de berekening van het gemiddelde. Wanneer drie of meer plaatjes als ongeschikt geclassificeerd worden, wordt het volledige onderzoek als ongeschikt beschouwd.

2. De afzonderlijke scores worden op het formulier ‘ Hygiëneonderzoek’ vermeld. De uitslag wordt berekend door de som van de afzonderlijke monsters te delen door het aantal genomen monsters. De uitslag wordt op één cijfer achter de komma afgerond en op het formulier vermeld.

1. Na aflezing worden de plaatjes gedurende minstens 20 minuten bij een temperatuur van 120 °C geplaatst, teneinde alle kiemen te doden.

2. Bebroede Rodac-plaatjes dienen beschouwd te worden als chemisch afval en dienovereenkomstig te worden afgevoerd of verwerkt. Afhankelijk van de plaatselijke gemeentelijke verordening, kunnen Rodac-plaatjes die gesteriliseerd zijn, afgevoerd worden met het gewone afval.

Indien de visuele beoordeling als slecht wordt beoordeeld, dient u met kruisjes in het onderstaande schema de bemonsteringsplaatsen aan te geven waarop deze betrekking heeft.U dient wel een hygiëneonderzoek uit te voeren.

De uitslag wordt bepaald door de som van de afzonderlijke monsters te delen door het aantal genomen monsters. De uitslag van de voorruimte wordt niet in de einduitslag meegenomen. Deze uitslag is alleen geldig indien voorzien van een stempel van het laboratorium en handtekening.

De delen van de stal die bemonsterd moeten worden, worden hierin beschreven. Iedere afzonderlijke bemonsteringsplaats dient zo goed mogelijk de gemiddelde situatie van het betreffende staldeel te weerspiegelen. Het is niet toegestaan hiervan afwijkende plaatsen te bemonsteren. Natte plekken worden niet bemonsterd.

De stal wordt in de lange zijde in zes gelijke delen verdeeld (A t/m F) en overlangs in drie gelijke delen (1 t/m 3). Zie hiervoor het schema. Na bebroeding van de monsters worden de resultaten per bemonsteringsplaats op het formulier van blad 1 van dit onderdeel vermeld. De bij punt 1 t/m 8 genoemde monsternummers corresponderen met de nummers vermeld op het formulier.

• 1. Van elk deel A t/m F wordt een afdruk van de vloer gemaakt, die genummerd zijn van 1.1 t/m 1.6.

• 2. Van elk deel A, BC, DE en F wordt een afdruk van het voersysteem gemaakt, die genummerd zijn van 2.1 t/m 2.4. De monsters worden volgens de diagonaal genomen. De monsters worden genomen van de binnenkant (voerpannen of -goten).

• 3. Van elk deel A, BC, DE en F wordt een afdruk van het drinksysteem gemaakt, die genummerd zijn van 3.1 t/m 3.4. De monsters worden volgens de diagonaal genomen.

• 4. Van elk deel 1, 2 en 3 wordt een afdruk gemaakt van de wand (één van de twee kopse kanten, tussen 1 en 2 meter hoogte), die genummerd zijn als 4.1 t/m 4.3.

• 5. Van elk deel 1 en 3 wordt een afdruk gemaakt van het plafond, die genummerd zijn als 5.1 en 5.2.

• 6. Van elk deel 1 en 3 wordt een afdruk gemaakt van de kleppen/wand van de inlaat binnen, die genummerd zijn als 6.1. en 6.2.

• 7. Er wordt van een willekeurige voerhopper een afdruk gemaakt van de binnenkant, die genummerd is als 7.1.

• 8. Er wordt van een willekeurige plaats van de vloer van de voorruimte een afdruk gemaakt, die genummerd is als 8.1. De uitslag van de voorruimte wordt niet in de einduitslag meegenomen. Indien er sprake is van meerdere stallen en meerdere leeftijden met een gezamenlijke voorruimte, wordt de voorruimte niet bemonsterd.

Indien de visuele beoordeling als slecht wordt beoordeeld, dient u met kruisjes in het onderstaande schema de bemonsteringsplaatsen aan te geven waarop deze betrekking heeft. U dient wel een hygiëne-onderzoek uit te voeren.

De uitslag wordt bepaald door de som van de afzonderlijke monsters te delen door het aantal genomen monsters. De uitslag van de voorruimte wordt niet in de einduitslag meegenomen.

Deze uitslag is alleen geldig indien voorzien van een stempel van het laboratorium en handtekening.

De delen van de stal die bemonsterd moeten worden, worden hierin beschreven. Iedere afzonderlijke bemonsteringsplaats dient zo goed mogelijk de gemiddelde situatie van het betreffende staldeel te weerspiegelen. Het is niet toegestaan hiervan afwijkende plaatsen te bemonsteren. Natte plekken worden niet bemonsterd.

De stal wordt in de lange zijde in zes gelijke delen verdeeld (A t/m F) en overlangs in drie gelijke delen (1 t/m 3). Zie hiervoor het schema. Na bebroeding worden de resultaten per bemonsteringsplaats op het formulier van blad 1 van dit onderdeel vermeld. De bij punt 1 t/m .l .l genoemde monsternummers corresponderen met de nummers vermeld op het formulier.

• 1. Van elk deel A, BC, DE en F wordt een afdruk van het voersysteem gemaakt, die genummerd zijn van 1.1 t/m 1.4. De monsters worden volgens de diagonaal genomen. De monsters worden genomen van de binnenkant (voerpannen of -goten).

• 2. Van elk deel AB, CD en EF wordt een afdruk van een kooibodem gemaakt, die genummerd zijn van 2.1 t/m 2.3. De monsters worden volgens de diagonaal genomen.

• 3. Van elk deel AB, CD en EF wordt een afdruk van een kooiwand gemaakt, die genummerd zijn van 3.1 t/m 3.3. De monsters worden volgens de diagonaal genomen.

• 4. Van elk deel AB, CD en EF wordt een afdruk van het drinksysteem gemaakt, die genummerd zijn van 4.1 t/m 4.3. De monsters worden volgens de diagonaal genomen.

• 5. Van elk deel 1 en 3 wordt een afdruk gemaakt van het plafond, die genummerd zijn als 5.1. en 5.2.

• 6. Van elk deel 2 en 3 wordt een afdruk gemaakt van een tussenpad, die genummerd zijn als 6.1. en 6.2.

• 7. Van deel 1 of 3 wordt een afdruk gemaakt van de kleppen/wand van de inlaat binnen, die genummerd is als 7.1.

• 8. Er wordt van een willekeurige voerhopper een afdruk gemaakt van de binnenkant, die genummerd is als 8.1.

• 9. Er wordt van een willekeurige plaats van de vloer van de voorruimte een afdruk gemaakt, die genummerd is als 9.1. De uitslag van de voorruimte wordt niet in de einduitslag meegenomen. Indien er sprake is van meerdere stallen en meerdere leeftijden met een gezamenlijke voorruimte, wordt de voorruimte niet bemonsterd.

Wanneer in de kooien leggende hennen gehouden gaan worden, worden ook de volgende plaatsen bemonsterd:

• 10. Van elk deel 1 en 3 wordt een afdruk gemaakt van de eierband, genummerd als 10.1 en 10.2.

• 11. Er wordt van een willekeurige plaats van de vloer van het eierbewaarlokaal een afdruk gemaakt, die genummerd is als 11.1. De uitslag van het eierbewaarlokaal wordt niet in de einduitslag meegenomen. Indien er sprake is van meerdere stallen en meerdere leeftijden met een gezamenlijk eierbewaarlokaal, wordt het eierbewaarlokaal niet bemonsterd.

Indien de visuele beoordeling als slecht wordt beoordeeld, dient u met kruisjes in het onderstaande schema de bemonsteringsplaatsen aan te geven waarop deze betrekking heeft. U dient wel een hygiëneonderzoek uit te voeren.

De uitslag wordt bepaald door de som van de afzonderlijke monsters te delen door het aantal genomen monsters. De uitslag van de voorruimte wordt niet in de einduitslag meegenomen. Deze uitslag is alleen geldig indien voorzien van een stempel van het laboratorium en handtekening.

De delen van de stal die bemonsterd moeten worden, worden hierin beschreven. Iedere afzonderlijke bemonsteringsplaats dient zo goed mogelijk de gemiddelde situatie van het betreffende staldeel te weerspiegelen. Het is niet toegestaan hiervan afwijkende plaatsen te bemonsteren. Natte plekken worden niet bemonsterd.

De stal wordt in de lange zijde in zes gelijke delen verdeeld (A t/m F) en overlangs in twee gelijke segmenten (1 en 2). Zie hiervoor het schema. Na bebroeding worden de resultaten per bemonsteringsplaats op het formulier van blad 1 van dit onderdeel vermeld. De bij punt 1 t/m 11 genoemde monsternummers corresponderen met de nummers vermeld op het formulier.

• 1. Van elk deel ABC en DEF worden twee afdrukken van de vloer gemaakt, die genummerd zijn van 1.1. t/m 1.4. De monsters zijn, indien mogelijk, gelijkelijk verdeeld over ABC en DEF.

• 2. Van elk deel ABC en DEF wordt één afdruk van het rooster gemaakt, die genummerd zijn als 2.1 en 2.2.

• 3. Van elk deel AB, CD en EF wordt een afdruk van het drinkwatersysteem gemaakt, die genummerd zijn van 4.1 t/m 4.3.

• 4. Van elk deel AB, CD en EF wordt een afdruk van het voersysteem gemaakt, die genummerd zijn van 4.1 t/m 4.3.

• 5. Van elk deel 1 en 2 wordt een afdruk gemaakt van de wand (van één van de twee kopse kanten, tussen 1 en 2 meter hoogte)) die genummerd zijn als 5.1. en 5.2.

• 6. Van elk deel 1 en 2 wordt een afdruk gemaakt van het plafond, die genummerd zijn als 6.1 en 6.2.

• 7. Van deel 1 of 2 wordt een afdruk gemaakt van de kleppen/wand van de inlaat binnen, die genummerd is als 7.1.

• 8. Er wordt van een willekeurige voerhopper een afdruk gemaakt van de binnenkant, die genummerd is als 8.1.

• 9. Er wordt van een willekeurige plaats van de vloer van de voorruimte een afdruk gemaakt, die genummerd is als 9.1. De uitslag van de voorruimte wordt niet in de einduitslag meegenomen. Indien er sprake is van meerdere stallen en meerdere leeftijden met een gezamenlijke voorruimte, wordt de voorruimte niet bemonsterd.

Wanneer in de rooster- of volièrestal leggende hennen gehouden gaan worden, worden ook de volgende plaatsen bemonsterd:

• 10. Van elk deel AB, CD en EF wordt één afdruk gemaakt van een legnest, waarbij twee afdrukken worden gemaakt in segment 1 en één afdruk in segment 2, die genummerd zijn van 10.1 t/m 10.3

• 11. Er wordt van een willekeurige plaats van de vloer van het eierbewaarlokaal een afdruk gemaakt, die genummerd is als 11.1. De uitslag van het eierbewaarlokaal wordt niet in de einduitslag meegenomen. Indien er sprake is van meerdere stallen en meerdere leeftijden met een gezamenlijk eierbewaarlokaal, wordt het eierbewaarlokaal niet bemonsterd.

Algemeen

• – De te onderzoeken ruimte dient na een ontsmetting volledig afgesloten te zijn. De duur van de periode dat de ruimte afgesloten moet blijven is afhankelijk van het gebruikte ontsmettingsmiddel.

• – Wanneer een ruimte moet worden bemonsterd die daarvoor gedesinfecteerd is, mag het onderzoek pas worden uitgevoerd nadat de ruimte minstens twee uur is gelucht.

• – Neem beschermende maatregelen voordat de stal betreden wordt (gasmasker).

Aantal en locaties te nemen monsters

• – Voor Salmonella- of Campylobacteronderzoek moeten 2 × 25 swabs per stal worden genomen. Deel hiervoor de stal overlangs in twee gelijke segmenten (1 en 2). Neem in elk segment 25 monsters.

• – De monsters worden genomen op plaatsen waar het op het oog niet geheel schoon lijkt te zijn, hiermee wordt bedoeld dat in eerste instantie gezocht moet worden naar plaatsen waar zich nog resterend vuil bevindt. Indien deze plaatsen reeds bemonsterd zijn en swabs nog niet zijn gebruikt of indien deze plaatsen met resterend vuil niet aanwezig zijn moeten in ieder geval monsters genomen worden op de locaties die per stalsoort beschreven staan in Bijlage II: ‘Uitvoering hygiëneonderzoek’.

Uitvoering monstername

• – Bevochtig een swab in fysiologisch zout oplossing.

• – Strijk met het swab over het te bemonsteren oppervlak ter grootte van een Rodacplaatje (5,5 cm²), indien mogelijk op een op het oog niet geheel schoon oppervlak.

• – Plaats het swab in een plastic pot en breek het bovenste deel van het stokje af (daar waar de handen het stokje hebben geraakt), of plaats de swab terug in de individuele verpakking.

• – Herhaal dit met de andere swabs.

• – Plaats maximaal 25 swabs in één pot.

• – Sluit iedere pot direct na het vullen af.

• – Voorzie de pot van een etiket met daarop minimaal de volgende gegevens:

  monsterdatum, KIP-nummer en stalnummer.

Monstername voor Campylobacter dient te geschieden met behulp van swabs die ofwel:

• 1. Individueel een houder met transportmedium worden gedaan, óf:

• 2. Gepoold in plastic pot waarin Campylobacter ophopingsmedium (Preston bouillon) zit

Vervoer van de swabs naar het laboratorium moet plaatsvinden zoals beschreven in bijlage II: ‘Uitvoering hygiëneonderzoek’. Indien de swabs voor gebruik in steriel water worden gedoopt en na bemonstering van de stal in een potje worden geplaatst mag er maximaal 48 uur tussen bemonstering en ontvangst op het laboratorium zijn.

Analyse van de monsters moet plaatsvinden op door een de voorzitter van het productschap erkend laboratorium.

Voor de analyse op het laboratorium wordt voor Salmonella verwezen naar de ‘PVE Branchemethode voor het aantonen van Salmonella met behulp van MSRV in dons, mest en vlees, afkomstig van pluimvee’ (PVE-SALMONELLA-MSRV-140607) en voor Campylobacter ‘PVE Branchemethode voor het aantonen van thermotolerante Campylobacter met behulp van Preston en CCDA in mest en vlees, afkomstig van pluimvee’ (PVE-CAMPYLOBACTER-.l 40607) die in Bijlage II van het Besluit erkenningsvoorwaarden en werkwijzen laboratoria (PPE) 2007 of diens opvolgers zijn opgenomen.