Diplomatieke vrijstellingen van omzetbelasting, accijns, belasting op personenauto's [...] energiebelasting en belasting op leidingwater

De diplomatieke vrijstelling van omzetbelasting wordt slechts verleend onder voorwaarde van wederkerigheid. Wijzigingen in de wederkerigheidsgegevens (lijsten A en B, zie paragraaf 3.3) ten aanzien van een bepaald land worden schriftelijk doorgegeven aan de betrokken eenheden van de belastingdienst.

De vrijstelling wordt verleend voor in het vrije verkeer van de Europese Unie verrichte prestaties, ter zake waarvan in beginsel omzetbelasting is verschuldigd in Nederland (zie overigens punt 5.1.7. en 5.1.8.).

De vrijstelling is voor leden van ambassades en consulaten op de A-lijst, hun gezinsleden en particuliere bedienden, beperkt tot de in artikel 36, eerste lid, van de Regeling bedoelde omzetbelasting op de levering van roerende zaken bestemd voor persoonlijk gebruik. Goederen geleverd binnen het kader van het hotel-, restaurant-, café-, catering- en aanverwant bedrijf zijn van de vrijstelling uitgesloten. In het eerste en tweede lid van artikel 36 van de Regeling is een drempelbedrag opgenomen: de vrijstelling van omzetbelasting wordt slechts verleend indien de vergoeding per factuur ten minste € 225 (exclusief BTW) bedraagt. Hiermee is bereikt dat voor ambassades, consulaten, internationale organisaties en de vrijstellingsgerechtigde leden daarvan eenzelfde drempelbedrag wordt gehanteerd. De alleen voor diplomatiek personeel bestaande alternatieve drempel van 100 gulden per goed is afgeschaft, waardoor nu ook voor duurdere levensmiddelen, drank en tabakswaren geen vrijstelling meer wordt verleend bij aanschaf in het vrije verkeer. Deze goederen zijn voortaan uitsluitend nog bij invoer belastingvrij aan te schaffen. Leden van ambassades en consulaten op de B-lijst, hun gezinsleden en particuliere bedienden genieten geen vrijstelling van omzetbelasting.

De vrijstelling voor ambassades en beroepsconsulaten, geregeld in artikel 36, tweede lid, strekt zich uit tot zowel roerende zaken, onroerende zaken en rechten waaraan deze zijn onderworpen en diensten, bestemd voor officieel gebruik. Indien een land is geplaatst op lijst A wordt een volledige vrijstelling verleend voor goederen en diensten bestemd voor officieel gebruik. Indien een land is geplaatst op lijst B dan wordt de vrijstelling slechts in beperkte mate verleend.

Honoraire consulaten komen slechts in aanmerking voor de in artikel 36, derde lid bedoelde vrijstelling van omzetbelasting op bepaalde goederen en diensten in verband met de huisvesting van het consulaat en van beroepsconsulaire leden daarvan.

De vrijstelling van omzetbelasting wordt in beginsel verleend in de vorm van teruggaaf van belasting. Artikel 36, vierde en vijfde lid, van de Regeling geeft aan aan welke administratieve eisen een verzoek om teruggaaf dient te voldoen. Voor het verzoek om teruggaaf wordt gebruik gemaakt van het formulier OB65/OB100.

Met betrekking tot prestaties aan ambassades en consulaten, waarmee een aanzienlijk belastingbedrag is gemoeid, is ook een directe vrijstelling mogelijk. Ingevolge het vierde lid van artikel 32 van de Regeling kan de belastingdienst op verzoek van de instelling een verklaring afgeven waaruit blijkt dat geen belasting in rekening hoeft te worden gebracht. Indien de instelling tijdig aan de ondernemer de verklaring ter beschikking stelt, kan de ondernemer die de prestatie verricht afzien van het in rekening brengen van omzetbelasting. De inspecteur geeft een dergelijke verklaring af, indien aanspraak bestaat op vrijstelling en de vergoeding ten minste € 35.000 bedraagt, exclusief BTW. Voor de uitvoering van deze bepaling wordt gebruik gemaakt van het formulier dat ingevolge artikel 15, tiende lid, van de Zesde BTW-richtlijn ook wordt gebruikt voor de vrijstelling van omzetbelasting bij aankopen in een andere EU-lidstaat dan de lidstaat waar de vrijgestelde instelling is gevestigd (zie artikel 40 van de Uitvoeringsregeling AWR). Ter uitvoering van de bepaling geldt de volgende procedure:

• - De in Nederland gevestigde vrijgestelde instelling verzoekt aan de inspecteur om een formulier ex artikel 15, tiende lid, van de Zesde BTW-richtlijn;

• - De instelling stuurt het ingevulde formulier aan de inspecteur, tezamen met bescheiden waaruit blijkt dat de vergoeding op jaarbasis tenminste € 35.000 bedraagt (bijvoorbeeld een conceptovereenkomst of een order/opdracht); indien de instelling de meegestuurde bescheiden retour wenst te ontvangen, wordt dit op de bescheiden aangegeven en een kopie van deze bescheiden meegestuurd;

• - Indien naar het oordeel van de inspecteur aan de voorwaarden wordt voldaan waarmerkt hij het formulier en stuurt dit certificaat aan de instelling, tezamen met eventueel retour te zenden bescheiden;

• - De instelling stelt het originele, gewaarmerkte certificaat ter beschikking aan de ondernemer;

• - De ondernemer kan vervolgens het BTW-nultarief toepassen; het certificaat bewaart hij bij zijn boekhouding ten bewijze dat het nultarief terecht is toegepast.

Het is mogelijk dat naar het oordeel van de inspecteur niet aan de voorwaarden wordt voldaan voor toepassing van het BTW-nultarief. De inspecteur stuurt dan de aan hem toegestuurde bescheiden terug onder vermelding waarom niet wordt voldaan aan de voorwaarden. De ambassade/het consulaat kan dan alsnog - indien men in aanmerking komt voor de BTW-vrijstelling - teruggaaf vragen van betaalde BTW.

De vrijstelling van BTW en accijns met betrekking tot motorbrandstoffen en de vrijstelling van belasting op personenauto’s en motorrijwielen (BPM) is - ingevolge artikel 32, vijfde en zevende lid, van de Regeling - gekoppeld aan een bijzonder kenteken en aan de voorwaarden van de artikelen 84 tot en met 88 van de Douaneregeling. Hiermee is bereikt dat bij deze vrijstellingen met betrekking tot een auto dezelfde voorwaarden worden gehanteerd als bij de vrijstelling bij invoer van een motorrijtuig. Het betreft de vrijstelling van invoerrechten, accijnzen, BTW en BPM. Bepaalde personeelsleden komen ingevolge de Douaneregeling maximaal gedurende tien jaar in aanmerking voor belastingvrije invoer/aankoop van een auto. Met ingang van 1 januari 2003 geldt deze termijn niet meer alleen voor de vrijstelling van invoerrechten, BTW (op auto’s) en accijnzen, maar ook voor de vrijstelling van BTW op motorbrandstoffen en BPM. (zie paragraaf 3.3) Ingevolge het zesde lid wordt de vrijstelling van BTW bij invoer van auto’s mede van toepassing verklaard bij aanschaf in het vrije verkeer van de EU.

De vrijstelling dient vooraf te worden aangevraagd bij de eenheid van de belastingdienst, die ten aanzien van de desbetreffende vrijgestelde bevoegd is voor de vrijstelling van belastingen bij invoer. Teruggaaf van omzetbelasting op een in het vrije verkeer aangeschaft motorrijtuig wordt niet verleend.

Personeel van diplomatieke en consulaire vertegenwoordigingen die worden gemeld op de A-lijst komen in aanmerking voor twee belastingvrij aan te schaffen auto’s. Het personeel van diplomatieke en consulaire vertegenwoordigingen die worden gemeld op de B-lijst komen indien zij diplomaat zijn in aanmerking voor twee belastingvrije auto’s en indien zij behoren tot het ATB-personeel voor één auto. Internationale ambtenaren die gelijkgesteld worden met diplomaten komen in aanmerking voor twee belastingvrije auto’s, internationale ambtenaren die gelijkgesteld worden aan ATB-personeel komen in aanmerking voor één belastingvrije auto.

Diplomatieke en beroepsconsulaire vertegenwoordigingen en hun leden kunnen in aanmerking komen voor vrijstelling van accijns bij aanschaf van goederen in een accijnsgoederenplaats, indien de betrokkene ter zake in aanmerking komt voor vrijstelling van belastingen bij invoer (zie hoofdstuk 6). De vrijstelling wordt vooraf verleend door de eenheid van de belastingdienst die ten aanzien van de betrokken vrijgestelde bevoegd is voor de vrijstelling van belastingen bij invoer. Daarbij worden de procedures en voorwaarden van de vrijstelling van belastingen bij invoer overeenkomstig toegepast. Uit praktische overwegingen keur ik goed dat in dergelijke gevallen ook de vrijstelling van omzetbelasting wordt verleend overeenkomstig de bij invoer geldende voorwaarden en procedures. De in punt 5.2.2. bedoelde drempel behoeft in die situatie dus niet te worden toegepast.

Sedert 1 juli 2000 worden ten aanzien van de accijnsgoederen quota gehanteerd. Deze quota gelden voor alle vrijstellingsgerechtigden ten aanzien van de totale hoeveelheid met vrijstelling aangeschafte/ ingevoerde accijnsgoederen ongeacht waar deze worden aangeschaft.

In bijlage II bij dit besluit zal een overzicht worden opgenomen van de te hanteren quota. Indien deze wijziging ondergaan, zal daarvan melding gemaakt worden op het Belastingnet en zullen betrokken teams rechtstreeks geïnformeerd worden. De vrijstelling van omzetbelasting op motorbrandstoffen bij aanschaf in het binnenlandse vrije verkeer is gekoppeld aan de vrijstelling van accijns. Deze vrijstellingen worden uitsluitend verleend indien voor het motorrijtuig een bijzonder kenteken is afgegeven.

Ingevolge artikel 32, eerste lid, wordt de vrijstelling voorwaardelijk verleend. Indien de goederen worden geschonken, uitgeleend, verhuurd of verkocht, of anderszins voor commerciële doeleinden worden gebruikt, vervalt de vrijstelling ingevolge het tweede lid van artikel 32. Dit geldt ook wanneer de goederen worden gebruikt voor samenvoeging tot een van de vrijstelling uitgesloten goed. Ten aanzien van diensten vervalt de vrijstelling, wanneer de dienst ten goede komt aan een ander dan de betrokken vertegenwoordiging, of wanneer de dienst wordt verricht in het kader van als niet-officieel aan te merken activiteiten van de vertegenwoordiging. (zie ook paragraaf 5.1.)

Wanneer de vrijstelling vervalt dient de betrokken vrijgestelde vooraf contact op te nemen met de bevoegde eenheid van de belastingdienst. Deze eenheid stelt vervolgens vast in hoeverre ter zake belasting is verschuldigd. Hierbij kunnen de volgende regels worden gehanteerd.

Indien geen sprake is van oneigenlijk gebruik van de vrijstelling, kan worden volstaan met heffing naar het tarief en over de waarde van het goed of de dienst op het moment waarop de vrijstelling vervalt, tot ten hoogste het bedrag waarvan vrijstelling werd verleend. Indien sprake is van oneigenlijk gebruik van de vrijstelling wordt, ingevolge artikel 32, derde lid, laatste volzin, de verschuldigde belasting vastgesteld op ten minste het bedrag waarvan vrijstelling werd verleend.

In afwijking van het voorgaande is bij het vervallen van de vrijstelling geen belasting verschuldigd, indien aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:

• - het betreft een goed of dienst met een aanschafprijs van ten hoogste € 2.250 (inclusief omzetbelasting);

• - het goed of de dienst is gedurende ten minste vijf jaar ten goede gekomen aan het doel waarvoor de vrijstelling werd verleend;

• - het betreft geen motorrijtuig of dienst met betrekking tot een motorrijtuig.

Wanneer aan deze voorwaarden wordt voldaan behoeft de betrokken vrijgestelde bij het vervallen van de vrijstelling geen contact op te nemen met de belastingdienst.

Bij misbruik van de vrijstelling kan te allen tijden de belasting waarvan vrijstelling werd verleend volledig worden teruggevorderd.

Bij vervreemding van een met vrijstelling aangeschaft motorrijtuig worden de voorwaarden en procedures van de vrijstelling van omzetbelasting bij invoer van een motorrijtuig overeenkomstig toegepast. Voor het vaststellen van een eventuele termijn waarbinnen vervreemding van het voertuig leidt tot het vervallen van de vrijstelling, dient daarbij te worden uitgegaan van het moment waarop de vrijstelling is verleend.

Bij aanschaf van goederen in een douane-entrepot gelden de voorwaarden en procedures van de vrijstelling van belastingen bij invoer.

Voor aankopen van goederen of diensten door in Nederland gevestigde vrijgestelde instellingen en personeelsleden daarvan, ter zake waarvan in beginsel omzetbelasting is verschuldigd in een andere lidstaat van de EU, kan onder bepaalde voorwaarden vrijstelling worden verkregen in die andere lidstaat. Daarbij dient in beginsel gebruik te worden gemaakt van een door de Nederlandse belastingdienst gewaarmerkt certificaat. Deze vrijstelling is gebaseerd op artikel 15, tiende lid, van de Zesde BTW-richtlijn, en wordt toegelicht in besluit IFZ2002/1206. Deze resolutie is opgenomen in het boekwerk Internationale Fiscale Zaken, onder nummer 890.00.24.

Leden van hier te lande gevestigde ambassades of consulaten, hun inwonende gezinsleden en hun particuliere bedienden zijn vrijgesteld van omzetbelasting onder de in hoofdstuk 3 genoemde voorwaarden.

De vrijstelling omvat in beginsel alle soorten roerende zaken betrokken uit het binnenlandse, vrije verkeer, bestemd voor persoonlijk gebruik, met uitzondering van goederen geleverd binnen het kader van het hotel-, restaurant-, café-, catering- en aanverwant bedrijf. Omzetbelasting op diensten is van de vrijstelling uitgesloten. De vrijstelling van omzetbelasting op motorrijtuigen en op goederen aangeschaft in een accijnsgoederenplaats wordt vooraf verleend volgens de bij invoer gebruikelijke procedures (zie de punten 5.1.4. en 5.1.5.).

Teruggaaf van omzetbelasting op goederen bestemd voor persoonlijk gebruik wordt verleend voor zover de aanschafprijs ten minste € 225 per factuur bedraagt (exclusief omzetbelasting). Voor het bepalen van de aanschaffingsprijs van water, gas, elektriciteit, warmte of motorbrandstoffen mogen de facturen die betrekking hebben op de leveranties gedurende een kalenderkwartaal bij elkaar worden opgeteld. Het is toegestaan - binnen de voorwaarden van de vrijstelling en indien de ondernemer daartoe bereid is - om bij dezelfde ondernemer aangeschafte goederen voor de toepassing van de drempel binnen één kwartaal te vermelden op één factuur.

Zoals reeds opgemerkt onder punt 5.1.5. kunnen ten aanzien van accijnsgoederen, aangeschaft in een accijnsgoederenplaats, de voorwaarden en procedures van de vrijstelling bij invoer overeenkomstig worden toegepast. Dit houdt onder meer in dat geen drempel behoeft te worden toegepast.

Voor in het vrije verkeer aangeschafte levensmiddelen, drank en tabakswaren wordt geen vrijstelling meer verleend.

De vrijstelling van omzetbelasting aan ambassades en consulaten wordt verleend aan het hoofd van de ambassade of van het consulaat. Deze dient in een verklaring te bevestigen dat de desbetreffende goederen en/of diensten voor officieel gebruik zijn bestemd. De in paragraaf 5.2. genoemde drempel van € 225 per factuur is ook hier van toepassing, met dien verstande dat levensmiddelen bestemd voor officieel gebruik niet van de vrijstelling zijn uitgesloten.

De vrijstelling van omzetbelasting op motorrijtuigen en op goederen aangeschaft in een accijnsgoederenplaats wordt vooraf verleend volgens de bij invoer gebruikelijke procedures (zie de punten 5.1.4. en 5.1.5.).

Ambassades en beroepsconsulaten kunnen in aanmerking komen voor vrijstelling van omzetbelasting op roerende zaken, betrokken uit het vrije verkeer, die bestemd zijn voor officieel gebruik en diensten bestemd voor officiële doeleinden, mits het land op de A-lijst voorkomt (zie paragraaf 3.3.). Diensten verricht in het kader van het hotel-, restaurant-, café-, catering- en aanverwant bedrijf zijn niet van de vrijstelling voor officieel gebruik uitgezonderd.

Ten aanzien van de landen op de B-lijst kan ervan worden uitgegaan dat niet aan de wederkerigheidseis wordt voldaan, met uitzondering van de in paragraaf 5.3.4. genoemde prestaties in verband met de officiële gebouwen.

In beginsel komen alle ambassades, beroepsconsulaten en honoraire consulaten in aanmerking voor vrijstelling van omzetbelasting bij levering aan de zendstaat van onroerende zaken en van rechten waaraan deze zijn onderworpen, bestemd voor officieel gebruik van de vertegenwoordiging. Onder officieel gebruik wordt in dit verband mede verstaan het huisvesten van leden van die vertegenwoordigingen, met uitzondering van honoraire consuls. In afwijking van de gebruikelijke procedure moet de vrijstelling per geval worden aangevraagd via het Ministerie van Buitenlandse Zaken (zie punt 5.3.4.)

Indien gebouwen voor officieel gebruik door ambassades, beroepsconsulaten en honoraire consulaten door de zendstaat worden gehuurd, wordt vrijstelling van omzetbelasting verleend, ingeval er sprake is van zogenaamde optie voor belaste verhuur op grond van artikel 11, eerste lid, onderdeel b, ten 5e, van de Wet op de omzetbelasting 1968. Zie het Besluit van 19 december 1995, nr. VB 95/4060 (mededeling 41) en het Besluit van 10 april 1996, nr. VB 96/354 (mededeling 45).

Aangezien de optie voor belaste verhuur op grond van genoemd artikel niet geldt voor woningen, kunnen ambtswoningen van hoofden van diplomatieke of consulaire vertegenwoordigingen niet vallen onder de toepassing van artikel 36, tweede lid, van de Regeling.

Tenslotte komen ambassades, beroepsconsulaten en honoraire consulaten in aanmerking voor vrijstelling van omzetbelasting op goederen die in het vrije verkeer worden aangekocht voor het (ver)bouwen, herstellen en onderhouden (wat de honoraire consulaten betreft hieronder niet begrepen het schoonmaken) van panden bestemd voor officieel gebruik, daaronder begrepen de ambtswoning van het hoofd van een ambassade of beroepsconsulaat. Ook wordt vrijstelling van omzetbelasting verleend voor diensten die in het kader van de hiervoor genoemde werkzaamheden worden verricht. Het is daarbij niet van belang of de desbetreffende panden door de zendstaat of het hoofd van de vertegenwoordiging zijn aangekocht dan wel gehuurd. Een eventuele ambtswoning van een honorair consul komt niet voor deze vrijstelling in aanmerking.

Zoals eerder opgemerkt wordt de vrijstelling van omzetbelasting verleend onder voorwaarde van wederkerigheid. Zie paragraaf 3.3 en de wederkerigheidslijsten A en B, bijlage I.

Zonder onderzoek kan er voor zowel de landen op de A-lijst, als op de B-lijst van worden uitgegaan dat aan de wederkerigheidseis wordt voldaan, indien sprake is van:

• - de levering van roerende zaken en het verrichten van diensten bestemd voor het verbouwen, herstellen en onderhouden (hieronder niet begrepen het schoonmaken) van de officiële gebouwen, met uitzondering van de woning van de honoraire consul;

• - de verhuur van onroerende zaken, bestemd voor officieel gebruik;

• - de levering aan een ambassade of beroepsconsulaat van gas, water, elektriciteit en huisbrandolie, bestemd voor officieel gebruik, daaronder begrepen gebruik door het hoofd van de vertegenwoordiging;

• - het verrichten van beveiligings-, schoonmaak- en telecommunicatiediensten in het kader van het officiële functioneren van een ambassade of beroepsconsulaat, daaronder begrepen beveiliging van leden van de vertegenwoordiging.

Met betrekking tot de vrijstelling van omzetbelasting ter zake van de levering van onroerende zaken (daaronder begrepen rechten waaraan deze zijn onderworpen) wordt door mij per geval onderzocht of wordt voldaan aan de voorwaarde van wederkerigheid. Deze vrijstelling wordt slechts verleend door tussenkomst van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Ambassades en consulaten die zich rechtstreeks tot de belastingdienst wenden met een verzoek om vrijstelling van omzetbelasting begrepen in de prijs van onroerende zaken, moeten worden verwezen naar de Directie Kabinet en Protocol van genoemd Ministerie. Wanneer het verzoek om vrijstelling ten minste zes weken voor de overdrachtsdatum wordt ingediend kan mijnerzijds aan de betrokken ondernemer vergunning worden verleend tot toepassing van het tarief van nihil. In de overige gevallen wordt de vrijstelling zoals gebruikelijk verleend in de vorm van een teruggaaf van betaalde belasting.

Indien de vrijstelling ten aanzien van een bepaalde onroerende zaak kan worden verleend, ontvangt de betrokken eenheid van de belastingdienst daarvan mijnerzijds bericht.