Richtlijn voor Strafvordering Regelgeving Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, Beleidsterrein Veterinair

De informatie in deze paragraaf is gebaseerd op de artikelen 105 en 107 van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren en op artikel 3 van het Besluit identificatie en registratie van dieren.

Achtergrond

Recente ontwikkelingen op het gebied van besmettelijke dierziekten onderstrepen de noodzaak van een adequaat functionerend systeem van identificatie en registratie. Door middel van een goed functionerend systeem inzake Identificatie & Registratie (I&R) kan de centrale overheid de volksgezondheid en de bestrijding van dierziekten adequater aanpakken. Bescherming van beide wordt als taak van de overheid gezien en om die reden is per 1 januari 2002 besloten het medebewind, met uitzondering van de I&R-paarden, inzake handhaving van het Productschap voor vee en vlees (PVV) te beëindigen.

In de Regeling identificatie en registratie dieren 2003 werden een aantal wijzigingen doorgevoerd. Voor schapen en geiten betekende dit een I&R – plicht met ingang van 1 mei 2003 voor alle op een bedrijf aanwezige schapen en geiten. In de voorgaande periode gold die verplichting nog niet voor de al op een bedrijf aanwezige schapen en geiten ouder dan een maand. Hierdoor kon het voorkomen dat er op bedrijven ongemerkte schapen en geiten aanwezig waren die de handhaving bemoeilijkten en daarnaast fraudemogelijkheden creëerden. In de nieuwe Regeling identificatie en registratie van dieren (Stcrt. 15 december 2004, nr. 242, pag. 17) is dan ook gekozen voor een algehele merkplicht om een adequate tracering bij uitbraak van een besmettelijke dierziekte mogelijk te kunnen maken. Daarnaast wordt aan anderen dan de houder van een rund de mogelijkheid geboden om aan de hand van het voice response systeem in het I&R-rund na te gaan of er een verplaatsingsverbod op een rund rust. Op deze manier kunnen houders die een rund willen kopen zich ervan vergewissen of de te kopen runderen volledig geïdentificeerd en geregistreerd zijn. De Regeling geeft naast algemene regels inzake Identificatie & Registratie in een drietal paragrafen aparte regels voor de runderen (paragraaf 5), varkens (paragraaf 6) en schapen en geiten (paragraaf 8). In die paragrafen worden per diersoort onder andere eisen gesteld aan de manier waarop gemerkt moet worden. Daarnaast worden eisen gesteld aan de afvoer, het vervoer en de aanvoer van dieren van en naar een bedrijf en hoe het bedrijfsregister inzake I&R moet worden bijgehouden. In paragraaf 8 zijn vervolgens nog een aantal overige bepalingen opgenomen zoals de verboden ter zake het houden, verhandelen en verplaatsen van dieren in de artikelen 39 en 40.

Artikel 39 verbiedt het houden, verhandelen, vervoeren, aan- of afvoeren van dieren die niet overeenkomstig de regeling I&R dieren 2003 zijn geïdentificeerd of zijn geregistreerd.

Artikel 39 regardeert de dieren ten aanzien waarvan de overtreding is gepleegd.

Artikel 40 verbiedt het aan- en afvoeren of verhandelen van runderen van bedrijven in situaties bedoeld in EG-Verordening 494/98 e.a.

Artikel 40 regardeert de bedrijven in een nader bepaalde situatie.

Deze richtlijn geeft regels voor de hoogte van transactie bedragen, voor het aanbrengen ter zitting en de eis ter zitting in geval van overtreding.

Vervolgings-/verbaliseringsbeleid op basis van de Regeling identificatie en registratie van dieren

In het algemeen geldt, tenzij anders aangegeven:

• – op het niet voldoen aan voorschriften wordt gereageerd met een transactie zoals omschreven;

• – in geval van recidive wordt verdachte gedagvaard;

• – bij eenmalige recidive volgt een verhoging van het tarief met 50%;

• – bij meervoudige recidive volgt een verhoging met 100%;

• – in geval van overtreding van meer bepalingen van deze Regeling I&R wordt de verdachte gedagvaard;

• – indien de verdachte in de sfeer van de veehandel werkzaam is, dienen de tarieven met 25% te worden verhoogd omdat van hem een voorbeeldfunctie en extra zorgvuldigheid mag worden verwacht en hij veel met deze regels werkt;

• – op het afvoeren van niet-identificeerbare of niet-geregistreerde runderen wordt naast het ontnemen van het genoten voordeel gereageerd met een geldboete.

Identificatie en registratie van runderen

Identificatie en registratie van varkens

Identificatie en registratie van schapen en geiten

De informatie in deze paragraaf is gebaseerd op de artikelen 17, eerste lid, 18 en 30, eerste lid, van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren.

Achtergrond

Per 1 april 2000 is in werking getreden de Regeling varkensleveringen (RVL). Deze Regeling vervangt de Regeling vervoersbeperkingen varkens, die werd vastgesteld in september 1997 naar aanleiding van de varkenspestepidemie in 1997.

De Regeling varkensleveringen stelt het aantal toegestane contacten afhankelijk van de veterinaire waarborgen die het desbetreffende bedrijf biedt. Gekozen kan worden uit 4 regimes. Bij elk type bedrijf hoort een specifiek eisenpakket, dat bepalend is voor het toegestaan aantal contacten met andere varkenshouderijbedrijven. Ondernemers kunnen kiezen voor het regime dat het beste bij hun bedrijfsvoering past.

Vervolgings-/verbaliseringsbeleid

Op een eerste overtreding zal gereageerd worden met een waarschuwing. Bij overtreding binnen 2 jaar na een waarschuwing zal, naast de bestuursrechtelijk aanzegging van een last onder dwangsom, proces-verbaal worden opgemaakt. Bij overtreding binnen 2 jaar na veroordeling gaat de recidiveregeling in.

In geval van samenloop met commune en/of economische delicten wordt er gedagvaard.

In die gevallen waarin sprake is van een handeling in strijd met de bepaling als opgenomen in hoofdstuk 4 van de Regeling varkensleveringen gelden de volgende tarieven:

De informatie in deze paragraaf is gebaseerd op de artikelen 10, eerste en tweede lid, onderdelen b en c, 11, eerste lid, 15, 17, 18, 23, 25, tweede lid, 26, 30, 31, 77, 81, 94, 100 en 107, 108 en 108a van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren, artikel 10a van de Veewet, artikel 19 van de Landbouwwet, artikel 7, tweede en derde lid van de wet op de uitoefening van de diergeneeskunde 1990, de artikelen 3 en 5 van het Besluit verdachte dieren, de artikelen 3 en 3a van het Besluit bescherming tegen bepaalde zoönosen en besmettelijke dierziekten, de artikelen 2 en 3 van het Besluit gebruik sera en entstoffen.

Achtergrond

In de Regeling preventie, bestrijding en monitoring van besmettelijke dierziekten en zoönosen en TSE’s (hierna: Regeling) worden de uitvoeringsregels op het gebied van preventie, bestrijding, monitoring van besmettelijke dierziekten en zoönosen en TSE’s gebundeld. Voorheen waren deze regels opgenomen in een tiental ministeriële regelingen1die alle met het in werking treden van de Regeling zijn ingetrokken.

Het gaat hierbij onder meer over het aanwijzen van besmettelijke dierziekten, regels over het verzamelen van dieren, hygiënevoorschriften ter voorkoming van besmettelijke dierziekten, regels over de monotoring, preventie en bestrijding van zoönosen en zoönoseverwekkers bij dieren, regels ten aanzien van het fokken van schapen ter voorkoming van TSE’s, uitvoeringsmaatregelen tot bestrijding van besmettelijke dierziekten, het aanwijzen van personen of groepen van personen die toegang hebben tot besmette of van besmetting verdachte gebouwen of terreinen en voorschriften die zijn gesteld over het verlaten van deze gebouwen en terreinen.

Op het moment dat een besmetting actueel is, wordt door middel van ‘crisisregelgeving’ de bestrijding ingezet. Preventieve maatregelen vormen daarmee het belangrijkste onderdeel van de onderhavige regeling.

De Regeling is onderverdeeld in een vijftal titels:

Titel 1 Algemeen

Titel 2 Preventie besmettelijke dierziekten

Titel 3 Monitoring

Titel 4 Zoönosen en TSE’s

Titel 5 Bestrijding besmettelijke dierziekten

Titel 1 Algemeen voorziet in begripsbepalingen, aanwijzing van besmettelijke dierziekten, vrijstellingen en termijnen. Voorheen werd hierin voorzien in de Regeling aanwijzing besmettelijke dierziekten.

Titel 2 Preventie besmettelijke dierziekten voorziet in regels met betrekking tot het verzamelen van dieren en geeft hygiënevoorschriften. Regels die voorheen opgenomen waren in de Regeling aanvullende voorschriften besmettelijke dierziekten en zoönosen, de Regeling betreffende het bijeenbrengen van dieren en de Regeling inzake hygiënevoorschriften besmettelijke dierziekten. Omdat besmettelijke dierziekten zich via het verzamelen van dieren kunnen verspreiden zijn, gelet op de veterinaire risico’s, aan dit verzamelen stringente voorwaarden gesteld. Het uitgangspunt van de regeling is het aantal diercontacten op verzamelcentra te beperken. Ook is een van de oorzaken waardoor dierziekten worden verspreid het contact van dieren met niet goed gereinigde diertransportmiddelen. Deze ongereinigde transportmiddelen en gebruikte hulpmiddelen kunnen dierziekten ongemerkt over grote afstanden verspreiden. Daarnaast vormt het internationale transport van dieren een extra risico voor insleep van dierziekten vanuit landen waar deze ziekten voorkomen. Het doel van de onder deze titel opgenomen voorschriften is het voorkomen van een uitbraak van een besmettelijke dierziekte door contactbeperking en hygiënemaatregelen.

Titel 3 Monitoring voorziet in regels die het mogelijk maken inzicht te krijgen in dierziekteproblemen. Voorheen waren deze voorschriften opgenomen in de Regeling bedrijfscontrole dierziekte 1993, de Regeling monitoring Aviaire Influenza 2003 en de Regeling vaccinatie Newcastle disease.

Titel 4 Zoönosen en TSE’s codificeert regels over monitoring, preventie en bestrijding van zoönosen en TSE’s bij dieren. Voorheen geregeld in de Regeling aanvullende voorschriften besmettelijke dierziekten en zoönosen.

Titel 5 Bestrijding besmettelijke dierziekten geeft voorschriften met betrekking tot de modellen van de waarschuwingsborden en kentekenen, omtrent het onschadelijk maken of vernietigen van gedode, gestorven, zieke en verdachte dieren, van besmette of van besmetting verdachte producten of voorwerpen. Ook staan in titel 5 de regels omtrent het reinigen en ontsmetten van gebouwen terreinen enz. Ook wordt de toegang van personen tot besmette of van besmetting verdachte gebouwen en terreinen geregeld.

Vervolging- en verbaliseringsbeleid

In het algemeen geldt, tenzij anders aangegeven:

• – op het niet voldoen aan voorschriften wordt gereageerd met een transactie zoals in het onderstaande omschreven;

• – bij eenmalige recidive volgt een verhoging van het tarief met 50%;

• – bij meervoudige recidive volgt een verhoging met 100%;

  of

• – in geval van meervoudige recidive wordt verdachte gedagvaard;

• – in geval er ernstige bezwaren zijn gerezen en er sprake is van een spoedeisend belang wordt tevens een maatregel ex. Art. 28 WED opgelegd.

• – ten tijde van dreigende besmettelijke dierziekte worden de tarieven met 100% verhoogd;

• – bij recidive ten tijde van dreigende dierziekte wordt gedagvaard;

• – waar in het kader van dierziektebestrijding aangescherpte regels gelden, wordt gehandeld volgens/analoog aan het vervolgings- en verbaliseringsbeleid onder paragraaf 3:13 van dit hoofdstuk.

Hierna worden Titel 2 en Titel 3 nader uitgewerkt.

De informatie in deze paragraaf is gebaseerd op de artikelen 35, 38, 45 en 111 van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren.

Achtergrond

Met het Kalverenbesluit wordt uitvoering gegeven aan de richtlijn nr. 91/629 van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 19 november 1991 tot vaststelling van minimumnormen ter bescherming van kalveren.

De werking van het besluit strekt zich uit tot alle kalveren met een leeftijd van zes maanden of jonger, met uitzondering van de kalveren die zich bevinden in een dierproef als beschreven in art. 1a van de Wet op de dierproeven. Uitgangspunt voor de richtlijn en het besluit zijn regels met betrekking tot het houden, huisvesten en verzorgen van kalveren. Hier wordt uitvoering aan gegeven door te verwijzen naar de bepalingen in de bijlage in de richtlijn. In enkele gevallen worden deze bepalingen nader geconcretiseerd in bepalingen van het Kalverenbesluit.

Het Kalverenbesluit is gebaseerd op de art. 35, 38, 45 en 111 van de Gezondheids- en Welzijnswet voor dieren. Overtreding van de nadere voorschriften op basis van art. 35 GWWD gesteld in dit besluit (voorschriften met betrekking tot het houden van dieren) levert op basis van art. 35 jo. 121 GWWD een overtreding op in de zin van het commune strafrecht. Overtreding van de voorschriften gesteld in het Kalverenbesluit op grond van de artikelen 38, 45 (regels met betrekking tot het verzorgen en huisvesten) en 111 levert een economisch delict op als in de zin van de Wet op de economische delicten.

Vervolgings- en verbaliseringsbeleid

In het algemeen geldt, tenzij anders aangegeven:

• – op het niet voldoen aan voorschriften wordt gereageerd met een transactie zoals in het onderstaande omschreven;

• – het transactiebedrag bestaat uit een standaardbedrag en een bedrag per dier;

• – bij eenmalige recidive volgt een verhoging van het tarief met 50%;

• – bij meervoudige recidive volgt een verhoging met 100%;

  of

• – in geval van meervoudige recidive wordt verdachte gedagvaard;

• – in geval van een excessituatie waarin ernstige bezwaren zijn gerezen en er sprake is van een spoedeisend belang wordt tevens een voorlopige maatregel ex. art. 28 WED opgelegd;

• – in geval van een excessituatie, zoals in het voorgaande punt beschreven, die met betrekking tot de bedrijfsvoering zeer ingrijpende maatregelen vergt, zal de officier van justitie de waarschuwing geven dat bij voortduring van de situatie een voorlopige maatregel ex art. 29 WED zal worden gevorderd bij de rechter.

De hierna genoemde artikelen verwijzen steeds naar het Kalverenbesluit.

De informatie in deze paragraaf is gebaseerd op de artikelen 35, 38, 39, 45 en 111 van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren.

Achtergrond

Ter uitvoering van richtlijn 2001/88/EG is het Varkensbesluit met ingang van 1 augustus 2003 gewijzigd.

Met inwerkingtreden van dit gewijzigde Varkensbesluit zijn de regels aangescherpt.

Tevens is ten behoeve van de inzichtelijkheid en de toegankelijkheid de systematiek van het besluit gewijzigd.

In het gewijzigde besluit wordt niet meer verwezen naar de bijlagen bij de EU-richtlijn; de concrete voorschriften zijn in het besluit opgenomen.

Alhoewel bij het bepalen van de in deze aanwijzing gegeven regels voor het bepalen van een transactie c.q. richteis, de te ondernemen acties en op te leggen maatregelen het economisch voordeel en het welzijnsprobleem zijn meegewogen, geldt onverkort de Richtlijn voor strafvordering ontneming (Stcrt. 2002, 208).

Vervolgings-/verbaliseringsbeleid

In het algemeen geldt, tenzij anders aangegeven:

• – op het niet voldoen aan voorschriften wordt gereageerd met een transactie zoals in het onderstaande omschreven;

• – het transactiebedrag bestaat uit een standaardbedrag en een bedrag per dier;

• – bij eenmalige recidive volgt een verhoging van het tarief met 50%;

• – bij meervoudige recidive volgt een verhoging met 100%;

• – of

• – in geval van meervoudige recidive wordt verdachte gedagvaard;

• – in geval van een excessituatie waarin ernstige bezwaren zijn gerezen en er sprake is van een spoedeisend belang, wordt tevens een voorlopige maatregel ex. art. 28 WED opgelegd;

• – (voor de varkens waarvoor deze excessituatie geldt, moet direct een oplossing worden gezocht. De varkenshouder wordt in de gelegenheid gesteld eerst zelf een legale oplossing aan te dragen. Bij weigering of feitelijk niet voldoen worden deze varkens, na overleg met de officier van justitie, in beslag genomen om in beginsel te worden geslacht.)

• – bij een excessituatie, zoals in het voorgaande punt beschreven, die met betrekking tot de bedrijfsvoering zeer ingrijpende maatregelen vergt (art. 29 i.p.v. art. 28 WED), zal de officier van justitie de waarschuwing geven dat bij voortduring van de situatie een voorlopige maatregel ex art. 29 WED zal worden gevorderd bij de rechter. Aan deze waarschuwing wordt een redelijke termijn gekoppeld waarin de varkens elders legaal kunnen worden gehuisvest.

De informatie in deze paragraaf is gebaseerd op de artikelen 35, 38, 45 en 111 van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren.

Achtergrond

Door middel van het ‘Besluit welzijn productiedieren’ wordt uitvoering gegeven aan de richtlijn nr. 98/58/EG van de Raad van de Europese Unie inzake de bescherming van voor landbouwdoeleinden gehouden dieren. Het onderhavige besluit stelt regels met betrekking tot de wijze waarop productiedieren moeten worden gehouden, verzorgd en gehuisvest. Daarbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan regels met betrekking tot de bewegingsvrijheid van een dier, de manier waarop een productiedier gevoederd dient te worden en de handelswijze in geval van ziekte van een dier.

Vissen, reptielen, amfibieën en ongewervelde dieren vallen op basis van art. 1, lid 2 niet onder de werkingssfeer van dit besluit.

In het navolgende worden transactiebedragen genoemd voor de meest voorkomende categorieën productiedieren: runderen, kalveren, schapen/ geiten, varkens, legkippen. Ook bij andere categorieën productiedieren kunnen natuurlijk soortgelijke transacties worden voorgesteld.

Vervolgings- en verbaliseringsbeleid

In het algemeen geldt, tenzij anders aangegeven:

• – op het niet voldoen aan voorschriften wordt gereageerd met een transactie zoals in het onderstaande omschreven;

• – het transactiebedrag kan een bedrag per bedrijf of een bedrag per dier zijn. In dat laatste geval bestaat het bedrag uit een aantal punten per dier waarbij in ieder geval rekening moet worden gehouden met een minimumbedrag;

• – bij eenmalige recidive volgt een verhoging van het tarief met 50%;

• – bij meervoudige recidive volgt een verhoging met 100%;

  of

• – in geval van recidive wordt verdachte gedagvaard;

• – in geval van een excessituatie waarin ernstige bezwaren zijn gerezen en er sprake is van een spoedeisend belang wordt tevens een voorlopige maatregel ex. art. 28 WED opgelegd;

• – in geval van een excessituatie, zoals in het voorgaande punt beschreven, die met betrekking tot de bedrijfsvoering zeer ingrijpende maatregelen vergt, zal de officier van justitie de waarschuwing geven dat bij voortduring van de situatie een voorlopige maatregel ex art. 29 WED zal worden gevorderd bij de rechter.

De informatie in deze paragraaf is gebaseerd op de artikelen 35, 38, 40, tweede lid, onderdeel c, 45, 108 en 111 van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren.

Achtergrond

Het Legkippenbesluit 2003 bevat de minimumeisen voor de huisvesting van legkippen in kooien en in huisvestingssystemen die geen gebruik maken van kooien. Deze laatste worden aangeduid met de term alternatieve huisvestingssystemen.

Met ingang van de inwerkingtreding van het Legkippenbesluit 2003 is het in gebruik nemen van nieuwe niet-aangepaste kooien, de zogenaamde legbatterijen, niet meer toegestaan. Het huisvesten van legkippen in legbatterijen die voor 1 januari 2003 zijn gebouwd en in gebruik zijn genomen, is met ingang van 1 januari 2012 verboden. Huisvesting van legkippen in kooien blijft ook na afschaffing van de legbatterij mogelijk in de zogenaamde aangepaste of verrijkte kooi. In de aangepaste kooi dienen de kippen de beschikking te krijgen over strooisel, zitstokken en een nest.

Het Legkippenbesluit 2003 is gebaseerd op de artikelen 38 en 45 van de GWWD op grond waarvan regels kunnen worden gesteld aan de wijze waarop dieren worden verzorgd en gehuisvest en is een implementatie van richtlijn 1999/74/EG van de Raad van de Europese Unie van 19 juli 1999 tot vaststelling van minimumnormen voor de bescherming van legkippen (PbEG L 203) (hierna: de richtlijn).

Het Legkippenbesluit 2003 ziet op de wijze waarop dieren worden verzorgd en gehuisvest.

Paragraaf 2 van het Legkippenbesluit 2003 ziet op het houden en huisvesten van legkippen in alternatieve huisvestingssystemen.

Paragraaf 3.1 ziet op het houden en huisvesten van legkippen in kooihuisvestingssystemen.

Paragraaf 3.2 ziet op het houden en huisvesten van legkippen in niet-aangepaste kooien.

Paragraaf 4 stelt algemene eisen aan het huisvesten en verzorgen.

Kernbepalingen van het Legkippenbesluit 2003

Ten aanzien van het houden en huisvesten van legkippen raken de bepalingen ten aanzien van de minimaal beschikbare oppervlakte de kern van de norm.

Art. 4, lid 1, onderdeel a ziet op de beschikbare oppervlakte – 1111 cm² – per legkip gehouden binnen een alternatief huisvestingssysteem (‘scharrelkippen’).

Art. 5, lid 1, onderdeel a ziet op de beschikbare oppervlakte – 750 cm²/600 cm² – per legkip gehouden in aangepaste kooien (‘volièrekippen’).

Art. 6, lid 1, onderdeel a ziet op de beschikbare oppervlakte – 550 cm² – per legkip gehouden in niet-aangepaste kooien (‘legbatterij-kippen’).

Vervolgings- en verbaliseringsbeleid

Houden en huisvesten van legkippen in kooihuisvestingssystemen

Opzettelijk/onachtzaam handelen bij het houden en huisvesten van legkippen in kooihuisvestingssystemen.

Bij het opzetten van nieuwe legronden kan het zijn dat opzettelijk meer kippen worden opgezet dan gezien de voorhanden zijnde capaciteit conform het Legkippenbesluit 2003mogelijk is; ook is het mogelijk dat door onachtzaamheid de kippen niet evenredig verdeeld worden over de hokken. Het gevolg is dat in het ene hok te veel en in een ander hok te weinig kippen zitten. Voor het totaal aantal gehuisveste kippen is er in het laatste geval voldoende ruimte.

In het geval dat er voor het totaal aantal gehuisveste kippen onvoldoende ruimte is, is er geen sprake van slechte verdeling over de aanwezige hokken maar van een absoluut tekort aan ruimte.

Als het totaal aan gehuisveste kippen meer dan 2,5% groter is dan de huisvestingscapaciteit wordt proces-verbaal opgemaakt.

Als bovendien uit een steekproef blijkt dat naast het percentage aan totaal te veel gehuisveste kippen een percentage van 10% of meer van het totaal aantal kippen niet evenredig verdeeld is over de hokken wordt een waarschuwing gegeven. Bij de eerstvolgende oplegronde volgt een hercontrole. Indien bij deze hercontrole wordt vastgesteld dat 10% van de steekproef verkeerd gehuisvest is, wordt proces-verbaal opgemaakt.

Als het totaal aan gehuisveste kippen niet groter is dan de huisvestingscapaciteit, maar meer dan 10% van de kippen niet beschikt over de vereiste (bruikbare) oppervlakte/grondoppervlakte wordt een waarschuwing gegeven. Bij de eerstvolgende oplegronde volgt een hercontrole. Indien bij deze hercontrole wordt vastgesteld dat 10% van de steekproef verkeerd gehuisvest is wordt proces-verbaal opgemaakt. Een steekproef bestaat uit 10% van het totaal aantal hokken en de uitkomst van de steekproef wordt geëxtrapoleerd naar de totale populatie.

Gelet op verordening (EG) nr. 1/2005 van de Raad van de Europese Unie van 22 december 2004 inzake de bescherming van dieren tijdens het vervoer e n daarmee samenhangende activiteiten en tot wijziging van de Richtlijnen 64/432/EEG en 93/119/EG en Verordening (EG) nr. 1255/97, en de artikelen 59, 59a, eerste en vijfde lid, onderdelen d, e en f,van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren;

Achtergrond

De Regeling Dierenvervoer 2007 (Rdv 2007) geeft regels voor een goede uitvoering van Verordening (EG) 1/2005.

Strafbaarstelling

In artikel 9 van de Rdv 2007 is het verbod tot handelen in strijd met de artikelen 3 t/m 9 en 12 van Verordering (EG) 1/2005 opgenomen. Het verbod in artikel 9 is een ministerieel verbod krachtens artikel 59 van de Gezondheids- en welzijnswet (GWWD) voor dieren. Artikel 59 GWWD is als economisch delict strafbaar gesteld in artikel 1, 4° van de WED.

De verordening is een rechtstreekse bron van rechten en plichten voor de burger; implementatie is derhalve niet aan de orde. De nationale overheid hoeft slechts uitvoering te geven aan de nationale strafbaarstelling van de in de verordening opgenomen verboden gedragingen.

Achtergrond

De verordening (EG) 1/2005 is van toepassing op het vervoer van levende gewervelde dieren binnen de Gemeenschap. De verordening ziet op het welzijn van dieren bij het vervoer. Dit belang wordt met name geschonden als er vervoer plaatsvindt van dieren die daartoe niet geschikt zijn, het vervoer geschiedt onder condities die het welzijn of de veiligheid van de dieren benadelen dan wel stress, pijn of letsel veroorzaken of indien er aan de dieren tijdens het transport de nodige verzorging onthouden wordt. Op vervoer van dieren door veehouders met behulp van landbouwvoertuigen vereist door geografische omstandigheden ten behoeve van seizoensgebonden verweiding en op vervoer van eigen dieren met eigen vervoermiddelen over een afstand van ten hoogste 50 km van hun bedrijf zijn enkel de strafrechtelijk te handhaven voorschriften van artikel 3 van de Verordening van toepassing. Voorts is de Verordening niet van toepassing op het vervoer van dieren dat geen verband houdt met een economische bedrijvigheid. Ook is de verordening niet van toepassing op het rechtstreekse vervoer – voorgeschreven door een dierenarts – van dieren van of naar diergeneeskundige praktijken en klinieken.

Vervolgings- en verbaliseringsbeleid.

Het strafrecht dient in hoofdzaak te worden ingezet bij schending van het belang dat de desbetreffende regelgeving in de kern beoogt te beschermen. Ook ligt er voor het strafrecht een taak als overtreding van een voorschrift de mogelijkheid tot overheidsingrijpen belemmert. Niet optreden tegen deze laatste overtredingen zou de totale handhaving illusoir maken. Bepalingen binnen de regelgeving die direct zien op het te beschermen belang en bepalingen die ertoe dienen overheidscontrole mogelijk te maken zijn de kernbepalingen van de regeling. In de Aanwijzing handhaving milieurecht is aangegeven dat bij overtreding van kernbepalingen in beginsel proces-verbaal wordt opgemaakt. Bij niet kernbepalingen wordt in beginsel geen proces-verbaal opgemaakt.

Kernbepalingen van Verordering (EG) 1/2005

Verordening (EG) 1/2005 ziet op de bescherming van dieren tijdens het vervoer. Kernbepalingen uit de verordening zijn die bepalingen die direct verhinderen dat dieren tijdens het vervoer overmatig hinder ondervinden en bepalingen die de overheidscontrole op de naleving mogelijk maken.

De kernbepalingen binnen Verordening (EG) 1/2005 zijn:

Art. 3 verbiedt zodanig vervoer dat dieren letsel of onnodig lijden wordt berokkend; art. 3 a t/m h noemt daartoe voorwaarden waaraan bovendien moet worden voldaan.

Art. 4 stelt de aanwezigheid van bepaalde documenten bij het vervoer verplicht; deze documenten moeten desgevraagd ter beschikking aan de bevoegde autoriteiten gesteld worden.

Art. 5, lid 2 verplicht de vervoerder een natuurlijk persoon aan te wijzen die verantwoordelijk is voor het vervoer en ervoor te zorgen dat te allen tijde informatie verkregen kan worden.

Art. 5, lid 3, onderdeel a verplicht de organisator van het transport de verschillende onderdelen van het transport zodanig te coördineren dat het welzijn van de dieren niet in het gedrang komt en dat rekening gehouden wordt met de weersomstandigheden.

Art. 5, lid 3, onderdeel b verplicht de organisator een natuurlijk persoon te belasten met het op elk gewenst moment verstrekken van informatie aan de bevoegde autoriteiten.

Art. 5, lid 4 legt een journaalplicht voor lange transporten op vervoerders en organisatoren.

Art. 6, lid 1 legt een vergunningsplicht op vervoerder. Afgifte kopie van vergunning aan bevoegde autoriteit;

Art. 6, lid 3 verplicht het vervoer van dieren volgens de voorschriften in bijlage I.

Art. 6, lid 4 verplicht de vervoerder enkel personeel met de dieren te laten omgaan dat de vereiste opleiding heeft ontvangen.

Art. 6, lid 5 verbiedt vervoer indien het voertuig niet bestuurd wordt of het transport niet begeleid wordt door een persoon in bezit van een getuigschrift ex art. 17, lid 2 van de Verordening.

Art. 6, lid 6 verplicht de vervoerder te zorgen voor de aanwezigheid van een verzorger.

Art. 6, lid 8 verplicht tot overleggen certificaat van goedkeuring wegvervoermiddel en veeschepen.

Art. 6, lid 9 stelt bewaarplicht en plicht ter beschikkingstellen navigatiesysteemgegevens.

Art. 8, lid 1 verplicht de houder van dieren ervoor te zorgen dat de technische voorschriften uit de bijlage I, hoofdstuk I en hoofdstuk III, afdeling I worden nageleefd.

Art. 8, lid 2 stelt journaalplicht voor houders.

Art. 9, lid 1 verplicht verzamelcentra te zorgen voor een behandeling van dieren overeenkomstig de technische voorschriften van bijlage I, hoofdstuk I en hoofdstuk III, afdeling 1.

Art. 9, lid 2, a, b, d en e noemt voorschriften waaraan de exploitanten van verzamelcentra bovendien moeten voldoen en die waar nagelaten impact hebben op het welzijn van de dieren.

Niet-kernbepalingen binnen Verordening (EG) 1/2005

De niet-kernbepalingen van Verordening (EG) 1/2005 zijn voorschriften van min of meer administratieve aard en alle overige voorschriften.

Met betrekking tot de kernbepalingen zal in beginsel proces-verbaal opgemaakt worden, tenzij de officier van justitie op basis van onderzoeksbevindingen concludeert dat strafrechtelijke handhaving in het onderhavige geval niet opportuun is.

Met betrekking tot die kernbepalingen die zien op controlemogelijkheden wat betreft de naleving zal waar mogelijk bestuursrechtelijk naleving gevorderd worden (*).

Met betrekking tot de niet-kernbepalingen wordt geen proces-verbaal opgemaakt, tenzij naar het oordeel van de officier van justitie op basis van de onderzoeksbevindingen volgt dat strafrechtelijk optreden geboden is.

Aangezien er bij strafrechtelijke handhaving van niet-kernbepalingen geen sprake is van standaardzaken zijn er geen modaliteiten opgenomen voor standaardafdoening.

Internationaal vervoer

De opgenomen sanctiepunten gelden – indien niet anders aangegeven – in geval van nationaal vervoer. Een factor die van invloed is op het welzijn van de dieren is de duur van het vervoer. Wordt er niet aan de eisen gesteld in het besluit voldaan, dan zal de impact daarvan groter zijn naarmate het vervoer langer duurt. Vervoer naar andere landen zal in het algemeen over grotere afstand en daarmee gedurende langere tijd plaatsvinden. Ook gaat grensoverschrijdend vervoer gepaard met grotere omzetten. Een weging van het aantal punten ligt derhalve in de rede. Om deze verzwarende factoren mee te wegen wordt in voorkomende gevallen het aantal sanctiepunten met een factor 5 verhoogd (**).

Hierna worden de kernbepalingen van de Verordening (EG) 1/2005 nader uitgewerkt.

¹ Waar mogelijk bestuursrechtelijk naleving vorderen.

² Regeling met betrekking tot agressieve dieren (GWWD hoofdstuk V).