Aanwijzing Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens

Wanneer een zaak is geëindigd met een sepot of een vrijspraak of wanneer nog geen definitieve vervolgingsbeslissing is genomen, geldt als uitgangspunt dat geen informatie wordt verstrekt tenzij er sprake is van een zwaarwegend belang dat de verstrekking in dat geval rechtvaardigt.

Een dergelijk zwaarwegend belang is in ieder geval aanwezig in de volgende situaties.

• – Door middel van het verstrekken van informatie kan ernstig en acuut gevaar worden afgewend;

• – Het gedrag (nalaten daaronder begrepen) dat voorwerp is geweest van strafrechtelijk onderzoek past niet binnen een integere uitoefening van een overheidsfunctie;

• – Het gedrag (nalaten daaronder begrepen) dat voorwerp is geweest van strafrechtelijk onderzoek is relevant voor de vraag of een rechtspositionele dan wel tuchtrechtelijke maatregel moet worden genomen tegen iemand die als zelfstandige, werknemer, vrijwilliger of stagiaire een gevoelige functie bekleedt, indien dat vastgestelde handelen twijfels doet rijzen over zijn behoorlijk (beroepsmatig) functioneren;

• – Het verstrekken van informatie maakt het treffen van noodzakelijke organisatorische of bestuurlijke maatregelen mogelijk;

• – Het gedrag dat naar voren komt uit het strafrechtelijk onderzoek levert civielrechtelijk aansprakelijkheid op tussen het slachtoffer/de betrokkene en de (gewezen) verdachte.

In het geval dat in een zaak nog geen definitieve vervolgingsbeslissing genomen is, dient tevens sprake te zijn van een spoedeisend belang.

Op basis van art. 39f lid 1 Wjsg kunnen voor de aldaar genoemde doelen in ieder geval aan de volgende personen en instanties strafvorderlijke gegevens worden verstrekt.

• a) het voorkomen en opsporen van strafbare feiten

  Ten behoeve van het voorkomen en opsporen van strafbare feiten kunnen daarvoor benodigde strafvorderlijke gegevens worden verstrekt aan:

  • I. KNVB en buitenlandse voetbalorganisaties;

  • II. Hulpverleningsinstanties op het terrein van de criminaliteitspreventie;

  • III. Ambtenaren als bedoeld in de artikelen 141 en 142 Sv;

  • IV. Burgemeesters, Commissarissen van de Koning en de Ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van Veiligheid en Justitie;

  • V. Overheidsinstellingen (anders dan genoemd onder IV) en de particuliere werkgever, vrijwilligersorganisatie en opleidingsinstantie als het gaat om bepaalde 'gevoelige' bedrijven/ instellingen (zoals op het gebied van vervoer en transport, telecommunicatie en internet, beveiliging, financiën, onderzoek, onderwijs, kinderactiviteiten, energie, voedselvoorziening, kunst en oudheden);

  • VI. Dienst voor het Wegverkeer;

  • VII. (Openbaar-)vervoersbedrijven;

  • VIII. Beroepsorganisaties (ten behoeve van het handhaven van een veroordeling tot ontzetting uit het bekleden van ambten of bepaalde ambten of het uitoefenen van bepaalde beroepen en van een veroordeling tot een voorwaardelijke straf met als bijzondere voorwaarde dat de veroordeelde geen beroep uitoefent waarin hij werkt met een bepaalde doelgroep of dat de veroordeelde zich onthoudt van het verrichten van bepaalde (beroeps)werkzaamheden).

• b) het handhaven van de orde en veiligheid

  Ten behoeve van het handhaven van de orde en veiligheid kunnen daarvoor benodigde strafvorderlijke gegevens worden verstrekt aan:

  • I. KNVB en buitenlandse voetbalorganisaties;

  • II. Burgemeesters, Commissarissen van de Koning, en de Ministers van Binnenlandse Zaken en

  • III. Koninkrijksrelaties en van Veiligheid en Justitie;

  • IV. Overheidsinstellingen (anders dan genoemd onder II) en de particuliere werkgever, vrijwilligersorganisaties en opleidingsinstanties als het gaat om bepaalde 'gevoelige' bedrijven/ instellingen (bijvoorbeeld op het gebied van vervoer en transport, telecommunicatie en internet, beveiliging, financiën, onderzoek, onderwijs, kinderactiviteiten, energie, voedselvoorziening, kunst en oudheden);

  • V. Ambtenaren als bedoeld in art. 2 Politiewet 2012 en ambtenaren van de Koninklijke

  • VI. Marechaussee;

  • VII. Verhuurders van roerende of onroerende zaken geschikt voor bewoning of de uitoefening van een beroep of bedrijf;

  • VIII. Nutsbedrijven;

  • IX. (Openbaar-)vervoersbedrijven.

• c) het uitoefenen van toezicht op het naleven van regelgeving

  Ten behoeve van het uitoefenen van toezicht op het naleven van regelgeving kunnen de daarvoor benodigde strafvorderlijke gegevens worden verstrekt aan:

  • I. Bestuursorganen (waaronder de Belastingdienst, bedrijfsverenigingen, uitkeringsinstanties,

  • II. subsidieverstrekkers, inspecties, bijzondere opsporingsdiensten, De Nederlandsche Bank,

  • III. Stichting Autoriteit Financiële Markten, de Pensioen- en Verzekeringskamer);

  • IV. OLAF (Office Européen De Lutte Anti-Fraude / Europees Bureau voor fraudebestrijding);

  • V. Curatoren (ten behoeve van een correcte afwikkeling van een faillissement in geval van faillissementsfraude);

  • VI. Bewindvoerders voorzover het strafbare feiten betreft waarvan de inhoud raakt aan de wettelijke verplichtingen van de onder bewind gestelde c.q. van de bewindvoerder;

  • VII. Toezichthouders als bedoeld in artikel 5:11 Algemene wet bestuursrecht (Awb).

• d) het nemen van een bestuursrechtelijke beslissing

  Ten behoeve van het nemen van een bestuursrechtelijke beslissing kunnen de daarvoor benodigde strafvorderlijke gegevens worden verstrekt aan:

  • I. Alle (lokale) overheidsinstanties (voor zover geen bijzondere wettelijke bepaling van kracht is)

• e) het beoordelen van de noodzaak tot het treffen van een rechtspositionele of tuchtrechtelijke maatregel

  Ten behoeve van de beoordeling van de vraag of een rechtspositionele dan wel tuchtrechtelijke maatregel moet worden getroffen tegen een werknemer, vrijwilliger, stagiair of een lid van een beroepsgroep, die/dat wordt verdacht van of is veroordeeld wegens een strafbaar feit waarvan duidelijk is dat twijfels kunnen doen rijzen over zijn behoorlijk (beroepsmatig) functioneren, dan wel ten aanzien van wie is gebleken van handelen dat gevaarzetting voor anderen oplevert of de integriteit van de overheid of die beroepsgroep aantast, kunnen over betrokkene strafvorderlijke gegevens worden verstrekt aan ten minste de volgende instanties:

  • I. De (semi-)overheid als werkgever;

  • II. Werkgevers van ambtenaren als bedoeld in artikel 142 Sv

  • III. EU-instellingen en internationale organisaties (zoals de NAVO);

  • IV. De particuliere werkgever, vrijwilligersorganisaties en opleidingsinstanties als het gaat om bepaalde 'gevoelige' bedrijven/instellingen (bijvoorbeeld op het gebied van vervoer en transport, telecommunicatie en internet, beveiliging, financiën, onderzoek, onderwijs, kinderactiviteiten, energie, voedselvoorziening, kunst en oudheden);

  • V. Instanties belast met toezicht op vrije beroepen, zoals de (plaatselijke) Deken van de Orde van Advocaten, de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie, de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en de Inspectie voor de gezondheidszorg.

• f) het verlenen van hulp aan slachtoffers en anderen die bij een strafbaar feit betrokken zijn

  f.1) Voorzover noodzakelijk voor het verlenen van hulp aan slachtoffers en anderen die bij een strafbaar feit betrokken zijn, kunnen daarvoor benodigde strafvorderlijke gegevens worden verstrekt aan: •

  • I. Slachtoffers en anderen die bij een strafbaar feit betrokken zijn;

  • II. Slachtofferhulp Nederland;

  • III. Ambtenaren als bedoeld in de artikelen 141 en 142 Sv;

  • IV. Bureau maatschappelijk werk;

  • V. Raad voor de Kinderbescherming;

  • VI. Vertrouwensartsen;

  • VII. Gezondheidsdiensten en – instellingen;

  • VIII. Buro’s voor Jeugdzorg;

  • IX. Slachtoffer in Beeld.

  f.2) Ten behoeve van de vergoeding aan het slachtoffer van de schade, die is ontstaan als gevolg van een strafbaar feit, kunnen de daarvoor benodigde strafvorderlijke gegevens worden verstrekt aan: •

  • I. Degenen die rechtstreeks schade hebben geleden als gevolg van een strafbaar feit, voor zover geen sprake is van een geval waarop artikel 51b Sv betrekking heeft;

  • II. Verzekeraars van direct betrokkenen;

  • III. Uitkeringsinstanties;

  • IV. Stichting Processen-Verbaal;

  • V. Buma/Stemra en Brein in geval van overtredingen van intellectuele eigendomsrechten;

  • VI. Arbodiensten;

  • VII. Ambtenaren als bedoeld in artikel 2 van de Politiewet 2012 en ambtenaren van de Koninklijke Marechaussee.

• g) Het verrichten van een privaatrechtelijke rechtshandeling door een persoon of instantie die met een publieke taak is belast.

  Voor het nemen van een beslissing die in het kader van artikel 5a van de Wet Bibob door de overheid (rechtspersoon) wordt genomen kunnen de daarvoor benodigde gegevens worden verstrekt aan.

  • I. Alle (lokale) overheidsinstanties.

Zoals hierboven is vermeld, kan het Openbaar Ministerie aan de bovengenoemde personen en instanties strafvorderlijke gegevens verstrekken onder de voorwaarden die de Wjsg en deze aanwijzing stellen. Dat wil niet zeggen dat het niet tevens tot de taak van het Openbaar Ministerie kan behoren om, ter nastreving van de doelen die art. 39f stelt, aan andere personen of instanties informatie te verstrekken.

Naast de Wjsg vormt een wettelijke verplichting een grondslag om te verstrekken. Wettelijke verplichtingen om informatie te verstrekken zijn veelal opgenomen in de wet waarop het orgaan ten behoeve waarvan wordt verwerkt, is gebaseerd (zoals de Wet op de Nationale ombudsman).

Verstrekking van strafvorderlijke gegevens ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek is mogelijk op basis van art. 39g jo. art. 15 Wjsg. Dergelijke verzoeken kunnen worden ingediend bij de afdeling Bestuurlijke en Juridische Zaken van het Parket-Generaal.

De informatie die een rechterlijke uitspraak bevat, is strafvorderlijke informatie. Een vonnis of arrest valt echter (tevens) onder de bepaling van art. 365 Sv die ook geldt voor de politierechter (art. 367 Sv), de kantonrechter (art. 398 Sv) en de rechter in hoger beroep (art. 415 Sv). De rechter die het vonnis of arrest heeft gewezen beslist op het verzoek tot verstrekking daarvan. Het Openbaar Ministerie verstrekt enkel het resultaat van een strafzaak. Onder het resultaat van een strafzaak wordt verstaan: de kwalificatie van het bewezen verklaarde en de opgelegde straf of maatregel (en eventueel de datum van de uitspraak), dan wel de mededeling dat er sprake is van een vrijspraak of niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie.

Gegevens van overledenen zijn geen persoonsgegevens. Als het strafrechtelijk onderzoek ziet op een overledene dan zijn diens gegevens dan ook geen strafvorderlijke gegevens. Als gegevens van een overledene in het onderzoek zijn betrokken, en dit onderzoek tevens ziet op gegevens van andere (natuurlijke) personen valt de verwerking wel onder de Wjsg.

Ten aanzien van overledenen biedt de Wbp in het geheel geen grondslag om te verstrekken en de Wjsg slechts in het geval dat andere personen betrokken zijn. In geval de Wbp en Wjsg geen grondslag bieden geldt de algemene geheimhoudingsverplichting die op basis van de Wet op de Rechterlijke Organisatie (Wet RO) op de officier van justitie en advocaat-generaal rust. Deze bepaling verzet zich in beginsel tegen verstrekking van informatie. Genoemde geheimhoudingsplicht is niet van toepassing, wanneer de taak van de officier van justitie of advocaat-generaal tot verstrekking verplicht (art. 13 jo. 144 Wet RO). Kortom: wanneer verstrekking van informatie noodzakelijk is voor een goede taakuitoefening, is verstrekking mogelijk.

In ieder geval kan in zijn algemeenheid tot de taak van het Openbaar Ministerie worden gerekend om zo open mogelijk te zijn naar nabestaanden. Voor het overige kan voor een concrete invulling van de taak aansluiting worden gezocht bij de verstrekkingscategorieën en andere beginselen uit deze aanwijzing. Deze aanwijzing geeft immers, door het noemen van categorieën van ontvangers en zorgvuldigheidsvereisten, een invulling aan de taakomschrijving die ook vereist is voor verwerking van strafvorderlijke gegevens op basis van de Wjsg.

Zorgvuldige afweging is ook bij de beoordeling van verzoeken om informatie over overledenen aangewezen, omdat die informatie onder omstandigheden andere personen kan schaden. Ook kan het voorkomen dat informatie over (de levensstijl van) een overledene nabestaanden kan schaden doordat wegens het bekend worden van die informatie (leden van) de familie in een kwaad daglicht komt/komen te staan.

In beginsel verstrekt de Justitiële Informatiedienst te Almelo justitiële gegevens. Artikel 8a van de Wjsg geeft het Openbaar Ministerie ook een bevoegdheid justitiële gegevens (justitiële documentatie/historische overzichten) te verstrekken aan derden in die gevallen waarin op grond van 39f Wjsg strafvorderlijke gegevens aan derden kunnen worden verstrekt. Daarbij gelden dezelfde criteria als bij de verstrekking van strafvorderlijke gegevens. Per geval dient te worden nagegaan of de verstrekking van justitiële gegevens (mede) aangewezen is. Daarbij dient nadrukkelijk de noodzakelijkheid van de verstrekking door het Openbaar Ministerie te worden afgewogen en geldt dat artikel 8a Wjsg in beginsel geen grondslag biedt voor het structureel verstrekken van justitiële gegevens aan derden. Het artikel ziet niet op de justitiële documentatie waarover het Openbaar Ministerie de beschikking heeft gekregen in het kader van de behandeling van een strafzaak.

Een journalist maakt, gezien zijn functie, informatie waarover hij beschikt veelal openbaar. Openbaarmaking is geen doel van de Wjsg. Als een journalist een verzoek tot het verstrekken van inlichtingen doet, is daarom de Wet openbaarheid van bestuur van toepassing. Zie de Aanwijzing voorlichting opsporing en vervolging.

De beleidsregels in deze aanwijzing hebben onmiddellijke gelding vanaf de datum van inwerkingtreding.