Wegenwet

• 1 Deze wet is uitsluitend van toepassing op openbare wegen.

• 2 Onder wegen worden in deze wet mede verstaan:

  • I. voetpaden, rijwielpaden, jaagpaden, dreven, molenwegen, kerkwegen en andere verkeersbanen voor beperkt gebruik;

  • II. bruggen.

Onder waterschappen worden in deze wet begrepen veenschappen en veenpolders.

Onder rechthebbende wordt in deze wet verstaan de rechthebbende krachtens burgerlijk recht.

• 1 Een weg is openbaar:

  • I. wanneer hij, na het tijdstip van dertig jaren vóór het in werking treden van deze wet, gedurende dertig achtereenvolgende jaren voor een ieder toegankelijk is geweest;

  • II. wanneer hij, na het tijdstip van tien jaren vóór het in werking treden van deze wet, gedurende tien achtereenvolgende jaren voor een ieder toegankelijk is geweest en tevens gedurende dien tijd is onderhouden door het Rijk, eene provincie, eene gemeente of een waterschap;

  • III. wanneer de rechthebbende daaraan de bestemming van openbaren weg heeft gegeven.

• 2 Het onder I en II bepaalde lijdt uitzondering wanneer, loopende den termijn van dertig of van tien jaren, gedurende een tijdvak van ten minste een jaar duidelijk ter plaatse is kenbaar gemaakt, dat de weg slechts ter bede voor een ieder toegankelijk is.

• 3 Dit kenbaar maken kan geschieden door het stellen van opschriften als: eigen weg, particuliere weg, private weg en soortgelijke, of door andere kenteekenen.

• 1 Na de inwerkingtreding dezer wet kan de onder III van het eerste lid van het voorgaande artikel bedoelde bestemming slechts worden gegeven met medewerking van den raad der gemeente, waarin de weg is gelegen.

• 2 Deze medewerking wordt niet vereischt wanneer die bestemming gegeven wordt door het Rijk, door eene provincie of door een waterschap.

• 3 Op een verzoek tot medewerking wordt door den Raad binnen zestig dagen beslist. Die termijn kan bij een besluit van den Raad éénmaal voor gelijken tijd worden verlengd; dit besluit wordt onverwijld ter kennis gebracht van hem, die de medewerking heeft verzocht.

• 4 Bij weigering van deze medewerking van een gemeente staat aan hem, die de medewerking heeft verzocht beroep op Gedeputeerde Staten open.

• 5 Van een besluit tot medewerking als bedoeld in dit artikel wordt, indien dit wordt genomen door de gemeenteraad, mededeling gedaan aan gedeputeerde staten door toezending van een afschrift ervan.

Het bestaan van eene beperking in het gebruik, anders dan krachtens een wettelijk voorschrift tot regeling van het verkeer, mag mede worden aangenomen op grond van de gesteldheid van den weg en van het gebruik, dat van den weg pleegt gemaakt te worden.

Een weg heeft opgehouden openbaar te zijn:

• I. wanneer hij gedurende dertig achtereenvolgende jaren niet voor een ieder toegankelijk is geweest;

• II. wanneer hij door het bevoegd gezag aan het openbaar verkeer is onttrokken.

• 1 Een weg, welke door het Rijk wordt onderhouden, kan aan het openbaar verkeer worden onttrokken bij een door Ons te nemen besluit.

• 2 Een weg, welke door eene provincie wordt onderhouden of door een waterschap, en een weg, niet vallende onder de hiervoren genoemde, waarop een waterschap krachtens zijn inrichting of zijn reglement heeft toe te zien, kunnen aan het openbaar verkeer worden onttrokken bij een besluit van de Provinciale Staten.

• 1 Een weg, niet behoorende tot de in artikel 8 bedoelde, kan aan het openbaar verkeer worden onttrokken bij een besluit van den raad der gemeente, waarin de weg is gelegen.

• 2 Het besluit, bedoeld in het eerste lid, wordt meegedeeld aan Gedeputeerde Staten.

• 1 Ieder belanghebbende bij een weg, niet behoorende tot de in artikel 8 bedoelde, heeft het recht aan den raad der gemeente, waarin de weg is gelegen ten opzichte van dien weg toepassing van artikel 9 te verzoeken.

• 2 Het gemeentebestuur geeft met betrekking tot de voorbereiding van de beslissing op het verzoek toepassing aan de in afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht geregelde procedure.

• 3 Op een verzoek, als bedoeld in het eerste lid, wordt door den raad binnen zestig dagen beslist. Die termijn kan bij een besluit van den raad éénmaal voor gelijken tijd worden verlengd. Dit besluit wordt onverwijld ter kennis van den verzoeker gebracht.

• 4 Weigert de raad aan het verzoek te voldoen, dan staat aan den verzoeker beroep op Gedeputeerde Staten open.

Een afschrift van een uitspraak in beroep waarbij een weg aan het openbaar verkeer wordt onttrokken wordt door Burgemeester en Wethouders van de gemeente waarin de weg is gelegen gedurende tenminste twee weken voor een ieder ter gemeentesecretarie ter inzage gelegd, nadat van die terinzagelegging vooraf op de in die gemeente gebruikelijke wijze mededeling is gedaan.

• 1 De eigendom van wegen wordt, zoolang en voor zoover niet het tegendeel blijkt, vermoed te zijn bij de provincie, de gemeente of het waterschap, door welke of door hetwelk de weg wordt onderhouden.

• 2 Dit vermoeden werkt niet tegen dengene, van wien wel het onderhoud is overgenomen doch niet de eigendom.

• 1 Behoudens de beperkingen in het gebruik, als bedoeld in artikel 6 en behoudens het bepaalde bij het volgend lid, hebben de rechthebbende op en de onderhoudplichtige van een weg alle verkeer over den weg te dulden.

• 2 De rechthebbende op en de onderhoudplichtige van een tot den weg behoorenden berm hebben alle verkeer over den berm te dulden, voor zoover het door omstandigheden wordt gebillijkt.

• 3 De rechthebbende op en de onderhoudplichtige van een weg of een tot den weg behoorenden berm of een tot den weg behoorende bermsloot hebben bovendien te dulden:

  • I. de uitvoering van alle werken tot onderhoud of verbetering van den weg;

  • II. de uitvoering van alle werken vereischt voor aansluiting van wegen en uitwegen;

  • III. het aanwezig zijn, plaatsen en onderhouden van voorwerpen, boven, op en in den weg, of den daartoe behoorenden berm of de daartoe behoorende bermsloot ten behoeve van het verkeer over den weg, van de onder I en II omschreven werken en van de uitvoering daarvan.

• 4 De rechthebbende op en de onderhoudplichtige van een tot den weg behoorenden berm of een tot den weg behoorende bermsloot hebben ter zake, in het voorgaande lid omschreven, recht op schadevergoeding doch, voor zooveel schade wordt geleden door hetgeen strekt tot onderhoud of verbetering van den weg, alleen dan, wanneer het recht op den berm of de bermsloot meer is beperkt, of de onderhoudslast daarvan meer is verzwaard, dan gebruikelijk was ten opzichte van dien berm of die bermsloot.

• 5 Het eerste en tweede lid laten onverlet de heffing van de mobiliteitstarieven, bedoeld in de Wet bereikbaarheid en mobiliteit.

• 1 Het Rijk, de provincie, de gemeente en het waterschap is verplicht een weg te onderhouden, wanneer dat openbare lichaam dien tot openbaren weg heeft bestemd.

• 2 Het Rijk, de provincie, de gemeente en het waterschap is verplicht een weg en een in een weg zich bevindenden duiker te onderhouden, wanneer dat openbare lichaam dien weg of dien duiker gedurende tien achtereenvolgende jaren heeft onderhouden, ook al was bij den aanvang van die tien jaren de weg, welke is onderhouden of waarin de duiker is gelegen, nog niet openbaar.

• 3 Tot het onderhoud van een weg als in het eerste en het tweede lid bedoeld, behoort mede het onderhoud van een tot dien weg behoorenden berm of een tot dien weg behoorende bermsloot, echter slechts voor zoover het onderhoud van den berm of de bermsloot dient ten behoeve van de instandhouding en de bruikbaarheid van den weg en voor zoover het onderhoud niet, uit welken hoofde ook, tot de verplichting van anderen behoort.

De gemeente heeft te zorgen, dat de binnen haar gebied liggende wegen, met uitzondering van de wegen, welke door het Rijk of eene provincie worden onderhouden, van die bedoeld in artikel 17 en van die, waarop door een ander tol wordt geheven, verkeeren in goeden staat.

Het waterschap heeft te zorgen, dat de wegen welke het onderhoudt, en die waarop het krachtens zijne inrichting of krachtens zijn reglement heeft toe te zien, verkeeren in goeden staat.

De gemeente en het waterschap worden geacht aan het in de artikelen 16 en 17 bepaalde te hebben voldaan:

• I. in het geval dat een ander dan de gemeente of het waterschap tot het onderhouden van den weg verplicht is, wanneer diens verplichting is nagekomen;

• II. in de overige gevallen, wanneer:

de weg goed is onderhouden;

aard, breedte en lengte van de verharding gelijk zijn aan aard, breedte en lengte van de verharding, zooals die zijn aangegeven op den in artikel 27 bedoelden legger.

• 1 Overdracht eener verplichting tot onderhoud van een weg door een gemeente of waterschap aan een gemeente of waterschap vereischt de goedkeuring van Gedeputeerde Staten der provincie, waarin de weg is gelegen.

• 2 In het geval dat een gemeente haar verplichting tot onderhoud van een weg aan een andere gemeente overdraagt, is in afwijking van het eerste lid geen goedkeuring vereist. De overeenkomst tot overdracht wordt aan gedeputeerde staten medegedeeld.

• 1 De Provinciale Staten kunnen het onderhoud van een weg, welke door de provincie wordt onderhouden, brengen ten laste van de gemeente, waarin de weg is gelegen.

• 2 Bij dit besluit zal de provincie zich verbinden tot eene afkoopbare jaarlijksche uitkeering aan de gemeente, die met onderhoud wordt belast, welke uitkeering niet lager mag worden gesteld dan hetgeen per jaar voor behoorlijk onderhoud werd vereischt.

• 3 Het bestuur van een waterschap kan onder goedkeuring van Gedeputeerde Staten het onderhoud van een weg, waarop het krachtens zijne inrichting of zijn reglement heeft toe te zien, ten laste van het waterschap brengen, voor zoover de bevoegdheid daartoe uitdrukkelijk bij het reglement der instelling is toegekend.

• 4 Bij het besluit van het waterschapsbestuur, als in het derde lid bedoeld, kunnen zij, die van het onderhoud of het geven van bijdragen tot het onderhoud worden bevrijd, worden verplicht tot afkoopbare jaarlijksche uitkeeringen, welke gezamenlijk niet hooger mogen worden gesteld dan hetgeen per jaar voor behoorlijk onderhoud werd vereischt.

• 5 Indien echter voor het gebruik van den weg tol wordt geheven, wordt wegens het gemis van de opbrengst der tolheffing eene schadevergoeding toegekend, welke in het besluit van het waterschapsbestuur, in het derde lid bedoeld, wordt opgenomen.

• 1 De gemeenteraad kan het onderhoud van een binnen de gemeente liggenden weg ten laste van de gemeente brengen. Het besluit van de gemeenteraad wordt aan Gedeputeerde Staten meegedeeld.

• 2 Deze bepaling is niet van toepassing op wegen, welke door het Rijk of eene provincie worden onderhouden, en op wegen, welke door een waterschap worden onderhouden of waarop een waterschap krachtens zijne inrichting of zijn reglement heeft toe te zien.

• 3 Bij het besluit van den gemeenteraad als in het eerste lid bedoeld kunnen zij, die van het onderhoud of het geven van bijdragen tot het onderhoud worden bevrijd worden verplicht tot afkoopbare jaarlijksche uitkeeringen, welke gezamenlijk niet hooger mogen worden gesteld, dan hetgeen per jaar voor behoorlijk onderhoud werd vereischt.

• 4 Indien echter voor het gebruik van den weg tol wordt geheven, wordt behoudens het geval dat ingevolge artikel 54 schadevergoeding wordt gegeven, wegens het gemis van de opbrengst der tolheffing eene schadevergoeding toegekend, welke in het besluit van den raad in het eerste lid bedoeld, wordt opgenomen.

Het in artikel 19, tweede, vierde en vijfde lid en het in artikel 20, derde en vierde lid, bepaalde is alleen van toepassing, indien omtrent de overneming geen overeenstemming is verkregen.

• 1 Het voorstel tot het nemen van een besluit, als bedoeld in artikel 19, eerste en tweede lid, en het besluit zelf worden medegedeeld aan de gemeente ten laste van welke het onderhoud wordt gebracht; het voorstel tot het nemen van een besluit als bedoeld in artikel 19, derde, vierde en vijfde lid, en artikel 20 en het besluit zelf worden medegedeeld aan hen, die van onderhoud worden bevrijd en aan degenen, die ingevolge artikel 19, vierde lid, en artikel 20, derde lid, verplicht worden tot afkoopbare jaarlijksche uitkeeringen.

• 2 De mededeeling aan bijzondere personen geschiedt bij aangeteekenden brief.

• 3 Wanneer degene, aan wien mededeeling moet geschieden, geen bekende woonplaats binnen het Rijk in Europa heeft, en mede wanneer de onderhoudsplicht op grondstukken rust, kan met eene openbare kennisgeving worden volstaan, met dien verstande echter, dat wanneer degene, die geen bekende woonplaats binnen het Rijk in Europa heeft, een hier te lande aan het daarbij betrokken bestuur bekenden gemachtigde, die een aan dat bestuur bekende woonplaats heeft, heeft aangesteld, de mededeeling aan dien gemachtigde geschiedt.

• 4 De openbare kennisgeving, als in het vorig lid bedoeld, geschiedt door aanplakking in de gemeente, waarin de weg is gelegen, en verder op de in die gemeente gebruikelijke wijze.

• 1 Gedeputeerde Staten maken hun besluit op een verzoek om goedkeuring van een krachtens artikel 19, derde, vierde en vijfde lid, genomen besluit onverwijld bekend aan het bestuur van het waterschap of aan den gemeenteraad, alsmede aan hen, die volgens het besluit van het bestuur van het waterschap of het gemeenteraadsbesluit van onderhoud worden bevrijd, en aan degenen, die volgens dat besluit van het bestuur van het waterschap of dat gemeenteraadsbesluit ingevolge artikel 19, vierde lid, verplicht worden tot jaarlijksche afkoopbare uitkeeringen.

• 2 Het tweede, derde en vierde lid van artikel 21 zijn van toepassing.

• 1 De verplichting om een weg te onderhouden is te niet gegaan, wanneer gedurende twintig achtereenvolgende jaren daaraan door den verplichte in geenerlei opzicht is voldaan. De werking van deze bepaling wordt gestuit door een bevel van de bevoegde macht om aan de verplichting te voldoen, tenzij dat bevel wordt ingetrokken of ongegrond verklaard.

• 2 De verplichting om een weg of een duiker in een weg te onderhouden is te niet gegaan, wanneer gedurende tien achtereenvolgende jaren daaraan niet is voldaan en tevens gedurende dien tijd de weg of de duiker is onderhouden door het Rijk, eene provincie, eene gemeente of een waterschap.

• 1 De verplichting om tot het onderhoud van een weg eene geldsom bij te dragen is te niet gegaan, wanneer gedurende twintig achtereenvolgende jaren aan die verplichting in geenerlei opzicht is voldaan.

• 2 De werking van deze bepaling wordt gestuit door het instellen van eene vordering tot voldoening, tenzij de vordering niet wordt toegewezen, alsmede door eene aanmaning aan den verplichte tot voldoening, uitgebracht bij deurwaardersexploit.

• 1 Het verschuldigde uit hoofde van eene op een grondstuk rustende verplichting om een weg of een deel daarvan te onderhouden of om tot het onderhoud daarvan bij te dragen kan alleen worden verhaald op de gronden, waarop de verplichting rust, en op de rechten van erfpacht, vruchtgebruik en beklemming waaraan deze onderworpen zijn.

• 2 Indien een grondstuk als in het eerste lid bedoeld, in eigendom overgaat of aan een recht van erfpacht, vruchtgebruik of beklemming wordt onderworpen, blijft het verbonden voor al hetgeen over de laatste twee onderhoudsjaren en het loopende onderhoudsjaar uit hoofde van eene verplichting, als in het eerste lid bedoeld, is verschuldigd.

• 3 Het verschuldigde, als in het eerste en tweede lid bedoeld, is bevoorrecht op de gronden, waarop de verplichting rust, en op de rechten van erfpacht, vruchtgebruik en beklemming waaraan deze zijn onderworpen. Dit voorrecht gaat boven hypotheek en wordt gerangschikt onmiddellijk na het voorrecht der besturen van waterschappen, omschreven in artikel 68, vierde lid, van de Waterschapswet. Het strekt zich uit tot het verschuldigde over de laatste twee onderhoudsjaren en het loopende onderhoudsjaar.

• 1 De verplichting om een weg te onderhouden of tot het onderhoud daarvan bij te dragen kan worden overgedragen bij een schriftelijke overeenkomst, goed te keuren door den raad van de gemeente of het bestuur van het waterschap, dat volgens artikel 16 of artikel 17 heeft te zorgen, dat de weg in goeden staat verkeert, en gaat over op den dag volgende op dien, waarop de goedkeuring is verleend, of zooveel later als bij de overeenkomst is bepaald. De verplichting om tot het onderhoud van een weg bij te dragen, kan worden afgekocht of kwijtgescholden bij een schriftelijke overeenkomst, welke gelijke goedkeuring behoeft als hiervoren is aangegeven; zoodanige overeenkomst wordt van kracht op den dag, volgende op dien, waarop de goedkeuring is verleend.

• 2 Het eerste lid is niet van toepassing, wanneer de verplichting op grondstukken rust of op den weg tol wordt geheven.

• 3 Overdracht, afkoop of kwijtschelding als in het eerste lid bedoeld, door of aan het Rijk, eene provincie, eene gemeente of een waterschap kan krachtens deze bepaling niet geschieden.

• 4 De overeenkomst en het besluit, waarbij deze is goedgekeurd, worden in afschrift medegedeeld aan Gedeputeerde Staten. Is de goedkeuring verleend door het bestuur van een waterschap, dan worden die stukken bovendien in afschrift medegedeeld aan het bestuur van de gemeente, waarin de weg is gelegen.

[Red: Bevat wijzigingen in andere regelgeving.]

• 1 De bepalingen van dit hoofdstuk zijn op tolheffingen op eene brug slechts van toepassing, voor zoover die heffingen geschieden voor het verkeer over de brug.

• 2 De bepalingen van dit hoofdstuk zijn niet van toepassing op tolheffingen krachtens een in een tolrecht of een brugrecht omgezet veerrecht.

[Red: Vervallen.]

• 1 De bij concessie of octrooi of anderszins verleende rechten tot tolheffing kunnen bij een besluit van Ons of bij een besluit van de Staten der provincie of van den raad der gemeente, waarbinnen de weg, waarop de tol wordt geheven, is gelegen, worden vervallen verklaard.

• 2 Een zoodanig besluit is niet van kracht, dan nadat overeenkomstig de bestaande wettelijke bepalingen te dezen, het onderhoud van den weg waarop de tol wordt geheven, onderscheidenlijk ten laste van het Rijk, de provincie of de gemeente is gebracht.

• 3 Degene, wiens recht tot tolheffing wordt vervallen verklaard, heeft recht op schadevergoeding van het Rijk, de provincie of de gemeente, al naar gelang het vervallen verklaren geschiedt bij een besluit van Ons, van de Staten der provincie of van de raad der gemeente. Het bedrag der schadevergoeding wordt, tenzij bij minnelijke schikking daaromtrent is overeengekomen, door den bevoegden rechter bepaald.

• 4 De bepalingen van de voorgaande leden van dit artikel doen niet te kort aan de bestaande bepalingen krachtens welke rechten tot tolheffing, als in het eerste lid bedoeld, eindigen of kunnen worden beëindigd, terwijl het bepaalde in het derde lid alsdan niet van toepassing is.

• 1 Binnen 25 jaar en 3 maanden, te rekenen van af de dag van inwerkingtreding van deze wet, moeten de in artikel 27 bedoelde leggers zijn vastgesteld.

• 2 Voor zoover voor het einde van dien termijn de leggers nog niet zijn vastgesteld blijven de bij de inwerkingtreding dezer wet uit anderen hoofde vastgestelde leggers en de daarop betrekking hebbende bepalingen, alsmede de verdere bepalingen betreffende openbaarheid en onderhoudsplicht van wegen, van kracht, met dien verstande echter, dat hierdoor niet wordt belet dat de artikelen 6 tot en met 11, 11a,12 tot en met 17, 18a en 19 tot en met 26 van deze wet aanstonds bij de inwerkingtreding van kracht zijn.

• 3 Met afwijking in zooverre van de voorgaande bepalingen van deze wet blijven de eerste drie leden van artikel 70 van de Spoorwegwet van kracht.

Artikel 25 dezer wet geldt niet ten aanzien van hetgeen op het oogenblik van het in werking treden dezer wet reeds verschuldigd is uit hoofde van eene op een grondstuk rustende verplichting om een weg of een deel daarvan te onderhouden of om tot het onderhoud daarvan bij te dragen.

Bij provinciale en gemeentelijke verordeningen, alsmede bij verordeningen van waterschappen, kunnen met inachtneming van de overige te dien opzichte bestaande wettelijke bepalingen regelen worden gesteld omtrent punten, waarin bij deze wet niet is voorzien.

Deze wet treedt in werking op een nader door Ons te bepalen tijdstip.

Deze wet kan worden aangehaald onder den titel "Wegenwet".