Besluit opleidingseisen arts

De arts beschikt over kennis en inzicht met betrekking tot:

• – de somatische, psychische en sociale structuur en functies van mannen, vrouwen en kinderen, individueel en in hun onderlinge relatie

• – de normale levensfasen en de mogelijk verstorende factoren daarin

• – menselijk gedrag in verschillende omstandigheden met name in probleem-situaties en bij verschillende culturele achtergronden

De arts is in staat:

• – te kijken en te luisteren naar de patiënt, naar de zin die de patiënt zelf aan de klacht geeft, waardoor een indruk van wensen en verwachtingen van de patiënt verkregen wordt

• – het probleem en de hulpvraag van de patiënt te inventariseren en te benoemen

• – de interactie van meerdere (chronische) aandoeningen die gelijktijdig voorkomen, te onderkennen

• – de hulpvraag naar urgentie te interpreteren (en zo nodig direct te handelen)

• – traumatiserende levensomstandigheden (zoals kindermishandeling, seksueel trauma, vervolgdenproblematiek) te herkennen

De arts is in staat:

• – een anamnese op te nemen (huidige lichamelijke en psychische klachten, voorgeschiedenis, psychische en sociale omstandigheden) waarbij gelet wordt op zowel de medisch-inhoudelijke kant als op communicatieve aspecten

• – zowel systematisch als hypothesegericht anamnestische gegevens te verzamelen met betrekking tot de klacht en de reeds bestaande gevolgen ervan op lichamelijk, psychisch en sociaal gebied

• – een hetero-anamnese op te nemen

De arts is in staat:

• – algemeen lichamelijk onderzoek uit te voeren:

  • – technisch adequaat

  • – zowel systematisch als gericht

• – afwijkingen en symptomen te herkennen

• – bevindingen juist te benoemen en te beschrijven

• – rekening te houden met de verhouding tussen de belasting door het onderzoek en de belastbaarheid van de patiënt

De arts is in staat:

• – gegevens uit probleemomschrijving, anamnese, lichamelijk onderzoek en andere bevindingen te interpreteren en te evalueren

• – de urgentie van noodzakelijk handelen in te schatten

• – de klachten en/of symptomen op somatisch, psychisch en sociaal vlak en hun onderlinge beïnvloeding te verkennen en te interpreteren

• – de klachten tegen de achtergrond van de patiënt te beschouwen, rekening houdend met:

  • – de patiënt als individu (eigen manier van klachten waarnemen, interpreteren en uiten, leeftijd, sekseverschil in ziekteverschijnselen en ziektepresentatie, culturele achtergrond, sociale context, voorgeschiedenis)

  • – epidemiologische gegevens

  • – de wederzijdse beïnvloeding van arbeid, gezondheid en ziekte

• – systematisch een probleemlijst op te stellen op het vlak van lichamelijk, psychisch en sociaal functioneren

• – hypothesen op te stellen over oorzaak en gevolg, resulterend in een differentiaal diagnose

• – te besluiten, aan de hand van inzicht in eigen mogelijkheden en beperkingen, zelf de problemen verder aan te pakken dan wel te weten via welke andere weg deze benaderd worden

• – een natuurlijke dood vast te stellen en bij vermoeden op een niet natuurlijke doodsoorzaak de juiste maatregelen te nemen

• – adequaat te handelen met betrekking tot orgaan- en weefseldonatie

De arts geeft blijk van:

• – aandacht voor de betekenis van gezochte gegevens en toevalsbevindingen

De arts is in staat:

• – de indicatie voor eventueel aanvullend onderzoek te stellen, waarbij hij in de afweging tussen wel of geen aanvullend onderzoek rekening houdt met de te verwachten opbrengst (inclusief fout-positieve/fout-negatieve uitkomsten), de relevantie voor het verdere besluitvormingsproces, de wensen van de patiënt, de belasting voor de patiënt en zijn sociale omgeving (bijvoorbeeld mantelzorg) en/of verwanten (bijvoorbeeld genetisch onderzoek), de eventuele complicaties en de kosten

• – waar mogelijk volgens richtlijnen te werk te gaan

• – de uitslagen van onderzoek te interpreteren en te evalueren

De arts beschikt over kennis met betrekking tot:

• – de mogelijkheden van aanvullend onderzoek en de principes van de uitvoering daarvan

De arts is in staat:

• – opnieuw verbanden te leggen tussen gegevens uit probleemomschrijving, anamnese, lichamelijk onderzoek en eventueel verricht aanvullend onderzoek

• – de urgentie van noodzakelijk handelen in te schatten

• – gemotiveerd te komen tot een waarschijnlijkheidsdiagnose die als uitgangspunt kan dienen voor advisering, behandeling en begeleiding

• – het probleem opnieuw te analyseren als er in dit stadium nog geen waarschijnlijkheids- diagnose gesteld kan worden

• – na te gaan of de probleemanalyse aansluit bij de hulpvraag van de patiënt en bij andere relevante omstandigheden

De arts is in staat:

• – te zorgen voor een open en respectvolle communicatie

• – uitleg te geven (op een wijze waarbij voortdurend gecontroleerd wordt of de patiënt begrijpt wat er gezegd wordt en rekening houdend met eventuele voorkennis of angst) over:

  • – de bevindingen van anamnese en lichamelijk onderzoek

  • – redenen, uitvoering, risico's van voorgenomen diagnostische onderzoeken en de kans dat het diagnostisch proces iets behandelbaars of andere voor de patiënt nuttige informatie oplevert

  • – de bevindingen van aanvullend onderzoek

  • – de aard van de ziekte en de consequenties van de ziekte voor de patiënt voor alle levensdomeinen

  • – de therapeutische opties, met hun voor- en nadelen, uitvoering, risico's en eventuele bijeffecten

  • – invloed van leefwijze en sociale situatie

  • – de behandelingsresultaten, het verwachte verloop van de ziekte/aandoening

• – bij de besluitvorming de volgende aspecten te betrekken:

  • – de eigen visie van de patiënt, persoonlijke omstandigheden en wensen van de patiënt (of bij een wilsonbekwame patiënt diens vertegenwoordigers)

  • – de betekenis van de diagnostische en therapeutische opties voor de patiënt en zijn omgeving

  • – bevordering van de medewerking en de eigen verantwoordelijkheid van de patiënt door de zelfredzaamheid van de patiënt te respecteren en te stimuleren

  • – de mogelijkheden die er zijn betreffende zelfzorg, mantelzorg en thuiszorg

De arts beschikt over kennis met betrekking tot de essentialia van:

• – het begeleiden van chronisch en ongeneeslijk zieken alsmede palliatieve zorg

• – het voeren van een slecht nieuws gesprek

• – stervensbegeleiding

• – het begeleiden van patiënt en diens betrokken anderen, ondermeer na het brengen van slecht nieuws

De arts is in staat:

• – tot het leesbaar, systematisch, helder en toetsbaar vastleggen van:

  • – de hulpvraag van de patiënt

  • – de bevindingen bij het diagnostisch proces (anamnese, lichamelijk onderzoek, probleemlijst, differentiële diagnosen, eventueel aanvullend onderzoek)

  • – de ingestelde behandeling

  • – alle argumenten en overwegingen zowel in het diagnostisch als het behandelingsproces met daarin begrepen gehanteerde richtlijnen en afwijkingen daarvan

  • – de bevindingen bij het evalueren van het behandelingsresultaat

  • – de aan de patiënt en anderen gedane mededelingen

  • – het oordeel van de patiënt

• – de relevante gegevens mondeling en schriftelijk over te dragen

• – een medisch dossier te onderhouden rekening houdend met inzagerecht en privacy van de patiënt

De arts beschikt over kennis met betrekking tot:

• – de verschillende vormen van verslaglegging met inbegrip van die met behulp van informatie- en communicatietechnologie

De arts is in staat:

• – mee te werken aan het bewaken van de gezondheid op zowel individueel als collectief niveau

De arts beschikt over kennis met betrekking tot:

• – de gezondheidsrisico's op zowel individueel als collectief niveau en van de effecten van preventieve maatregelen

• – veel voorkomende relaties tussen omgevingsfactoren (inclusief fysische en chemische zoals radioactieve straling) en ziekten

• – vormen van preventie:

  • – primaire preventie (bijvoorbeeld leefstijl)

  • – secundaire preventie (bijvoorbeeld screening)

  • – tertiaire preventie (medische zorg, sociaal-medische ondersteuning en begeleiding)

  • – epidemiologische methodes van opsporing van gezondheidsproblemen en -bedreigingen alsmede

  • – methodes van opsporing van risicopatiënten zoals screening, periodiek geneeskundig onderzoek, case-finding, screening binnen de eigen patiëntenpopulatie, monitoring, collectieve preventieprogramma's waaronder bevolkingsonderzoek

  • – de implicaties van erfelijkheidsonderzoek en antenatale diagnostiek

De arts is in staat:

• – onderzoek te rapporteren, te interpreteren en te evalueren

De arts beschikt over kennis met betrekking tot:

• – de algemene principes van hypothesevorming, methoden (waaronder die met betrekking tot gegevensverzameling), concepties van voor de geneeskunde relevante vormen van wetenschappelijk onderzoek

• – de beginselen van wetenschapsmethodologie, biostatistiek en epidemiologie

• – de denkwijze van het wetenschappelijk onderzoek (door actieve deelname)

De arts geeft blijk van:

• – een kritische houding ten opzichte van de wetenschappelijke kennis waarop het medisch handelen is gebaseerd

De arts is in staat:

• – een gezondheidsprobleem systematisch te benaderen aan de hand van:

  • – theorieën over hypothesevorming en probleemoplossen

  • – modellen

  • – besliskundetheorieën

• – bepaalde bewijsregels en wetten van de logica toe te passen op klinische en onderzoeksgegevens om zo hun validiteit en bruikbaarheid te kunnen inschatten

De arts beschikt over kennis met betrekking tot de wetenschappelijke achtergronden van:

• – de basisvakken noodzakelijk voor een goed begrip van de structuur (anatomie) en functie van het menselijk lichaam:

  • – moleculaire celbiologie en genetica

  • – endocrinologie en metabolisme

  • – immunologie en ontsteking

  • – groei, differentiatie en veroudering voor zover zij betrekking hebben op de te bestuderen afwijkingen en op de aangrijpingspunten voor diagnostiek en therapie

• – ziekteleer, symptomatologie en diagnostiek, therapie en prognose

• – preventieve gezondheidszorg

De arts geeft blijk van:

• – een open houding ten aanzien van patiënten, ongeacht de eigen sekse of die van de patiënt, levensfase, sociale en economische status, opleiding, etnische achtergrond, cultuur, seksuele geaardheid en levensovertuiging en ongeacht de aard, de prognose en het stadium van hun gezondheidsprobleem of handicap

• – een streven naar een zo gelijkwaardig mogelijke arts-patiënt relatie

• – aandacht voor de wijze waarop de patiënt met zijn klacht(en) omgaat en de betekenis die de ziekte voor de patiënt heeft

• – begrip voor de situatie van de patiënt (ook in uitzonderlijke omstandigheden) en diens sociale achtergrond. Hij toont persoonlijke belangstelling voor de patiënt en zijn omgeving en is zich bewust van mogelijke gevolgen van ziekte voor de gezinsleden en verdere omgeving (ook werkomgeving) van de patiënt. Hij houdt met de persoonlijke omstandigheden van de patiënt rekening bij zijn onderzoek, advies, behandeling en begeleiding

• – besef van de afhankelijke positie van de patiënt

De arts is in staat:

• – om te gaan met eigen gevoelens, remmingen, normen en waarden in relatie tot bepaalde gevoelens opgeroepen door contact met een patiënt (of iemand in de directe omgeving) zoals gevoelens van erotiek, irritatie, afkeer, schaamte etc.

• – om te gaan met gevoelens van de patiënt jegens hem

• – te luisteren naar wensen en klachten van de patiënt, open te staan voor de behoeften en verwachtingen van de patiënt en diens normen en waarden en daarmee rekening te houden bij zijn onderzoek, advies, behandeling en begeleiding

• – informatie met tact en empathie over te brengen in voor de patiënt begrijpelijke taal

• – hulp in te roepen, indien de communicatie moeizaam verloopt doordat de patiënt de Nederlandse taal onvoldoende beheerst

• – een functionele relatie met de patiënt te bewaren, ook wanneer de patiënt geïndiceerde diagnostiek of behandeling zou afwijzen

• – gevoelens van onvrede aanwezig bij de patiënt en/of zichzelf met betrekking tot de arts-patiënt relatie te signaleren en bespreekbaar te maken. Hij kan adequaat reageren als de relatie verstoord is (of dreigt te raken) of te intiem dreigt te worden. Indien adequaat reageren niet meer mogelijk is zoekt hij zelf hulp.

De arts is in staat:

• – stoornissen in de verhouding tussen werk en privé-leven te herkennen en ze naar waarde te schatten

• – die maatregelen te nemen die het beste de stoornis kunnen verhelpen, waaronder eventueel het inroepen van professionele hulp

De arts is in staat:

• – een adequate bijdrage te leveren aan de continuïteit van zorg voor de patiënt

De arts beschikt over kennis en inzicht met betrekking tot:

• – de volksgezondheid:

  • – de relatieve omvang van ziekte, handicap en sterfte en de verdeling daarvan in de bevolking

  • – de determinanten van de volksgezondheid waaronder demografische, culturele, sociale en economische factoren

  • – het belang zowel van preventie van langdurige arbeidsongeschiktheid als van het behoud van arbeidsgeschiktheid

• – de gezondheidszorg:

  • – de determinanten, aard en omvang van de medische consumptie

  • – de invloed van de gezondheidszorg op de volksgezondheid

• – de structuur en organisatie van de gezondheidszorg, waaronder:

  • – kenmerken en verschillen van de Nederlandse gezondheidszorg in relatie tot andere gezondheidszorgsystemen in Europa en de rest van de wereld

  • – gezondheidszorgvoorzieningen: instellingen en beroepsbeoefenaren

• – de kosten en financiering van de gezondheidszorg, inclusief het sociaal verzekeringsstelsel en de ziektekostenverzekering de honoreringssystemen en de financiële aspecten van het opzetten en onderhouden van de praktijk

• – zijn plaats in de gezondheidszorg en de voorbeeldfunctie die hiervan uitgaat

• – de wijze waarop in de gezondheidszorg de kwaliteit wordt bewaakt, bevorderd en gewaarborgd

• – de verschillende patiëntenorganisaties en zelfhulpgroepen en hun betekenis voor volksgezondheid en de gezondheidszorg

• – verwachte ontwikkelingen in de volksgezondheid en de gezondheidszorg, waaronder de vraag naar zorg, de toegankelijkheid van de zorg en de kosten

• – de organisatie van multiprofessionele zorgverlening

• – de registraties en gegevensbronnen over de volksgezondheid en de betekenis van de informatietechnologie voor de gezondheidszorg

De arts geeft blijk van:

• – gevoel voor uiteenlopende morele opvattingen en respect voor andere meningen en opvattingen

De arts is in staat:

• – ethische aspecten te (her)kennen die bij medische beslissingen in het geding zijn en morele vragen die in het medisch handelen ontstaan te analyseren

• – de eigen morele standpunten met argumenten te verduidelijken en tegenover patiënten en collegae gezondheidswerkers te verantwoorden

De arts beschikt over kennis met betrekking tot:

• – algemeen filosofische vragen in de geneeskunde: gezondheid en ziekte, lijden en dood

• – algemene grondslagen van ethiek: mensbeeld, wereldbeeld en levensbeschouwing

• – algemene vragen met betrekking tot ethiek: wat is een moreel probleem, ethiek en rationaliteit, ethiek en interculturalisatie, de verhouding tussen ethiek en recht.

• – de invloed van wetenschappelijke ontwikkelingen op normen en waarden

• – de in Nederland meest voorkomende medisch ethische opvattingen

• – behandelingsvraagstukken in alle levensfasen: wel of niet behandelen, zin van behandelen, soort behandeling of zorg, het moeten maken van keuzes (schaarste)

• – ethiek en medisch wetenschappelijk onderzoek

De arts is in staat:

• – om te gaan met juridische aspecten van het systeem van de gezondheidszorg

De arts beschikt over kennis en inzicht op hoofdlijnen met betrekking tot:

• – grondslagen en beginselen van het gezondheidsrecht

• – juridische aspecten van de arts-patiëntrelatie (algemeen en in bijzondere situaties)

• – beroepsgeheim en privacybescherming

• – de juridische verankeringen van de belangen van derden

• – aan de medische beroepsuitoefening inherente overige juridische aspecten, verband houdend met verantwoorde zorg voor en bescherming van de patiënt

• – juridische vraagstukken rond begin en eind van leven

• – straf-, tucht- en civielrechtelijke aansprakelijkheid

• – juridische aspecten van nieuwe technologieën

• – juridische aspecten van de schaarsteproblematiek

• – juridische aspecten van de relaties binnen de gezondheidszorg en met betrekking tot financiers van zorg

• – juridische aspecten van wetenschappelijk onderzoek bij mensen

• – juridische aspecten van het vaststellen van een natuurlijke en niet-natuurlijke dood (of het vermoeden daarvan) juridische aspecten van orgaan- en weefseldonatie