Buitenlandse sociale verzekeringen, Duitse en Belgische sociale zekerheid, belastbaarheid uitkeringen en aftrek premies

In de besluiten van 29 december 1989, nr. DB89/6736 (voor het laatst gewijzigd bij besluit van 10 januari 1991, nr. DB90/5943) en 11 december 1998, nr. DB98/3185M en het verzoek om voorlichting van 1 juli 1986, nr. 285-5606 zijn standpunten bekendgemaakt inzake buitenlandse sociale verzekeringsuitkeringen, premieaftrek. Dit besluit dient ter vervanging van de genoemde besluiten.

In het besluit van 11 december 1998, nr. DB98/3185M is ook nog een standpunt ingenomen over de waardering van aanspraken op geneeskundige verzorging. Dit standpunt is zonder inhoudelijke wijziging opgenomen in het besluit van 9 januari 2001, nr. CPP2000/2594M.

Premies voor buitenlandse sociale verzekeringen, die naar aard en strekking overeenkomen met de Nederlandse volksverzekeringen, komen bij het bepalen van de belastbare winst uit onderneming ingevolge artikel 3.16, negende lid, onderdeel b van de Wet inkomstenbelasting 2001 (hierna Wet IB 2001) uitsluitend in aftrek indien de belastingplichtige premieplichtig is voor de Nederlandse volksverzekeringen. Voor werknemers geldt een soortgelijke regeling (artikel 15b, eerste lid, onderdeel m, Wet op de loonbelasting 1964, hierna Wet LB 1964).

Indien het betaalde bedrag voor deze buitenlandse sociale verzekeringen formeel de vorm van belasting heeft wordt het bedrag niet als premie aangemerkt. Ook betalingen voor vrijwillige verzekeringen vormen geen premie. Aftrek is in die gevallen derhalve niet mogelijk. Zie hiervoor de Nota naar aanleiding van het eindverslag van de Wet vereenvoudiging tariefstructuur en aftrekposten in de loon- en inkomstenbelasting (Oort-I), kamerstukken 20595, nr. 13, blz. 74.

Aanspraken en inhoudingen ingevolge buitenlandse werknemersverzekeringen behoren alleen dan op grond van artikel 11, eerste lid, onderdeel f en onderdeel j, onder 3e , van de Wet op de loonbelasting 1964 (hierna Wet LB 1964) niet tot het loon indien zij naar aard en strekking overeenkomen met de in artikel 11, eerste lid, onderdeel f, van de Wet LB 1964 bedoelde Nederlandse werknemersverzekeringen.

Het Belgische en Duitse kindergeld behoort niet meer tot de te belasten inkomsten met ingang van 1 januari 2001 ingevolge art. 3.104, onderdeel i, Wet IB 2001. Gevolg van deze wijziging is dat geen recht meer bestaat op aftrek kosten levensonderhoud voor de kinderen waarvoor het buitenlandse kindergeld wordt ontvangen.

De uitkeringen uit de Duitse rentenversicherungen en de Belgische socialeverzekeringsuitkeringen ingevolge de ‘sociale zekerheid voor werknemers’ (wegens arbeid in dienstverband) zijn in verband met de relatie met de (tegenwoordige of vroegere) dienstbetrekking (van belastingplichtige zelf dan wel van een ander) te bestempelen als inkomsten uit arbeid. Deze rentenversicherungen zijn, afgezien van vrijwillige voortzetting na de dienstbetrekking, inherent aan het (hebben) bestaan van de dienstbetrekking. De hoogte van de uitkering is ook afhankelijk van de hoogte van het destijds genoten loon.

Gelet op het vorenstaande kan er in de praktijk zoveel mogelijk van worden uitgegaan dat de uitkeringen bij de uitkeringsgerechtigde zelf zijn belast, en wel in de regel als inkomsten uit arbeid. Dat neemt niet weg dat in bepaalde gevallen een zelfstandige toetsing aan de feitelijke situatie een ander standpunt rechtvaardigt, hetwelk dan ook dient te worden gevolgd.

Tenslotte zij nog opgemerkt dat met het vorenstaande geen oordeel is gegeven omtrent de behandeling van de uitkeringen voor de toepassing van de belastingverdragen met België en de BRD. Zulks zal steeds afzonderlijk moeten worden getoetst.