Loonbelasting, pensioen, beschikbare-premiestaffels

Dit besluit vervangt het besluit van 4 november 2000, nr. RTB2000/969M.

In dit besluit worden uniform toepasbare beschikbare-premiestaffels voor verschillende pensioensoorten gepubliceerd. Deze staffels voorzien in de opbouw van een ouderdomspensioen, al of niet in combinatie met een nabestaandenpensioen ter grootte van 70% van dat ouderdomspensioen, een tijdelijk overbruggingspensioen en een prepensioen.

Sinds de publicatie van het besluit van 4 november 2000 hebben zich de hierna beschreven ontwikkelingen voorgedaan die het wenselijk maken dat het besluit wordt aangepast.

In het besluit van 4 november 2000 waren de in de tweede kolom van bijlage 1 vermelde premiepercentages (staffels) gebaseerd op de combinatie van een diensttijdevenredig opgebouwd ouderdomspensioen en een direct na het overlijden van de werknemer ingaand, opgebouwd nabestaandenpensioen. Uit de praktijk bereiken mij verzoeken om ook uniform toepasbare staffels te publiceren waarin verlaagde premiepercentages zijn opgenomen voor een ouderdomspensioen en een uitsluitend bij overlijden op of na de pensioendatum ingaand, tijdsevenredig opgebouwd nabestaandenpensioen. Het bereikbare nabestaandenpensioen dat ingaat bij overlijden van de werknemer vóór de pensioendatum kan alsdan afzonderlijk op risicobasis worden verzekerd en gefinancierd.

Ook heeft de praktijk verzocht om publicatie van uniform toepasbare verhoogde premiestaffels voor de combinatie van een ouderdomspensioen en een direct na het overlijden van de werknemer ingaand nabestaandenpensioen, waarbij voor het nabestaandenpensioen bij overlijden vóór de pensioendatum (vooroverlijden) wordt uitgegaan van het bereikbare pensioenbedrag. In dat geval is het nabestaandenpensioen een combinatie van een op risicobasis verzekerd nabestaandenpensioen voor de periode tot de pensioendatum en een tijdsevenredig opgebouwd nabestaandenpensioen voor de periode vanaf de pensioendatum.

Voorts is uit de praktijk de vraag naar voren gekomen om uniform toepasbare staffels te publiceren voor het tijdelijk overbruggingspensioen. In onderdeel 3.3 zal ik hier nader op ingaan.

Ten slotte is de vraag opgekomen om aan de bestaande gepubliceerde staffels een leeftijdsklasse jonger dan 20 jaar toe te voegen. Hierop wordt in onderdeel 3.2 ingegaan.

Hierna zal ik eerst de wettelijke uitgangspunten nader toelichten. Vervolgens is een methode uitgewerkt waarmee de pensioenruimte in collectieve regelingen optimaal kan worden benut met behulp van uniform toepasbare staffels. Deze staffels zijn in de bijlagen bij dit besluit opgenomen. Ze geven premiepercentages weer die voor alle deelnemers aan een collectieve pensioenregeling binnen de grenzen van Hoofdstuk IIB en artikel 38a van de Wet op de loonbelasting 1964 (Wet LB) blijven. Dit laat onverlet dat individuele deelnemers, uitgaande van hun eigen situatie, aannemelijk kunnen maken dat voor hen een afwijkende staffel geldt die buiten de grenzen van de bijlagen valt.

In bijlage 1 is een aantal uniform toepasbare staffels opgenomen voor ouderdomspensioen, al of niet in combinatie met voornoemde varianten van nabestaandenpensioen. Hierbij is uitgegaan van pensioenleeftijden van 60 tot en met 65 jaar.

In bijlage 2 zijn uniform toepasbare staffels opgenomen voor prepensioen, waarbij opbouwperioden zijn gekozen van 15 tot 50 jaar.

Omdat de staffels voor de collectiviteit zijn ontwikkeld, zijn zij niet in alle gevallen toepasbaar in situaties waarbij geheel of gedeeltelijk een lichaam als bedoeld in artikel 19a, eerste lid, onderdeel d, van de Wet LB als verzekeraar optreedt. In de eigen-beheersituatie dient immers te worden voldaan aan de in artikel 10c van het Uitvoeringsbesluit Loonbelasting 1965 (UBLB) gestelde voorwaarden. Zo kan bijvoorbeeld in een pensioenregeling die in eigen beheer wordt gehouden alleen een nabestaandenpensioen worden opgebouwd indien de werknemer daadwerkelijk een nabestaande heeft.

De staffels in de bijlagen zijn gebaseerd op de thans geldende wettelijke maxima. Indien lagere percentages van kracht worden, zullen nieuwe staffels worden gepubliceerd.

De inhoud van dit besluit is afgestemd met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Gelet op artikel 6, derde lid, van de Coördinatiewet Sociale Verzekering geldt dit besluit ook voor de premieheffing werknemersverzekeringen.

Uit artikel 18a, derde lid, van de Wet LB volgt dat een op een beschikbare-premiestelsel gebaseerd ouderdomspensioen tijdsevenredig moet worden opgebouwd. Het stelsel moet zijn gericht op een pensioen dat na 35 jaren opbouw niet meer bedraagt dan 70 percent van het loon op dat tijdstip. In de toelichting is hierover opgemerkt dat tijdsevenredige opbouw van een ouderdomspensioen van ten hoogste 70% in 35 jaren inhoudt dat de opbouw per dienstjaar, behoudens beleggingsresultaten, gelijk moet lopen met de opbouw per dienstjaar in een eindloonregeling. Dit betekent dat in een beschikbare-premiestelsel de opbouw ook gericht moet zijn op ten hoogste 2% per dienstjaar. Ten aanzien van een nabestaandenpensioen op basis van een beschikbare-premiestelsel is bepaald dat de uitgangspunten van artikel 18a, derde lid, van de Wet LB op overeenkomstige wijze moeten worden toegepast.

De intredeleeftijd van de werknemer, het pensioengevend loon, de AOW-franchise, de toegezegde pensioensoorten en de pensioeningangsdatum van de regeling zijn bepalende factoren voor een staffel. Zoals ook tijdens de parlementaire behandeling van de Wet fiscale behandeling van pensioenen is aangegeven, zouden tientallen beschikbare-premiestaffels ontstaan indien bij het samenstellen van staffels met deze individuele factoren rekening wordt gehouden.

Zoals in voorgaande onderdelen is aangegeven kan met een beperkt aantal staffels worden volstaan indien de premies worden uitgedrukt in een percentage van de pensioengrondslag en deze grondslag bij de aanvangleeftijd van de staffel ten minste € 7.000 bedraagt. Om deze staffels uniform toepasbaar te maken zal een oplossing gevonden moeten worden voor de verschillende intredeleeftijden van de werknemers, waarbij tevens een oplossing wordt geboden voor de problematiek van het levensjarenbeginsel. Toepassing van het levensjarenbeginsel leidt ertoe dat bij een uniforme ingangsleeftijd van bijvoorbeeld 25 jaar voor werknemers die op latere leeftijd intreden dan 25 jaar een te hoge premie kan worden gestort omdat een backservice wordt meegegeven alsof de werknemer vanaf de 25-jarige leeftijd deelnemer was in de regeling.

Het hierna opgenomen overzicht laat het verschil zien tussen een uniforme staffel bij een intredeleeftijd van 25 jaar en een naar intredeleeftijd gedifferentieerde staffel:

Uitgangspunten:

• – Nabestaandenpensioen (NP) = 70% van het ouderdomspensioen (OP).

• – Berekening exclusief risicodeel NP.

• – Opslagen voor premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid en voor kosten resp. 8% en 10%.

• – Overlevingstafel: GBM/GBV 1990–1995, leeftijdscorrecties –5 en –6.

• – Salarissen bij indiensttreding zodanig gekozen dat bereikbare eindsalarissen (volgens de 3-2-1-0-carrière) gelijk zijn (€ 35.139).

• – Cijfers voor 2002.

Uit bovenstaand overzicht blijkt dat werknemers B, C en D, indien zij deel zouden nemen in de uniforme staffel van A te hoge beschikbare premies krijgen, waardoor hun pensioentoezegging onzuiver wordt.

Als rekening wordt gehouden met verschillende intredeleeftijden zouden tientallen beschikbare-premiestaffels moeten worden gehanteerd. Dit acht ik niet wenselijk. Een andere benadering zou kunnen zijn om in de beschikbare-premiestaffels te abstraheren van de inbouw van een carrière volgens het 3-2-1-0 model. Het achterwege laten van de inbouw van een carrière in de beschikbare-premiestaffels zou echter tot een te beperkte premieruimte leiden.

Daarom heb ik besloten om in afwijking van de tekst van artikel 18a, derde lid, van de Wet LB toe te staan dat een beschikbare-premiestaffel, met inachtneming van hetgeen overigens in dit besluit is bepaald, mag worden gebaseerd op de pensioenopbouw volgens het middelloonstelsel. Dat wil zeggen dat de jaarlijkse pensioenopbouw voor het ouderdomspensioen in een beschikbare-premieregeling gericht mag zijn op ten hoogste 2,25% per dienstjaar. Voor de opbouw van het prepensioen betekent dit dat ten hoogste 9,15% per dienstjaar kan worden opgebouwd.

Uitgaande van deze goedkeuring is een beschikbare-premieregeling in ieder geval aan te merken als een zuivere pensioenregeling indien de premiepercentages de in de bijlage opgenomen staffelpercentages niet overschrijden. Op deze wijze wordt de praktijk een handreiking geboden om ter zake van collectieve regelingen een uniform toepasbare beschikbare-premiestaffel te hanteren waarbij een ruimte wordt geboden die voor alle werknemers binnen de begrenzingen van de Wet LB blijft. De staffels moeten worden beschouwd als een collectief toepasbare richtlijn, waarvan in individuele omstandigheden kan worden afgeweken indien aannemelijk kan worden gemaakt dat in het individuele geval een andere staffel dient te worden toegepast.

Voor het gebruik van de in de bijlagen opgenomen staffels stel ik nog de volgende voorwaarden:

• – Indien krachtens de overeenkomst tussen de werkgever en de pensioenuitvoerder de kosten van de beschikbare-premieregeling op een andere wijze dan door middel van de betaling van de beschikbare premies in rekening worden gebracht, dient hiermee bij de toepassing van de in de bijlagen opgenomen staffels rekening te worden gehouden. Als bijvoorbeeld de werkgever de volledige kosten van de beschikbare-premieregeling op andere wijze vergoedt, moeten de percentages worden gedeeld door de factor 1,1.

• – De in de bijlagen opgenomen staffels zijn bepaald op basis van de overlevingstafel GBM/GBV 1990–1995, met leeftijdscorrecties voor een mannelijke werknemer van –5 en de vrouwelijke partner van –6. Veel pensioenfondsen maken gebruik van andere sterftegrondslagen. Indien een verzekeraar of een pensioenfonds lichtere sterftegrondslagen hanteert dienen de staffelpercentages dienovereenkomstig te worden herrekend.

• – Als in de regeling is aangegeven dat de beoogde pensioenen lager zijn dan de aan de staffels ten grondslag liggende maxima voor middelloonregelingen, zullen de genoemde premiepercentages naar evenredigheid toegepast moeten worden.

Hierbij merk ik nog op dat de toetredingsleeftijd geen rol speelt bij de toepassing van de in de bijlagen opgenomen staffels. Verder kunnen de in de bijlage 1 opgenomen beschikbare-premiestaffels ook worden toegepast op pensioengrondslagen die lager zijn dan € 7.000.

In artikel 18e en artikel 38a van de Wet LB is aangegeven dat een tijdelijk overbruggingspensioen en een prepensioen tijdsevenredig dienen te worden opgebouwd in de periode voorafgaande aan de in de regeling opgenomen ingangsdatum, waarbij een duur van 10 jaar als minimum opbouwperiode geldt. In bijlage 2 heb ik daarom meerdere staffels opgenomen. Het verschil tussen de acht staffeloverzichten wordt veroorzaakt door het verschil in de aanvangsleeftijd vanaf welke leeftijd in de regeling een prepensioen wordt opgebouwd.

Voor de in de bijlage opgenomen staffels is uitgegaan van de volgende uitgangspunten:

• – Pensioenopbouw op basis van middelloonsysteem.

• – De percentages voor ouderdoms- en nabestaandenpensioen zijn uitgedrukt in de pensioengrondslag (premiegrondslag), die voor het prepensioen in het pensioengevend loon.

• – Voor incidentele beloningen kunnen de in de staffels opgenomen percentages worden toegepast op de incidentele beloning zelf, mits – in geval van een ouderdomspensioen of een ouderdoms- en nabestaandenpensioen – de voorgeschreven AOW-inbouw al volledig in de structurele pensioengrondslag is verwerkt.

• – De pensioengrondslag voor het ouderdoms- en nabestaandenpensioen is bepaald door het pensioengevend middelloon te verminderen met de minimale franchise van 10/7 x de AOW-uitkering voor een gehuwde (2003: € 7.849).

• – Carrière: omdat is uitgegaan van het middelloonsysteem is de carrière impliciet in het opbouwpercentage verwerkt.

• – Pensioenpercentages:

• – ouderdomspensioen: 2,25% per jaar;

• – nabestaandenpensioen: 70% van het ouderdomspensioen;

• – prepensioen: 91,5% van het middelloon met als maximum 9,15% per jaar en 85% van het eindloon.

• – Mannelijke werknemer en vrouwelijke partner.

• – Overlevingstafel: GBM/GBV 1990/1995; leeftijdscorrecties werknemer –5 en partner –6.

• – Leeftijdsverschil werknemer en partner: 3 jaar.

• – Rekenrente 4%.

• – Kostenopslag 10% (factor: 1,1).

• – Opslag in de regeling voor ouderdomspensioen of ouderdoms- en nabestaandenpensioen voor premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid: 8% (indien van toepassing) (factor: 1/0,92).

Dit besluit treedt in werking met ingang van 28 april 2003. Het besluit van 4 november 2000, nr. RTB2000/969M, vervalt op dezelfde datum.