Sociaal flankerend beleid sector Rijk

De sociale partners in de sector Rijk hebben zich beraden op de consequenties van het Hoofdlijnenakkoord voor deze sector. Met het Hoofdlijnenakkoord zet het kabinet in op kwaliteitsverhoging van de overheid: prestatieverhoging, kritische doorlichting van taken, vermindering van bureaucratie en regelgeving. Deze inzet zal gepaard gaan met het vervallen van arbeidsplaatsen bij de sector Rijk.

Sociale partners in de sector Rijk zien het als een gezamenlijk doel om de in het Hoofdlijnenakkoord afgesproken capaciteitsreductie op zodanige wijze te laten plaatsvinden dat geen gedwongen uitstroom zal plaatsvinden.

Dit betekent dat bij de werving en selectie van nieuwe medewerkers eerst gebruik zal worden gemaakt van de beschikbare capaciteit en de aanwezige competenties onder het eigen personeel. De herplaatsingskandidaten worden geleid van werk naar werk. Instrumenten zijn aanwezig om de doorstroom te faciliteren. Zo geeft de Mobiliteitsbank Rijk informatie over vacatures en kunnen medewerkers hun CV daar achterlaten. De mobiliteitscentra bij de ministeries begeleiden herplaatsingskandidaten actief bij het zoeken naar nieuw werk. Ook competentiemanagement, opleidingen en loopbaanbeleid zullen de komende jaren moeten bijdragen aan een flexibele inzet en een goede doorstroom van het personeel bij het Rijk. Medewerkers kunnen zo de loopbaan volgen die het beste past bij hun ontwikkeling en bij hun individuele competenties en vaardigheden. Van het personeel in dienst bij het Rijk wordt in redelijkheid een flexibele inzet gevraagd, zodat het management kan beschikken over personeel met die competenties die voor het werk nodig zijn.

Ten einde te bevorderen dat bij reorganisaties betrokken medewerkers en herplaatsingskandidaten van werk naar werk worden geleid, zijn sociale partners het voorliggende sociaal flankerend beleid overeengekomen. Hiermee kan gedwongen ontslag zoveel mogelijk worden voorkomen. Sociale partners zullen gezamenlijk nagaan of de doelstelling 'van werk naar werk' wordt gerealiseerd. Hiertoe zullen zij evaluatiecriteria vaststellen.

Door vergrijzing en ontgroening zal het personeelsbestand van het Rijk nog verder wijzigen. Oudere ambtenaren zullen vanaf 2010 massaal gaan uitstromen. Aandacht voor jonge instroom blijft daarom steeds van belang. In aanvulling op de voorliggende afspraken inzake sociaal flankerend beleid zullen partners een arbeidsmarktconvenant sluiten met daarin afspraken ter bevordering van de arbeidsmarktpositie van het Rijk op langere termijn.

In het kader van het uitvoeren van het arbeidsmarktconvenant zal nadrukkelijk in beschouwing worden genomen dat er op termijn sprake is van een evenwichtige personeelsopbouw. Dit principe zal een nadrukkelijke rol gaan spelen bij het ontwikkelen c.q. vernieuwing van het HRM beleid. Daarover vindt overleg plaats met de Centrales van Overheidspersoneel. Dit zal over 3 jaar worden geëvalueerd.

Dit sociaal flankerend beleid voor de sector Rijk is voor wat betreft de algemene bepalingen, zoals opgenomen in onderdeel I, een aanvulling op de per departement afgesproken reorganisatiestatuten, leidraden voor organisatieveranderingen en onlangs overeengekomen convenanten of departementale sociale beleidskaders.

Vóór de vaststelling van dit kader overeengekomen departementale regelingen, die uitgaan boven de in de onderdelen II, III en IV opgenomen voorzieningen, blijven tot uiterlijk 1 januari 2008 van toepassing. Indien deze regelingen al voor deze datum aflopen wordt geen verlenging daarvan afgesproken.

In individuele gevallen genomen besluiten of afspraken die zijn gemaakt op basis van de vóór de vaststelling van dit kader met het Departementaal Georganiseerd Overleg overeengekomen regelingen blijven gelden.

• 1) Het bevoegd gezag is verplicht om de ambtenaar binnen een periode van 18 maanden, te rekenen vanaf het moment dat de ambtenaar is aangewezen als herplaatsingskandidaat, ten minste één passende functie aan te bieden (artikel 49g ARAR).1

• 2) De herplaatsingskandidaat heeft een voorrangspositie op andere kandidaten bij de vervulling van vacatures binnen de sector Rijk (circulaire PMR/AV 02/100674 van 6 februari 2003).

• 3) Bij herplaatsing in een lager gewaardeerde functie heeft de ambtenaar aanspraak op behoud van de eigen salarisschaal (artikel 5 BBRA).

• 4) Bij herplaatsing in een lager gewaardeerde functie dient het bevoegd gezag zich in te spannen om, zodra een vacature beschikbaar is op het oorspronkelijke schaalniveau en gebleken is dat daarvoor geen herplaatsingskandidaat binnen de sector Rijk beschikbaar is, betrokkene bij voorrang in aanmerking te laten komen voor deze vacature.

• 5) De ambtenaar heeft aanspraak op volledige vergoeding van opleidingskosten en (een deel van) studietijd, indien de inspanningen aantoonbaar bijdragen aan (her)plaatsingsmogelijkheden, zowel binnen de sector Rijk als daarbuiten (art. 49h en 49 k ARAR)

• 6) De ambtenaar heeft aanspraak op een afbouwende toelage bij het beëindigen of verminderen van toelagen, mits deze ten minste twee voorafgaande jaren onafgebroken werd genoten en de bezoldiging door het wegvallen of verminderen van de toelage blijvend ten minste 3% verlaagd wordt. Afbouw in 3 jaar: één jaar 75% van de verlaging van bezoldiging, één jaar 50% en één jaar 25% (art. 18 BBRA), waarbij een referteperiode geldt van 3 jaar.

• 7) De ambtenaar heeft aanspraak op een verhuiskostenvergoeding (vergoeding van werkelijke transportkosten en van herinrichtingskosten) tot een maximum van € 5.445 indien binnen twee jaar na verplaatsing aan een verhuisplicht wordt voldaan, dan wel zonder verhuisplicht wordt verhuisd van buiten 50 km naar binnen 25 km van de plaats van tewerkstelling (Verplaatsingskostenbesluit 1989).

• 8) Bij tijdig voldoen aan de verhuisplicht heeft de ambtenaar aanspraak op een eenmalig bedrag van € 10 890,73 bruto. Dit bedrag zal met terugwerkende kracht vanaf 1-1-1998 worden geïndexeerd. Dat wil zeggen dat een nieuw bedrag per 1-1-2004 zal worden vastgesteld, rekening houdend met de contractloonstijging vanaf 1-1-1998. Dit bedrag zal nadien worden aangepast overeenkomstig de algemene salarisverhoging. (art. 49n ARAR).

• 9) De ambtenaar heeft aanspraak op maximaal twee jaar vergoeding van in redelijkheid te maken pensionkosten als niet dagelijks heen en weer kan worden gereisd tussen woonadres en plaats van tewerkstelling (Verplaatsingskostenbesluit 1989).

• 1) Indien de reistijd woon-werkverkeer na (her)plaatsing in totaliteit met meer dan een half uur per enkele reis wordt verlengd, kan die extra reistijd gedurende een periode van 3 jaar door het bevoegd gezag als werktijd worden aangemerkt.

• 2) In overleg tussen het bevoegd gezag en de ambtenaar kan een passende werktijdregeling worden overeengekomen (inclusief de mogelijkheid om in deeltijd te werken).

• 3) Indien de reistijd woon-werkverkeer door herplaatsing zodanig lang wordt dat daardoor een normale uitoefening van de functie wordt belemmerd, kan het bevoegd gezag in overleg met de betrokken ambtenaar telewerken toestaan. Daarbij is de Raamregeling telewerken van toepassing.

• 4). Het bevoegd gezag kan een af te bouwen tegemoetkoming in de ORT toekennen, die uitgaat boven artikel 18 BBRA.

• 5) Het bevoegd gezag kan een af te bouwen tegemoetkoming in de verhoogde kosten woon-werkverkeer toekennen, die uitgaat boven het Verplaatsingskostenbesluit 1989.

• 6) Indien de ambtenaar als gevolg van zijn/haar (her)plaatsing moet verhuizen en de meeverhuizende partner om die reden de eigen baan moet opzeggen, kan het bevoegd gezag toestaan dat die partner gebruik maakt van de ondersteuningsfaciliteiten van het mobiliteitscentrum (of een soortgelijke voorziening) bij het zoeken naar een nieuwe baan.

• 7) Het bevoegd gezag kan besluiten tot het aanbieden van interim-functievervulling, detachering en stages. Deze moeten wel bijdragen aan een vergroting van de (her)plaatsingsmogelijkheden.

• 8) De ambtenaar kan op diens verzoek aanvullende kortdurende begeleiding door een onafhankelijk psycholoog of arbeidsdeskundige t.b.v. de emotionele verwerking van de reorganisatie worden aangeboden. Dit met een maximum van € 3.000,= (incl. btw).

• 9) Aan de ambtenaar kunnen de kosten van outplacement, met inbegrip van de noodzakelijke opleidingskosten, worden vergoed.

• 10) Het bevoegd gezag kan de ambtenaar andere werkzaamheden, bijvoorbeeld als coach of mentor, laten verrichten. Dit kan in de vorm van een tijdelijke plaatsing, al dan niet bovenformatief.

• 11) Bij ontslag van een herplaatsingkandidaat of remplaçant op eigen verzoek wegens het aanvaarden van een baan buiten de sector Rijk op een lager salarisniveau, kan het bevoegd gezag besluiten om gedurende maximaal 5 jaar een aanvulling op het salaris te verlenen tot maximaal 100% van het oude salarisniveau. Deze aanvulling kan op verzoek van de betrokkene worden afgekocht; de hoogte van de afkoopsom stelt het bevoegd gezag in overleg met de betrokkene vast.

• 12) Door het bevoegd gezag kan bij ontslag op eigen verzoek binnen de herplaatsingstermijn van 18 maanden een stimuleringspremie worden toegekend van maximaal 9 maandsalarissen.

• 13) Het bevoegd gezag kan de ambtenaar die op eigen verzoek ontslag neemt om een baan buiten de sector Rijk te gaan vervullen gedurende maximaal 3 jaar gehele of gedeeltelijke voortzetting van vergoeding van de kosten van kinderopvang en buitenschoolse opvang toekennen, indien de nieuwe werkgever of de werkgever van de partner daartoe geen regeling kent.

• 14) Bij ontslag op eigen verzoek voor het aanvangen van eigen bedrijfsactiviteiten, kan het bevoegd gezag, op verzoek van de ambtenaar, besluiten het dienstverband maximaal 3 maanden langer in stand te laten, gedurende welke periode betrokkene de werktijd geheel of gedeeltelijk aan de feitelijke start van bedrijfsactiviteiten mag besteden. Deze periode van drie maanden kan op verzoek van de ambtenaar worden gekapitaliseerd. Voorwaarde is indiening van een degelijk uitgewerkt businessplan en een bewijs van inschrijving bij de Kamer van Koophandel. In plaats van deze voorziening kan het bevoegd gezag, op verzoek van de ambtenaar, toestaan dat deze voor een periode van maximaal 6 maanden gebruik mag maken van een speciaal daartoe bestemde werkruimte, inclusief nader te bepalen faciliteiten.

• 15) Het bevoegd gezag kan de ambtenaar ontheffing verlenen van de terugbetalingsverplichting m.b.t. ouderschapsverlof en verhuis- en studiekostenvergoeding.

• 16) Indien binnen een jaar na herplaatsing blijkt dat de nieuwe functie toch niet passend is, kan de ambtenaar één keer opnieuw door het bevoegd gezag worden aangewezen als herplaatsingskandidaat. De periode die de ambtenaar vóór herplaatsing al herplaatsingskandidaat is geweest, wordt dan in mindering gebracht op de nieuwe 18-maanden herplaatsingstermijn.

• 17) Het bevoegd gezag kan ambtenaren met een aanstelling voor bepaalde tijd anders dan voor een proeftijd, gebruik laten maken van de ondersteuningsfaciliteiten van het mobiliteitscentrum bij het zoeken naar een nieuwe baan onder de voorwaarde dat dit niet leidt tot verdringing van herplaatsingskandidaten

• 18) Indien een medewerker buiten zijn schuld tijdens de proeftijd van 2 maanden (conform het BW) wordt ontslagen, dan kan deze medewerker terugkeren naar het departement waaruit hij is vertrokken en verkrijgt hij opnieuw de status van herplaatsingskandidaat. De periode die de betrokkene vóór herplaatsing al herplaatsingskandidaat is geweest, wordt dan in mindering gebracht op de nieuwe 18-maanden herplaatsingstermijn.

• 19) In de periode tot 1 januari 2005 kan de secretaris-generaal op individueel niveau een zogeheten Fpu-arrangement aanbieden aan een Fpu-gerechtigde ambtenaar, mits daardoor het gedwongen reorganisatieontslag van een niet Fpu-gerechtigde ambtenaar wordt voorkomen. Dit arrangement dient in te gaan uiterlijk 1 december 2005.

Het Fpu-arrangement bestaat uit de volgende onderdelen:

• a. Een aanvulling op de reguliere Fpu-uitkering tot 70% van de FPU-berekeningsgrondslag (genoemd in artikel 1, onderdeel o, van het FPU-reglement basisuitkering en aanvullende uitkering);

• b. 50% voortzetting pensioenopbouw gedurende maximaal 4 jaar voor degenen die geboren zijn voor 2 april 1947 volgens artikel 16.5 van het Pensioenreglement van de Stichting Pensioenfonds ABP, geheel voor rekening van de werkgever.

• c. 50% voortzetting pensioenopbouw gedurende maximaal 4 jaar voor degenen die geboren zijn tussen 1 april 1947 en 1 januari 1948 volgens artikel 16.2 van het Pensioenreglement van de Stichting Pensioenfonds ABP, geheel voor rekening van de werkgever.

De looptijd van het Fpu-arrangement bedraagt maximaal 8 jaar. Voor 55- en 56-jarigen betekent dit dat de aanvulling op de Fpu stopt voor de pensioengerechtigde leeftijd (65 jaar).

Bij een ontslag onder toekenning van een Fpu-arrangement kan tevens een proportionele (naar rato van de diensttijd) ambtsjubileumgratificatie worden toegekend conform artikel 79 ARAR. Dit geldt ook voor (gedeeltelijk) arbeidsongeschikten.

In voorkomende individuele gevallen waarin het hierboven onder II en III omschreven sociaal beleid tot onbillijke uitkomsten leidt, beslist de secretaris-generaal over andere of aanvullende voorzieningen.