Besluit spoorwegpersoneel

Voor de toepassing van dit besluit wordt verstaan onder:

• a. wet: Spoorwegwet;

• b. machinist: bestuurder van een spoorvoertuig op een hoofdspoorweg;

• c. hoofdspoorwegverkeerssysteem: het verkeerssysteem van de krachtens artikel 2, eerste lid, van de wet als zodanig aangewezen hoofdspoorwegen.

Als veiligheidsfuncties binnen het hoofdspoorwegverkeerssysteem, andere dan de functie van machinist, worden aangewezen de functies van:

• a. rangeerder;

• b. wagencontroleur;

• c. treindienstleider;

• d. leider werkplekbeveiliging;

• e. veiligheidsman;

• f. werktreinbegeleider.

• 1 Binnen de veiligheidsfunctie van machinist worden de volgende gradaties onderscheiden:

  • a.  machinist met volledige bevoegdheid;

  • b.  machinist met beperkte bevoegdheid;

  • c.  machinist met minimale bevoegdheid;

  • d.  gereedschapsmachinist.

• 2 Binnen de veiligheidsfunctie van rangeerder worden de volgende gradaties onderscheiden:

  • a. rangeerder met volledige bevoegdheid;

  • b. rangeerder met minimale bevoegdheid.

• 3 Binnen de veiligheidsfunctie van wagencontroleur worden de volgende gradaties onderscheiden:

  • a. wagencontroleur technische controle;

  • b. wagencontroleur controle veilige loop.

• 4 Binnen de veiligheidsfunctie van treindienstleider worden de volgende gradaties onderscheiden:

  • a. treindienstleider met volledige bevoegdheid;

  • b. treindienstleider met minimale bevoegdheid.

• 1 De machinist met volledige bevoegdheid heeft als taak het besturen, rangeren en begeleiden van spoorvoertuigen zonder beperkingen aan snelheid en afstand.

• 2 De machinist met beperkte bevoegdheid heeft als taak het besturen, rangeren en begeleiden van spoorvoertuigen, met een maximumsnelheid van 40 km per uur en binnen een straal van 25 km vanaf het vertrekpunt van zijn rit.

• 3 De machinist met minimale bevoegdheid heeft als taak het besturen, rangeren en begeleiden van spoorvoertuigen, met een maximumsnelheid van 40 km per uur op emplacementen of gedeelten daarvan, die niet zijn voorzien van een technische beveiliging of waar die beveiliging voorkomt dat ander treinverkeer van en naar de betrokken sporen plaatsvindt.

• 4 De gereedschapsmachinist heeft als taak het besturen van als gereedschap dienende spoorvoertuigen tijdens het gebruik daarvan bij werkzaamheden aan, in of nabij de spoorweginfrastructuur op sporen die buiten dienst zijn gesteld als bedoeld in artikel 64 van de wet.

• 1 De rangeerder met volledige bevoegdheid heeft als taak het samenstellen van treinen en het zonder beperkingen begeleiden van spoorvoertuigen op emplacementen.

• 2 De rangeerder met minimale bevoegdheid heeft als taak het samenstellen van treinen en het begeleiden van spoorvoertuigen op emplacementen of gedeelten daarvan, die niet zijn voorzien van een technische beveiliging of waar die beveiliging voorkomt dat ander treinverkeer van en naar de betrokken sporen plaatsvindt.

• 1 De wagencontroleur technische controle heeft als taak het visueel en door nameting controleren van goederenwagens en het controleren van de belading daarvan op kenbare gebreken.

• 2 De wagencontroleur controle veilige loop heeft als taak het visueel beoordelen van goederenwagens en het controleren van de belading daarvan op kenbare gebreken.

• 1 De treindienstleider met volledige bevoegdheid heeft als taak:

  • a. het ter beschikking stellen van veilige rijwegen;

  • b. het treffen van veiligheidsmaatregelen bij storingen en bij werkzaamheden aan, in of nabij de spoorweginfrastructuur, waaronder tevens begrepen het geven van aanwijzingen met betrekking tot een veilig en ongestoord gebruik van de spoorweg.

• 2 De treindienstleider met minimale bevoegdheid heeft als taak:

  • a. het ter beschikking stellen van veilige rijwegen op emplacementen of gedeelten daarvan, die niet zijn voorzien van een technische beveiliging;

  • b. het treffen van veiligheidsmaatregelen bij storingen en bij werkzaamheden aan, in of nabij de spoorweginfrastructuur, waaronder tevens begrepen het geven van aanwijzingen met betrekking tot een veilig en ongestoord gebruik van de spoorweg, op emplacementen of gedeelten daarvan, die niet zijn voorzien van een technische beveiliging.

De leider werkplekbeveiliging heeft als taak:

• a. het zorgdragen, bij werkzaamheden aan, in of nabij de spoorweginfrastructuur, voor de veiligheid van de werkzaamheden ten opzichte van het spoorverkeer;

• b. het regelen van het rijden met spoorvoertuigen tijdens die werkzaamheden.

De veiligheidsman heeft als taak:

• a. het waarschuwen, bij werkzaamheden aan, in of nabij de spoorweginfrastructuur, van de ter plaatse werkzame personen voor naderend spoorverkeer;

• b. het zorgdragen, bij werkzaamheden aan, in of nabij de spoorweginfrastructuur waarbij er geen verbinding behoeft te zijn met de treindienstleider, voor de veiligheid van de werkzaamheden ten opzichte van het spoorverkeer.

De werktreinbegeleider heeft als taak het begeleiden van spoorvoertuigen ten behoeve van werkzaamheden aan, in of nabij de spoorweginfrastructuur naar, op en van sporen die buiten dienst zijn gesteld als bedoeld in artikel 64 van de wet.

• 1 Personen die bevoegd zijn tot uitoefening van de veiligheidsfunctie van machinist met volledige of beperkte bevoegdheid zijn tevens bevoegd tot uitoefening van de veiligheidsfunctie van rangeerder.

• 2 Personen die bevoegd zijn tot uitoefening van de veiligheidsfunctie van machinist met minimale bevoegdheid zijn tevens bevoegd tot uitoefening van de veiligheidsfunctie van rangeerder met minimale bevoegdheid.

• 3 Personen aan wie na 31 december 2005 de bevoegdheid tot uitoefening van de veiligheidsfunctie van werktreinbegeleider wordt toegekend, zijn tevens bevoegd tot uitoefening van de veiligheidsfunctie van rangeerder.

• 4 Het eerste tot en met het derde lid geldt niet voor personen, in dienst van een in het buitenland gevestigde spoorwegonderneming, die hun standplaats hebben in het buitenland, indien in het land van hun standplaats niet is voorzien in de afleiding van bevoegdheden zoals in die leden bedoeld.

• 1 Veiligheidsfuncties worden slechts uitgeoefend door personen die de leeftijd van achttien jaar hebben bereikt.

• 2 In afwijking van het eerste lid wordt de veiligheidsfunctie van machinist met volledige bevoegdheid slechts uitgeoefend door een persoon die de leeftijd van eenentwintig jaar heeft bereikt.

• 1 Personen die een veiligheidsfunctie uitoefenen beheersen de Nederlandse taal zodanig dat zij de voor de uitoefening van de betrokken functie gebruikelijke procescommunicatie kunnen voeren en begrijpen.

• 2 Het eerste lid geldt niet voor personen die de veiligheidsfunctie van gereedschapsmachinist en veiligheidsman uitoefenen.

• 1 Personen die een veiligheidsfunctie uitoefenen voldoen aan de bij ministeriële regeling voor de betrokken functie vastgestelde eisen betreffende:

  • a. gezichtsvermogen;

  • b. gehoorvermogen;

  • c. vermogen tot reageren en handelen;

  • d. geestesvermogens, in het bijzonder het beoordelingsvermogen;

  • e. gebruik van stoffen die het gezichtsvermogen, het vermogen tot reageren en handelen en het beoordelingsvermogen kunnen beïnvloeden.

• 2 Het eerste lid geldt niet voor:

  • a. machinisten met minimale bevoegdheid en rangeerders met minimale bevoegdheid;

  • b. wagencontroleurs;

  • c. machinisten en rangeerders, in dienst van een in het buitenland gevestigde spoorwegonderneming, die hun standplaats hebben in het buitenland, mits zij voldoen aan de in het land van hun standplaats geldende eisen betreffende de voor uitoefening van hun functie vereiste medische geschiktheid;

  • d. leiders werkplekbeveiliging, veiligheidslieden en werktreinbegeleiders, die hun functie hoofdzakelijk in het buitenland uitoefenen, wanneer zij incidenteel hun functie in Nederland uitoefenen en mits zij voldoen aan de in het buitenland geldende eisen betreffende de voor de uitoefening van hun functie vereiste medische geschiktheid.

• 1 Personen die een veiligheidsfunctie uitoefenen voldoen aan de bij ministeriële regeling voor de betrokken functie vastgestelde eisen betreffende:

  • a. algemeen verstandelijk vermogen;

  • b. voorstellingsvermogen;

  • c. zelfstandigheid en verantwoordelijkheid;

  • d. reactievermogen, concentratie en aandacht;

  • e. emotionele stabiliteit;

  • f. specifieke, aan de werksituatie gebonden aspecten.

• 2 Het eerste lid geldt niet voor:

  • a. machinisten met minimale bevoegdheid en rangeerders met minimale bevoegdheid;

  • b. wagencontroleurs;

  • c. machinisten en rangeerders, in dienst van een in het buitenland gevestigde spoorwegonderneming, die hun standplaats hebben in het buitenland, mits zij voldoen aan de in het land van hun standplaats geldende eisen betreffende de voor uitoefening van hun functie vereiste psychologische geschiktheid;

  • d. leiders werkplekbeveiliging, veiligheidslieden en werktreinbegeleiders, die hun functie hoofdzakelijk in het buitenland uitoefenen, wanneer zij incidenteel hun functie in Nederland uitoefenen en mits zij voldoen aan de in het buitenland geldende eisen betreffende de voor de uitoefening van hun functie vereiste psychologische geschiktheid.

• 1 Personen die een veiligheidsfunctie uitoefenen waarvoor bij of krachtens dit besluit eisen met betrekking tot de medische en psychologische geschiktheid zijn vastgesteld, onderwerpen zich aan een medische keuring en een psychologische keuring.

• 2 De keuringen worden verricht door een door Onze Minister aangewezen keuringsinstituut dat beschikt over de voor de keuring van personeel met een veiligheidsfunctie vereiste onafhankelijke organisatie en expertise.

• 3 De keuringen vinden plaats volgens een door het keuringsinstituut vastgesteld en door Onze Minister goedgekeurd keuringsreglement.

• 4 Het keuringsreglement voorziet in ieder geval in de mogelijkheid tot aanvraag van een herkeuring bij bezwaar tegen de uitslag van de keuring in eerste aanleg.

• 1 Een verklaring van medische geschiktheid wordt door het keuringsinstituut afgegeven aan degene die bij een keuring blijkt te voldoen aan de voor de betrokken functie vastgestelde eisen met betrekking tot de medische geschiktheid.

• 2 Een verklaring van psychologische geschiktheid wordt door het keuringsinstituut afgegeven aan degene die bij een keuring blijkt te voldoen aan de voor de betrokken functie vastgestelde eisen met betrekking tot de psychologische geschiktheid.

• 3 Indien het keuringsinstituut van oordeel is dat een keurling slechts onder beperkingen of voorwaarden medisch dan wel psychologisch geschikt kan worden geacht om de veiligheidsfunctie waarop de keuring betrekking heeft, op verantwoorde wijze uit te oefenen, geeft het een medische of psychologische verklaring af waarin die beperkingen of voorwaarden zijn aangegeven.

De verklaring van medische geschiktheid en de verklaring van psychologische geschiktheid bevatten ten minste de volgende gegevens:

• a. naam van het keuringsinstituut;

• b. keuringsdatum;

• c. naam en geboortedatum van de keurling;

• d. veiligheidsfunctie en, indien van toepassing, de daarbij behorende gradatie, waarvoor de keuring heeft plaatsgevonden;

• e. termijn waarvoor de keurling geschikt is bevonden;

• f. eventuele beperkingen of voorwaarden ten aanzien van de geschiktheid, bedoeld in artikel 29, derde lid.

• 1 Een verklaring van medische geschiktheid, afgegeven aan een machinist met volledige of beperkte bevoegdheid of aan een veiligheidsman, die de leeftijd van:

  • a. veertig jaar nog niet heeft bereikt, is geldig voor de duur van vijf jaar, gerekend vanaf de dag van afgifte;

  • b. veertig jaar doch nog niet die van vijftig jaar heeft bereikt, is geldig voor de duur van vier jaar, gerekend vanaf de dag van afgifte;

  • c. vijftig jaar heeft bereikt, is geldig voor de duur van twee jaar, gerekend vanaf de dag van afgifte.

• 2 Een verklaring van medische geschiktheid, afgegeven aan een gereedschapsmachinist of aan een persoon die een der in artikel 2, onderdelen a, c, d en f, genoemde veiligheidsfuncties uitoefent, is geldig voor de duur van vijf jaar, gerekend vanaf de dag van afgifte.

• 3 Een verklaring van medische geschiktheid verliest haar geldigheid indien bij een tussentijds medisch onderzoek blijkt dat de betrokkene niet of niet langer beschikt over de voor de uitoefening van de betrokken veiligheidsfunctie vereiste medische geschiktheid.

• 4 Een tussentijds medisch onderzoek als bedoeld in het derde lid vindt plaats indien bij de organisatie waar de betrokkene werkzaam is, het vermoeden bestaat dat de betrokkene niet langer beschikt over de voor uitoefening van de betrokken veiligheidsfunctie vereiste medische geschiktheid.

• 1 Een verklaring van psychologische geschiktheid, afgegeven aan een machinist met volledige of beperkte bevoegdheid of aan een veiligheidsman, is geldig voor de duur van vijf jaar, gerekend vanaf de dag van afgifte.

• 2 Een verklaring van psychologische geschiktheid, afgegeven aan een gereedschapsmachinist of aan een persoon die een der in artikel 2, onderdelen a, c, d en f, genoemde veiligheidsfuncties uitoefent, is geldig voor onbepaalde tijd.

• 3 Een verklaring van psychologische geschiktheid verliest haar geldigheid indien bij een tussentijds psychologisch onderzoek blijkt dat de betrokkene niet of niet langer beschikt over de voor uitoefening van de betrokken veiligheidsfunctie vereiste psychologische geschiktheid.

• 4 Een tussentijds psychologisch onderzoek als bedoeld in het derde lid vindt plaats indien bij de arts die een medische keuring verricht, het vermoeden bestaat dat betrokkene niet of niet langer beschikt over de voor uitoefening van de betrokken veiligheidsfunctie vereiste psychologische geschiktheid.

Het bezit van een geldige bedrijfspas is niet vereist voor:

• a. machinisten, rangeerders, wagencontroleurs en werktreinbegeleiders, in dienst van een in het buitenland gevestigde spoorwegonderneming, die hun standplaats hebben in het buitenland en die slechts dienst doen op het traject tussen de rijksgrens en een nabij die grens gelegen station, mits zij voldoen aan de in het land van hun standplaats geldende eisen betreffende de voor uitoefening van hun functie vereiste bevoegdheid;

• b. treindienstleiders met volledige bevoegdheid.

De bedrijfspas bevat ten minste de volgende gegevens:

• a. naam en geboortedatum van de houder;

• b. aanduiding van de veiligheidsfunctie of veiligheidsfuncties en, indien van toepassing, de daarbij behorende gradatie waarop de bedrijfspas betrekking heeft;

• c. datum van afgifte;

• d. geldigheidsduur;

• e. eventuele beperkingen of voorwaarden ten aanzien van de geschiktheid, bedoeld in artikel 29, derde lid;

• f. naam van degene onder wiens gezag de veiligheidsfunctie waarvoor de bedrijfspas is afgegeven, wordt uitgeoefend.

• 1 Een bedrijfspas is geldig voor de duur van vijf jaar, gerekend vanaf de dag van afgifte.

• 2 Een bedrijfspas verliest zijn geldigheid:

  • a. door het verstrijken van de geldigheidsduur;

  • b. gedurende de tijd dat de houder niet beschikt over een geldige verklaring van medische geschiktheid en een geldige verklaring van psychologische geschiktheid;

  • c. bij wijziging van de op de bedrijfspas vermelde gegevens, bedoeld in artikel 34, onderdelen b en e tot en met g;

  • d. gedurende de tijd dat aan de houder de bevoegdheid tot het uitoefenen van zijn functie bij rechterlijke uitspraak is ontzegd.

In de gevallen, bedoeld in artikel 35, tweede lid, onderdelen b, c en d, neemt degene die de bedrijfspas heeft afgegeven, de pas in.

• 1 Onze Minister kan andere in verband met de uitoefening van veiligheidsfuncties afgegeven veiligheidsdocumenten gelijkstellen aan de bedrijfspas, mits die documenten ten minste de in artikel 34 bedoelde gegevens bevatten.

• 2 Voor de toepassing van de artikelen 33, 35 en 36 van dit besluit wordt onder een bedrijfspas mede verstaan een daaraan op grond van het eerste lid gelijkgesteld veiligheidsdocument.

• 1 Degene onder wiens gezag een veiligheidsfunctie wordt uitgeoefend, draagt zorg voor vakinhoudelijke leiding over de persoon of personen door wie die functie wordt uitgeoefend.

• 2 Een vakinhoudelijk leidinggevende dient te beschikken over zodanige kennis van en inzicht in de uitoefening van de betrokken veiligheidsfunctie en zodanige kennis van de processen en de techniek binnen het spoorwegverkeerssysteem, dat hij personen die de betrokken veiligheidsfunctie uitoefenen kan instrueren, beoordelen en corrigeren ten aanzien van de goede uitoefening van die functie.

• 1 Degene onder wiens gezag een veiligheidsfunctie wordt uitgeoefend, draagt er zorg voor dat de persoon door wie die functie wordt uitgeoefend periodiek een herinstructie volgt ten aanzien van de juiste uitvoering van de functie. Onderdeel van de herinstructie is een beoordeling van de juiste uitvoering van de functie door een vakinhoudelijk leidinggevende.

• 2 Bij ministeriële regeling kunnen nadere regels worden vastgesteld betreffende de periodiciteit, de inhoud en de wijze van uitvoering van de herinstructie.

Degene onder wiens gezag een veiligheidsfunctie wordt uitgeoefend, niet zijnde een spoorwegonderneming die houder is van een veiligheidsattest, past een systeem van personeelsbeheer toe dat voldoet aan artikel 33, tweede lid, onderdeel e, van de wet en dat is goedgekeurd door Onze Minister.

Certificaten van bekwaamheid, verklaringen van medische geschiktheid en verklaringen van psychologische geschiktheid worden in tweevoud afgegeven. Een exemplaar is bestemd voor degene die de veiligheidsfunctie uitoefent of gaat uitoefenen, een exemplaar is bestemd voor degene onder wiens gezag betrokkene de veiligheidsfunctie uitoefent of gaat uitoefenen.

• 1 Onze Minister kan aan machinisten, rangeerders en wagencontroleurs ontheffing verlenen van het bepaalde bij en krachtens dit besluit:

  • a. in verband met het over beperkte afstand rijden over een spoorweg waarop dit besluit van toepassing is, in aansluiting op het rijden op een spoorweg waarop dit besluit niet van toepassing is;

  • b. indien zij beschikken over naar het oordeel van Onze Minister relevante ervaring die is opgedaan op een spoorweg waarop dit besluit niet van toepassing is.

• 2 Een ontheffing als bedoeld in het eerste lid kan onder beperkingen worden verleend. Aan een ontheffing kunnen voorschriften worden verbonden.

In afwijking van artikel 20, tweede lid, omvat het onderzoek naar de vereiste algemene kennis en bekwaamheid voor de hierna te noemen veiligheidsfuncties tot 1 januari 2006 slechts een theoriegedeelte:

• a. gereedschapsmachinisten;

• b. wagencontroleurs;

• c. leiders werkplekbeveiliging;

• d. veiligheidslieden.

• 1 De bevoegdheid tot het uitoefenen van een veiligheidsfunctie als bedoeld in dit besluit of van een daaraan gelijk te stellen veiligheidsfunctie, die voor het tijdstip van inwerkingtreding van dit besluit is toegekend door een spoorwegonderneming of door degene onder wiens gezag de betrokken veiligheidsfunctie wordt uitgeoefend, blijft onverminderd het derde lid van kracht voor de duur waarvoor zij is toegekend.

• 2 Voorzover de toekenning van een bevoegdheid als bedoeld in het eerste lid niet wordt gestaafd door de bevoegdhedenadministratie van degene onder wiens gezag de betrokken veiligheidsfunctie wordt uitgeoefend, neemt deze binnen vier maanden na de datum van inwerkingtreding van dit besluit een verklaring omtrent die bevoegdheid op in zijn bevoegdhedenadministratie.

• 3 Indien degene onder wiens gezag de betrokken veiligheidsfunctie wordt uitgeoefend, niet binnen vier maanden na inwerkingtreding van dit besluit heeft voldaan aan het tweede lid, vervalt de bevoegdheid tot het uitoefenen van de betrokken veiligheidsfunctie.

Met ingang van het tijdstip van inwerkingtreding van dit besluit worden certificaten van bekwaamheid, verklaringen van medische geschiktheid, verklaringen van psychologische geschiktheid en bedrijfspassen of daaraan gelijk te stellen documenten, die voor dat tijdstip zijn afgegeven, aangemerkt als certificaten van bekwaamheid, verklaringen van medische geschiktheid, verklaringen van psychologische geschiktheid en bedrijfspassen, die zijn afgegeven op basis van dit besluit.

Certificaten van bekwaamheid, verklaringen van medische geschiktheid, verklaringen van psychologische geschiktheid en bedrijfspassen of daaraan gelijk te stellen documenten, die voor het tijdstip van inwerkingtreding van dit besluit zijn afgegeven, behouden hun geldigheid voor de duur waarvoor zij zijn afgegeven.

De artikelen van dit besluit treden in werking op een bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip, dat voor de verschillende artikelen of onderdelen daarvan verschillend kan worden vastgesteld.

Dit besluit wordt aangehaald als: Besluit spoorwegpersoneel.