Vaststellingsbesluit beleidskader HGIS Cultuurprogramma 2005–2008

Nederland is van oudsher internationaal georiënteerd. Deze traditie van externe oriëntatie komt tot uitdrukking in het internationaal cultuurbeleid dat de afgelopen jaren door de ministeries van Buitenlandse Zaken (BZ) en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) is ontwikkeld. Internationaal cultuurbeleid is een volwaardig onderdeel van het Nederlandse buitenlandbeleid en draagt bij aan de profilering van Nederland in het buitenland.

De staatssecretarissen van Europese Zaken en van Cultuur & Media die voor het internationaal cultuurbeleid verantwoordelijk zijn, zullen ook in de Cultuurnotaperiode 2005–2008 bijdragen aan verdere intensivering van internationale culturele samenwerking. Door samenwerking en uitwisseling draagt het internationaal cultuurbeleid niet alleen bij aan de profilering van de Nederlandse cultuur in het buitenland, maar levert het tevens een bijdrage aan de ontwikkeling van een levendig en rijk geschakeerd cultureel leven in Nederland zelf. Beide staatssecretarissen zetten verder in op verlening van subsidies of opdrachten voor internationale projecten, een internationaal bezoekersprogramma en versterking van de culturele deskundigheid op de Nederlandse diplomatieke posten.

De Nederlandse regering trekt sinds 1997 extra geld uit voor het internationaal cultuurbeleid. Voor de periode 2005 tot en met 2008 heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken de volgende bedragen gereserveerd: € 9.676.000 voor 2005 en € 8.776.000 per jaar vanaf 2006. Deze middelen behoren tot de zogenaamde Homogene Groep voor Internationale Samenwerking (HGIS). Gemakshalve wordt gesproken van de ‘HGIS-Cultuurmiddelen’. Het budget wordt aangewend voor nieuwe activiteiten en lopende verplichtingen.

• – De HGIS-Cultuurmiddelen zijn ten dele bestemd voor eenmalige grootschalige internationale culturele projecten met een looptijd van maximaal drie jaar en een subsidiebehoefte van tenminste € 150.000; dit is in principe ten hoogste 30 tot 40% van het totale projectbudget. De staatssecretarissen beslissen gezamenlijk over subsidieaanvragen.

• – Over de besteding van een ander deel beslissen het Fonds voor Amateurkunst en Podiumkunsten, de Mondriaan Stichting, de Stichting Stimuleringsfonds voor Architectuur en het Nederlands Literair Productie- en Vertalingenfonds. Dit aan de fondsen gedelegeerde deel van de HGIS-Cultuurmiddelen is bestemd voor kleinschalige internationale projecten (subsidiebehoefte minder dan € 150.000). De fondsen zullen hun regelingen voor de besteding van deze HGIS-Cultuurmiddelen afzonderlijk publiceren, maar in principe gelden dezelfde uitgangspunten en criteria. In deze brochure wordt verder niet ingegaan op deze middelen. Meer informatie is te vinden op de respectievelijke internetsites www.fapk.nl, www.mondriaanfoundation.nl, www.archfonds.nl en www.nlpvf.nl.

• – Onder II, Algemene Voorwaarden en Procedures, worden de beoordelingscriteria en aandachtspunten nader uitgewerkt. In grote lijnen geldt dat de HGIS-Cultuurmiddelen bestemd zijn voor projecten op het gebied van cultuur zoals gedefinieerd door de Wet op het specifiek cultuurbeleid. Het budget is bestemd voor intensivering van het internationaal cultuurbeleid en is nadrukkelijk bedoeld als aanvulling op het regulier beleid van aanvragers. De HGIS-Cultuurmiddelen worden aangewend ter ondersteuning van grootschalige internationale culturele (samenwerkings)projecten die hetzij additioneel zijn en zich in bepaald opzicht onderscheiden van reguliere activiteiten, hetzij vernieuwend zijn voor de bestaande praktijk in de betreffende sector of discipline voor wat betreft repertoire, ontwikkeling, uitoefening, beroepspraktijk, promotie en/of spreiding.

• – Belangrijke aandachtspunten bij de besteding van het budget zijn intensivering van internationale culturele betrekkingen, profilering van de Nederlandse cultuur en samenwerking tussen culturele organisaties in Nederland en het buitenland.

• – Bij de beoordeling van aanvragen voor financiële ondersteuning van projecten wordt tevens gekeken naar de afzetmogelijkheden en het draagvlak in het land waar men zich wil manifesteren. Daarnaast blijven regionale prioriteiten richtinggevend bij de beoordeling.

Nederland heeft een lange geschiedenis als overslagplaats voor goederen en ideeën. Dit aandachtsgebied richt zich op versterking van Nederland als internationale culturele ontmoetingsplaats. In dat kader gaat het om ondersteuning van internationale projecten in Nederland, zoals internationale samenwerkingsprojecten met een nadrukkelijk Nederlandse inhoudelijke bijdrage, internationale coproducties of andere grootschalige, vernieuwende internationale activiteiten.

Bij de besteding van de HGIS-Cultuurmiddelen wordt een regionale prioriteitstelling gehanteerd. Bij de beoordeling van aanvragen spelen ook de financiële en inhoudelijke bijdragen van (een) buitenlandse partner(s) een cruciale rol. In dat verband zal ook het economische draagvlak per land betrokken worden in de afweging. Wanneer het gaat om landen met een zwakkere economie, kan de Nederlandse bijdrage ruimer uitvallen. Voorts moet er in het betreffende land sprake zijn van een duidelijke vraag naar een specifiek Nederlandse activiteit. Activiteiten of projecten die gerekend kunnen worden tot de reguliere internationale aanwezigheid van een instelling of groep, komen niet in aanmerking voor subsidie.

De volgende landen komen voor subsidiëring van hun (samenwerkings)projecten in aanmerking:

• – de lidstaten van de Europese Unie, de kandidaat-lidstaten Bulgarije, Kroatië, Roemenië en Turkije, alsmede de landen uit de Europese Economische Ruimte (Liechtenstein, Noorwegen, IJsland);

• – Canada, China, Egypte, Indonesië, Japan, Marokko, Russische Federatie, Suriname, Verenigde Staten en Zuid-Afrika.

Grootschalige culturele manifestaties zijn bij uitstek geschikt om het internationale culturele profiel van Nederland te versterken. Het is daarbij van belang dat Nederland een zichtbare, gebundelde culturele bijdrage levert aan deze manifestaties in binnen- of buitenland. In principe komen in dit aandachtsgebied alleen multidisciplinaire projecten in aanmerking voor ondersteuning. Grootschalige manifestaties waarvoor de Nederlandse overheid langs andere weg al geld beschikbaar stelt, kunnen in principe geen beroep doen op de HGIS-Cultuurmiddelen.

In bijzondere gevallen kunnen ook culturele manifestaties op het terrein van één discipline in aanmerking komen voor subsidie. Het gaat dan om prestigieuze manifestaties die een uitzonderlijke bijdrage leveren aan de internationale profilering van Nederland, zoals biënnales en deelname aan grote, gespecialiseerde festivals.

De overheid kan zelf ook initiatief nemen tot ondersteuning van grootschalige manifestaties, bijvoorbeeld als opdrachtgever.

De HGIS-Cultuurmiddelen kunnen ook worden ingezet voor duurzaam behoud van Gemeenschappelijk Cultureel Erfgoed. Hieronder wordt verstaan het cultureel erfgoed overzee uit de tijd van de Verenigde Oost-Indische Compagnie en de West-Indische Compagnie, en uit het koloniale verleden in Azië, Afrika en Zuid-Amerika. Verder vallen daaronder de door Nederlanders in opdracht van een ander land gebouwde of meegebrachte objecten (inclusief archieven) waarmee later geen bemoeienis meer is geweest. Ook het erfgoed in Nederland afkomstig uit landen waarmee ooit een bijzondere wederzijdse culturele beïnvloeding bestond, wordt gerekend tot het gemeenschappelijk cultureel erfgoed.

De belangrijkste doelstelling van dit programma is het gemeenschappelijk werken aan het duurzaam behoud. Politieke en inhoudelijke betrokkenheid van de autoriteiten in het land waar het erfgoed zich bevindt, is dan ook een eerste voorwaarde voor samenwerking. Prioriteit wordt daarbij toegekend aan die landen waar in meerdere erfgoedsectoren aanknopingspunten voor samenwerking bestaan, met name Ghana, India, Indonesië, Russische Federatie, Sri Lanka, Suriname en Zuid-Afrika en de Nederlandse Antillen en Aruba voor zover het grote projecten betreft die zich in meer dan één land van de Caribische regio afspelen. Bij de beoordeling van projecten wordt vooral gelet op het gemeenschappelijke draagvlak voor het ondersteunen van een activiteit en de bewustmaking ter plekke van het belang daarvan.

Activiteiten en projecten worden vakinhoudelijk getoetst aan de hand van de volgende beoordelingscriteria:

• – mate van kennisuitwisseling, zowel op technisch als beleidsmatig gebied (te denken valt aan trainingen, uitwisselingen, seminars, workshops e.d.);

• – betekenis voor meerdere beleidssectoren (bijvoorbeeld andere cultuurdisciplines, werkgelegenheid, toerisme, onderwijs e.d.);

• – lokale en nationale politieke betrokkenheid in het partnerland zoals deze tot uitdrukking komt in de inhoudelijke en financiële bijdrage;

• – versterking van de culturele identiteit van het partnerland;

• – een verzekerde bestemming, inclusief het verdere onderhoud van het betreffende project;

• – versterking van het lokale draagvlak voor en bewustmaking van het gemeenschappelijke erfgoed;

• – vergroting van de kennis van het aanwezige gemeenschappelijke cultureel erfgoed;

• – symbolische betekenis met veel ‘spin-off’ effecten.

Onder dit programmaonderdeel worden in principe niet begrepen het behoud, het beheer en de uitwisseling van buitenlandse (en Nederlandse) museale collecties.

HGIS-Cultuurmiddelen zijn bestemd voor grootschalige internationale culturele projecten. Uitsluitend eenmalige projecten met een looptijd van maximaal drie jaar worden in behandeling genomen. Onder eenmalige grootschalige projecten worden activiteiten verstaan die aaneengesloten, gedurende de looptijd van een project worden uitgevoerd met een subsidiebehoefte van tenminste € 150.000 die in principe ten hoogste 30 – 40% van het totale projectbudget beslaat. HGIS-Cultuurmiddelen zijn bedoeld voor projecten op het gebied van cultuur zoals gedefinieerd door de Wet op het specifiek cultuurbeleid.

Het budget is bestemd voor intensivering van het internationaal cultuurbeleid en is nadrukkelijk bedoeld als aanvulling op het regulier beleid van instellingen/aanvragers. HGIS-Cultuurmiddelen worden aangewend ter ondersteuning van grootschalige, internationale, culturele (samenwerkings)projecten, die hetzij additioneel zijn en zich in bepaald opzicht onderscheiden van reguliere activiteiten, hetzij vernieuwend zijn voor de bestaande praktijk in de betreffende sector of discipline voor wat betreft repertoire, ontwikkeling, uitoefening, beroepspraktijk, promotie en/of spreiding;

Voor ondersteuning van kleinschalige internationale HGIS-Cultuurprojecten op het gebied van internationale podiumkunsten, amateurkunst, beeldende kunsten, vormgeving, museale presentaties, gemeenschappelijk cultureel erfgoed, architectuur en letteren waarbij de subsidiebehoefte minder is dan € 150.000, kunnen respectievelijk het Fonds voor Amateurkunst en Podiumkunsten, de Mondriaan Stichting, de Stichting Stimuleringsfonds voor Architectuur en het Nederlands Literair Productie- en Vertalingenfonds worden benaderd. Deze fondsen publiceren hun regelingen voor de besteding van de HGIS-Cultuurmiddelen afzonderlijk, maar in principe gelden dezelfde uitgangspunten en criteria.

Bij de beoordeling wordt nadrukkelijk gekeken naar de omvang van de bijdrage uit de HGIS-Cultuurmiddelen in relatie tot het totale project. In de regel zal de bijdrage maximaal 30 tot 40% van de totaalbegroting dekken. De bijdrage uit het HGIS-Cultuurbudget is alleen bedoeld als financiële ondersteuning, daarom dienen de eigen bijdrage en de financiële participatie van derden, zoals buitenlandse partners en sponsors, een wezenlijk deel uit te maken van het dekkingsplan. Indien het project een coproductie betreft, is een evenwichtige inbreng van de verschillende partijen noodzakelijk. Alleen de directe projectkosten worden uit het HGIS-Cultuurbudget betaald; inkomstenderving in Nederland komt niet voor ondersteuning in aanmerking. De beheerslasten c.q. overheadkosten verbonden aan een project mogen in principe maximaal 7,5% van de activiteitenlasten bedragen. Garantiesubsidies worden niet verleend.

Een subsidieverzoek dient goed gemotiveerd en in het Nederlands te worden opgesteld op basis van het door BZ en OCW gehanteerde aanvraagformulier met begrotingsmodel. Dit formulier is aan te vragen bij het hieronder genoemde secretariaat HGIS-Cultuurmiddelen van BZ en OCW en staat tevens op de internetsite van BZ (www.minbuza.nl → buitenlands beleid → cultuurbeleid).

De aanvrager stuurt een origineel, ondertekend aanvraagformulier met de daarop vermelde (en eventuele andere) bijlagen aan het secretariaat HGIS-Cultuur bij BZ én aan het secretariaat HGIS-Cultuur bij OCW.

Aanvragen die niet voldoen aan de vormvereisten of aanvragen die niet compleet zijn, worden niet in behandeling genomen. Aanvragen die niet voldoen aan de in deze brochure genoemde voorwaarden en aanvragen waarvoor – door het HGIS-Cultuurbudget ondersteunde – specifieke subsidieregelingen bij andere fondsen bestaan, komen evenmin in aanmerking voor subsidie.

De staatssecretarissen van Europese Zaken en Cultuur & Media zijn eindverantwoordelijk voor de beoordeling van de ingediende projecten en beslissen gezamenlijk over subsidiëring. Zij worden hierbij geadviseerd door een ambtelijke commissie, die is samengesteld uit vertegenwoordigers van de ministeries van BZ en OCW. De commissie staat onder voorzitterschap van de Ambassadeur voor Internationale Culturele Samenwerking (BZ).

De commissie streeft er naar om projectaanvragen zoveel mogelijk gezamenlijk te beoordelen en ten opzichte van elkaar af te wegen, binnen de beschikbare financiële ruimte.

Voor zover relevant worden projectaanvragen voor advies voorgelegd aan de culturele afdeling van een Nederlandse diplomatieke vertegenwoordiging in het buitenland. Projecten op het vlak van het gemeenschappelijk cultureel erfgoed worden daarnaast voor advies voorgelegd aan het Gemeenschappelijk Erfgoed Overleg, een commissie van vertegenwoordigers uit de verschillende erfgoed disciplines. De departementen zijn als waarnemende leden vertegenwoordigd.

Met het oog op een zorgvuldige afweging dienen aanvragen minimaal 13 weken vóór aanvang van een project te worden ingediend. Een onvolledige aanvraag die niet voldoet aan de hierboven genoemde vormvereisten wordt niet in behandeling genomen. Vooraankondigingen e.d. worden niet beschouwd als een aanvraag.

Een besluit op een aanvraag wordt in principe binnen dertien weken bekendgemaakt, tenzij aanvullende gegevens nodig blijken te zijn. In dat geval zal de aanvrager schriftelijk worden geïnformeerd en wordt de behandelingstermijn verlengd.

De hierboven genoemde ambtelijke commissie komt tenminste vier maal per jaar bijeen.

De in deze brochure vermelde subsidiemogelijkheden, behandelingsprocedure en criteria worden gehanteerd met ingang van bekendmaking in de Staatscourant.

Aanvragen voor ondersteuning uit de HGIS-Cultuurmiddelen die voldoen aan de hierboven genoemde vormvereisten, moeten tegelijkertijd worden ingediend bij beide secretariaten:

• • Ministerie van Buitenlandse Zaken

  Directie Culturele Samenwerking, Onderwijs en Onderzoek

  Afdeling Internationaal Cultuurbeleid (DCO/IC)

  Postbus 20061

  2500 EB Den Haag

  Voor informatie: secretariaat HGIS-Cultuur,

  mw. Chantal Hakbijl, (070) 3484394 (chantal.hakbijl@minbuza.nl)

  www.minbuza.nl → buitenlands beleid → cultuurbeleid

• • Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

  Directie Internationaal Beleid

  Internationaal Cultuurbeleid

  Postbus 16375

  2500 BJ Den Haag

  Voor informatie: secretariaat HGIS-Cultuur,

  dhr. Wim Duindam, (070) 412 4480 (w.j.duindam@minocw.nl)

  www.minocw.nl → cultuur

Op subsidieverzoeken zijn de bepalingen van de Algemene wet bestuursrecht en van de Subsidieregeling Ministerie van Buitenlandse Zaken van toepassing.

Het Fonds voor Amateurkunst en Podiumkunsten, de Mondriaan Stichting, het Stimuleringsfonds voor Architectuur en het Nederlands Literair Productie- en Vertalingenfonds kennen subsidieregelingen voor internationale uitwisseling, die worden mogelijk gemaakt met middelen uit het HGIS-Cultuurbudget. Voor nadere informatie over de subsidievoorwaarden kan contact worden opgenomen met deze instellingen.

Fonds voor Amateurkunst en Podiumkunsten: www.fapk.nl

Mondriaan Stichting: www.mondriaanfoundation.nl

Stichting Stimuleringsfonds voor Architectuur: www.archfonds.nl

Nederlands Literair Productie- en Vertalingenfonds: www.nlpvf.nl

Voor financiering van Europese samenwerkingsprojecten met minimaal drie Europese partners, zie Cultuur 2000: www.sica.nl/ccp Voor meer informatie over andere EU-fondsen en internationale financiering: www.sica.nl. Bij de Stichting Internationale Culturele Activiteiten / SICA kunt u tevens meer informatie krijgen over de internationale bezoekersprogramma’s (HGIS-Cultuur).

Het plafond van het HGIS-Cultuurbudget voor de jaarlijks vrij besteedbare middelen die bestemd zijn voor de hierboven genoemde programma’s (inclusief de afspraken met culturele fondsen), wordt zo nodig jaarlijks vastgesteld en gepubliceerd in de Staatscourant.

Internationaal cultuurbeleid: uitgangspunten zijn vastgelegd in de beleidsbrief ‘Internationaal cultuurbeleid 2005–2008’ van 21 september 2004 (kamerstuk 28989); brieven van 14 juli 1999, kamerstuk 26 682 nr. 1 en van 15 oktober 1999, kamerstuk 26 591, nr. 3

Ministerie OCW, Cultuurnota 2005–2008, (www.cultuurnota.nl)

Ministerie OCW, Meer dan de Som, Beleidsbrief Cultuur 2004–2007 (november 2003)

Wet op het specifiek cultuurbeleid, (Staatsblad 11 maart 1993, 193, laatstelijk gewijzigd bij wet van 31 maart 2004, Stb. 2004, 17)