Inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting, investeringsaftrek

De drempels genoemd in artikel 3.42, derde lid, en artikel 3.42a, derde lid, Wet IB 2001 moeten per ondernemer worden beoordeeld. Voor een vennoot in een samenwerkingsverband wordt derhalve in beginsel slechts gelet op zijn aandeel in de investeringen binnen het vennootschappelijke verband. Fiscaalrechtelijk bezien drijft iedere vennoot immers – in het vennootschappelijke verband – zijn eigen onderneming.

Ik keur goed dat bij samenwerkingsverbanden op gezamenlijk, ondertekend verzoek uitsluitend voor de vraag of het drempelbedrag wordt overschreden, de beoordeling geschiedt naar het totale bedrag van de investeringen van de gezamenlijke vennoten van het samenwerkingsverband.

Het verzoek moet zijn ingediend voor het moment waarop de aanslag inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting van het jaar waarop de investering betrekking heeft, van een of meer vennoten onherroepelijk vaststaat. Daarbij verklaren de belastingplichtigen er mee in te stemmen dat bij vervreemding van het desbetreffende bedrijfsmiddel de toepassing van artikel 3.47, eerste lid, Wet IB 2001 voor de gezamenlijke vennoten plaatsvindt over de overdrachtsprijs van het bedrijfsmiddel.

Ingevolge artikel 3.45, eerste lid, Wet IB 2001 worden niet tot de bedrijfsmiddelen gerekend bedrijfsmiddelen ter zake waarvan het investeringsbedrag minder bedraagt dan € 450. Hierbij komt de vraag op of de beoordeling of een bedrijfsmiddel voldoet aan deze drempel moet plaatsvinden per bedrijfsmiddel of per ondernemer.

De beoordeling of een bedrijfsmiddel voldoet aan deze drempel dient plaats te vinden per bedrijfsmiddel en niet per ondernemer. Het is dus voor deze beoordeling niet van belang uit hoeveel vennoten een samenwerkingsverband bestaat.

Indien sprake is van een samenwerkingsverband, is de vraag welke verdeelsleutel bij de bepaling van de hoogte van de investeringsaftrek per firmant als uitgangspunt dient te worden genomen. Een reguliere wetstoepassing leidt er toe dat door elke deelnemer is geïnvesteerd naar rato van zijn gerechtigdheid tot de (over)winst.

Ik keur goed dat uitsluitend voor de toepassing van de investeringsaftrek, voor het antwoord op de vraag in welke mate de vennoten hebben geïnvesteerd, bij het standpunt van belastingplichtigen kan worden aangesloten. Ik stel hierbij de volgende voorwaarden:

• a. alle vennoten hanteren hetzelfde verdelingscriterium;

• b. de verdeling vindt plaats op redelijke basis (zie hierna);

• c. de verdeling vindt toepassing op alle vormen van investeringsaftrek met uitzondering van de filminvesteringsaftrek;

• d. de verdeling vindt toepassing op alle vennootschappelijke investeringen van de deelnemers aan het samenwerkingsverband;

• e. bij de berekening van de desinvesteringsbijtelling mag niet van een andere verdeling worden uitgegaan dan destijds bij de investeringsaftrek is gehanteerd;

• f. een gezamenlijk, ondertekend verzoek waarin de keuze van de verdeelsleutel is opgenomen en akkoord wordt gegaan met de voorwaarden, wordt ingediend voor het moment waarop de aanslag inkomstenbelasting/premieheffing volksverzekeringen of de aanslag vennootschapsbelasting van een van de deelnemers aan het samenwerkingsverband onherroepelijk vaststaat.

Redelijke verdeling

De inspecteur toetst of sprake is van een redelijke verdeling. In het algemeen kan een verdeling worden aanvaard volgens bijvoorbeeld:

• – de kapitaalsverhouding,

• – de aandelen in de stille reserves,

• – de aandelen in de winst,

• – of gelijke delen.

Omdat de kapitaalsverhouding pas kenbaar is na een tussentijdse afsluiting van de boeken, mag de kapitaalsverhouding volgens de eindbalans van het laatst afgesloten boekjaar als uitgangspunt worden genomen, mits die verdeling tot een redelijke uitkomst leidt.

Geen redelijke verdeling

Van een redelijke verdeling van een investering over de leden van het samenwerkingsverband is geen sprake als een investering geheel wordt toegerekend aan de beherende vennoten terwijl commanditaire vennoten/natuurlijke personen wettelijk zijn uitgesloten van de faciliteit. Bij een verdeling van de investering over uitsluitend de beherende vennoten wordt de uitsluiting van commanditaire vennoten voor de artikelen 3.42 en 3.42a van de Wet buiten werking gesteld. Een dergelijke verdeling is niet toegestaan. Tijdens de parlementaire behandeling is aandacht besteed aan investeringen binnen een commanditaire vennootschap in relatie tot de uitsluitingsbepalingen voor de commanditaire vennoot/natuurlijk persoon. Daarbij is aangegeven dat o.a. voor de investeringsaftrek alleen de ondernemers en rechtspersonen meetellen. (Nota naar aanleiding van het nader verslag Wet IB 2001, Kamerstukken II 1999/2000, nr. 26 727, nr. 17). Daardoor wordt over het deel van het investeringsbedrag dat niet aan de ondernemers en rechtspersonen in het samenwerkingsverband wordt toegerekend, geen investeringsaftrek genoten.

Van een onredelijke verdeling is geen sprake indien het totale bedrag van de investeringsaftrek niet is gemaximeerd tot het bedrag dat bij een verdeling overeenkomstig de gerechtigdheid tot de (over)winst zou zijn genoten.

Als de leden van een samenwerkingsverband onderling geen afspraken maken over de verdeling van de investeringsaftrek over gezamenlijke investeringen of als niet voldaan is aan de hiervoor vermelde voorwaarden, zal de inspecteur een verdeelsleutel op basis van de winstgerechtigdheid als uitgangspunt nemen.

Ingevolge artikel 3.46, eerste lid, onderdeel a en b, Wet IB 2001 blijven voor de toepassing van de bepalingen inzake investeringsaftrek buiten aanmerking verplichtingen aangegaan tussen personen die behoren tot het huishouden van de belastingplichtige en tussen bloed- of aanverwanten in de rechte lijn of personen die behoren tot hun huishouden (hierna te noemen: naaste verwanten).

Blijkens artikel 3.46, tweede lid, Wet IB 2001 heeft de Minister de bevoegdheid te bepalen dat het eerste lid geen toepassing vindt. Ik heb besloten met betrekking tot verplichtingen tussen naaste verwanten van de ontheffingsbevoegdheid gebruik te maken. Hierbij machtig ik de inspecteurs namens mij deze ontheffing te verlenen, waarbij de volgende uitgangspunten hebben te gelden.

Bij de bepaling van het percentage van de investeringsaftrek over het jaar waarin de verplichtingen waarop de ontheffing betrekking heeft, zijn aangegaan, wordt in het totale investeringsbedrag mede begrepen de waarde in het economische verkeer van alle bedrijfsmiddelen (als bedoeld in artikel 3.40 Wet IB 2001), die in dat jaar zijn verkregen uit verplichtingen, genoemd in artikel 3.46, eerste lid, Wet IB 2001 en waarvoor ontheffing wordt c.q. zou kunnen worden verkregen. De investeringsaftrek voor het desbetreffende bedrijfsmiddel bedraagt dan het met inachtneming van voorgaande volzin voor dat jaar van toepassing zijnde percentage toegepast op de reële verplichting aangegaan voor dat bedrijfsmiddel.

Een verzoek om toepassing van investeringsaftrek in de bovenbedoelde situaties wordt door de inspecteur slechts ingewilligd, indien hij in het bezit is van een volgens bijgevoegd model opgemaakt en door de belastingplichtige ondertekend verzoek om ontheffing (Bijlage 2), tevens verklaring met betrekking tot de bijtelling bij het niet nakomen van de verplichtingen, alsmede van een afschrift van de schriftelijk vastgelegde overeenkomst. Het verzoek moet zijn ingediend voor het moment waarop de aanslag inkomstenbelasting van het jaar waarop de investering betrekking heeft, onherroepelijk vaststaat.

Voor overige situaties met betrekking tot de toepassing van dit onderdeel van het besluit wordt geen investeringsaftrek verleend. Belanghebbenden behoeven derhalve niet te worden verwezen naar het Ministerie van Financiën of naar Belastingdienst/CPP.

Ingevolge artikel 3.46, eerste lid, onderdeel c, Wet IB 2001 blijven voor de toepassing van de bepalingen inzake investeringsaftrek buiten aanmerking verplichtingen aangegaan tussen gerechtigden tot een nalatenschap waartoe het bedrijfsmiddel behoort. Blijkens artikel 3.46, tweede lid, Wet IB 2001 heeft de Minister de bevoegdheid te bepalen dat het eerste lid geen toepassing vindt. Ik heb besloten met betrekking tot verplichtingen tussen gerechtigden tot een nalatenschap van deze ontheffingsbevoegdheid gebruik te maken. Hierbij machtig ik de inspecteurs namens mij deze ontheffing te verlenen, waarbij de volgende uitgangspunten hebben te gelden.

Bij de bepaling van het percentage van de investeringsaftrek over het jaar waarin de verplichtingen waarop de ontheffing betrekking heeft, zijn aangegaan, wordt in het totale investeringsbedrag mede begrepen de waarde in het economische verkeer van alle bedrijfsmiddelen (als bedoeld in artikel 3.40 Wet IB 2001), die in dat jaar zijn verkregen uit verplichtingen, genoemd in artikel 3.46, eerste lid, Wet IB 2001 en waarvoor ontheffing wordt c.q. zou kunnen worden verkregen.

Een verzoek om toepassing van investeringsaftrek in de onder 4.2.2 genoemde gevallen wordt door de inspecteur slechts ingewilligd, indien hij in het bezit is van een volgens bijgevoegd model opgemaakt en door de belastingplichtige ondertekend verzoek om ontheffing (bijlage 3), tevens verklaring met betrekking tot het nakomen van de verplichtingen, alsmede van afschriften van de notariële akte van verdeling en van de schriftelijk vastgelegde overeenkomst.

Het verzoek moet zijn ingediend voor het moment waarop de aanslag inkomstenbelasting van het jaar waarop de investering betrekking heeft, onherroepelijk vaststaat.

Voor overige situaties met betrekking tot de toepassing van dit onderdeel van het besluit wordt geen investeringsaftrek verleend. Belanghebbenden behoeven derhalve niet te worden verwezen naar het Ministerie van Financiën of naar Belastingdienst/CPP.

Ingevolge artikel 3.46, eerste lid, onderdeel d, Wet IB 2001 kunnen voor verplichtingen aangegaan tegenover een lichaam, degenen die in dat lichaam voor ten minste een derde gedeelte belang hebben, geen aanspraak maken op investeringsaftrek. De bedoeling van deze uitsluitingsbepaling is geen investeringsaftrek toe te passen ter zake van blote verschuivingen binnen het vermogen van belastingplichtigen die voor ten minste een derde gedeelte belang hebben in een lichaam. Blijkens artikel 3.46, tweede lid, Wet IB 2001 heeft de Minister de bevoegdheid te bepalen dat het eerste lid geen toepassing vindt. Ik heb besloten voor de volgende situaties van deze ontheffingsbevoegdheid gebruik te maken. Hierbij machtig ik de inspecteurs namens mij onder de navolgende voorwaarden ontheffing te verlenen.

De inspecteurs zijn gemachtigd de investeringsaftrek volledig toe te passen in de hierna omschreven situaties, indien is voldaan aan de onder 4.3.4 gestelde voorwaarden. In deze situaties is geen sprake van vermogensverschuivingen of worden de vermogensverschuivingen aangemerkt als reële investeringen.

• a. De belastingplichtige die voor ten minste een derde gedeelte belang heeft in een lichaam gaat verplichtingen aan ter zake van de verwerving van bedrijfsmiddelen jegens dat binnen Nederland gevestigd lichaam.

  De bedrijfsmiddelen hadden onmiddellijk voorafgaand aan het aangaan van de verplichtingen bij het lichaam jegens welke de verplichtingen worden aangegaan, de hoedanigheid van onderhanden werk of voorraad (grondstoffen, hulpstoffen, goederen in bewerking, gerede produkten, handelsgoederen e.d.) en zijn niet eerder binnen de door artikel 8, zevende lid, Wet VPB bedoelde gelieerde verhoudingen bedrijfsmiddel geweest.

• b. De belastingplichtige die voor ten minste een derde gedeelte belang heeft in een lichaam gaat verplichtingen aan jegens dat niet binnen Nederland gevestigde lichaam ter zake van de verwerving van bedrijfsmiddelen.

  De bedrijfsmiddelen zijn niet eerder in die hoedanigheid binnen de door artikel 3.46, eerste lid, onderdeel d, Wet IB 2001 c.q. artikel 8, zevende lid, Wet VPB bedoelde gelieerde verhoudingen betrokken geweest in de fiscale wetgeving binnen Nederland en hebben niet eerder ter beschikking gestaan van een binnen Nederland gevestigde onderneming binnen de hiervoor bedoelde gelieerde verhoudingen.

  Gelijktijdig met of kort na de verwerving worden de bedrijfsmiddelen in gebruik genomen.

• c. De belastingplichtige die voor ten minste een derde gedeelte belang heeft in een lichaam gaat verplichtingen aan jegens dat lichaam voor het verrichten van werkzaamheden in het kader van de verwerving of verbetering van bedrijfsmiddelen.

De inspecteurs zijn gemachtigd in de overige situaties waarin verplichtingen worden aangegaan, zoals omschreven onder 4.3.1, zonder dat wordt voldaan aan de omschrijving van de situaties in 4.3.2, maar aan de onder 4.3.4 gestelde voorwaarden, per bedrijfsmiddel investeringsaftrek toe te passen tot maximaal het bedrag van de desinvesteringsbijtelling die bij het vervreemdende lichaam ter zake van de vervreemding van dat bedrijfsmiddel is toegepast.

De machtiging om in de onder 4.3.2 en 4.3.3 hiervoor bedoelde situaties namens mij ontheffing te verlenen geldt slechts indien aan de volgende voorwaarden is voldaan:

• a. de bedrijfsmiddelen worden niet als belegging aangehouden (het moet bedrijfsmiddelen betreffen waarop op grond van artikel 3.30 Wet IB 2001 kan worden afgeschreven),

• b. met betrekking tot de bedrijfsmiddelen blijven geen rechten achter of worden niet alsnog rechten gevestigd door het lichaam en

• c. de overeenkomst en de daaruit voortvloeiende verplichtingen voldoen aan hetgeen tussen derden gebruikelijk is.

Bij de bepaling van het percentage van de investeringsaftrek over het jaar waarin de verplichtingen waarop de ontheffing betrekking heeft, zijn aangegaan, wordt in het totale investeringsbedrag mede begrepen de waarde in het economische verkeer van alle bedrijfsmiddelen (als bedoeld in artikel 3.40 Wet IB 2001), die in dat jaar zijn verkregen uit verplichtingen, genoemd in artikel 3.46, eerste lid, Wet IB 2001 en waarvoor ontheffing wordt c.q. zou kunnen worden verleend.

Wellicht ten overvloede merk ik op dat bij de belastingplichtige die voor ten minste een derde gedeelte belang heeft in een lichaam/ondernemer uiteraard slechts investeringsaftrek kan worden toegepast voor verplichtingen die overigens voor investeringsaftrek in aanmerking komen en voorts dat de investeringsaftrek nooit meer kan bedragen dan het bedrag waarop volgens de overige wettelijke bepalingen aanspraak kan worden gemaakt.

Voor situaties waarin de bedrijfsmiddelen verworven worden van een buitenlandse vaste inrichting van een binnen Nederland gevestigd lichaam en waarin de belanghebbenden ten gevolge van het onder 4.3.3 gestelde niet voor volledige investeringsaftrek in aanmerking komen, dient een verzoek te worden gericht aan Belastingdienst/CPP.

Voor overige situaties met betrekking tot de toepassing van dit onderdeel van het besluit wordt geen investeringsaftrek verleend. Belanghebbenden behoeven derhalve niet te worden verwezen naar het Ministerie van Financiën of naar Belastingdienst/CPP.

Het verzoek moet zijn ingediend voor het moment waarop de aanslag inkomstenbelasting van het jaar waarop de investering betrekking heeft, onherroepelijk vaststaat, onder vermelding van de voor de toepassing van dit besluit van belang zijnde gegevens.

Het verzoek dient tevens te zijn voorzien van een verklaring dat belastingplichtige akkoord gaat met de volgende voorwaarde:

– indien met toepassing van het besluit investeringsaftrek is toegepast, wordt die investeringsaftrek ten bate van de winst gebracht als ware het een desinvesteringsbijtelling in het jaar waarin blijkt dat niet langer wordt voldaan aan hetgeen in het besluit is gesteld.

Ingevolge artikel 8, achtste lid, onderdeel a, Wet VPB kan voor verplichtingen aangegaan door een vennootschap welker kapitaal geheel of ten dele in aandelen is verdeeld (hierna te noemen: aandelenvennootschap), ter zake van de verwerving van een onderneming of een gedeelte van een onderneming tegen uitreiking van aandelen, geen aanspraak worden gemaakt op investeringsaftrek. De bedoeling van deze uitsluitingsbepaling is te voorkomen dat investeringsaftrek wordt toegepast ingeval formeel sprake is van verwerven, maar materieel van voortzetten van ondernemingen.

Ingevolge artikel 8, achtste lid, onderdelen b en c, Wet VPB kan voor verplichtingen aangegaan door een aandelenvennootschap tegenover een natuurlijk persoon (hierna te noemen: groot-aandeelhouder) dan wel een andere aandelenvennootschap (hierna te noemen: gelieerde aandelenvennootschap), waarbij sprake is van een gelieerdheid, als is bedoeld in die wettelijke bepalingen, geen aanspraak worden gemaakt op investeringsaftrek.

De bedoeling van deze uitsluitingsbepalingen is geen investeringsaftrek toe te passen ter zake van blote verschuivingen binnen een vermogensgemeenschap.

Blijkens artikel 8, elfde lid, Wet VPB heeft de Minister de bevoegdheid te bepalen dat het achtste lid geen toepassing vindt.

Ik heb besloten voor de volgende situaties van deze ontheffingsbevoegdheid gebruik te maken.

Hierbij machtig ik de inspecteurs namens mij onder de navolgende voorwaarden ontheffing te verlenen.

4.4.2.1. Als de hiervóór onder 4.4.1 omschreven uitsluiting van toepassing is, zijn de inspecteurs gemachtigd de investeringsaftrek volledig toe te passen in de hierna omschreven situatie indien is voldaan aan de onder 4.4.4 gestelde voorwaarden. In deze situatie is geen sprake van formeel verwerven en materieel voortzetten van een onderneming, maar van een reële investering.

Een aandelenvennootschap gaat verplichtingen aan ter zake van de verwerving van een onderneming of een gedeelte van een onderneming tegen uitreiking van aandelen, welke onderneming tot het tijdstip van de verwerving buiten Nederland werd gedreven. De bedrijfsmiddelen zijn niet eerder in die hoedanigheid, binnen de door artikel 8, achtste lid, Wet VPB bedoelde gelieerde verhoudingen, betrokken geweest in de fiscale wetgeving binnen Nederland en hebben niet eerder ter beschikking gestaan van een binnen Nederland gevestigde onderneming binnen de hiervoor bedoelde gelieerde verhoudingen.

4.4.2.2. Ingeval één van de onder 4.4.1 omschreven uitsluitingen van toepassing is, zijn de inspecteurs gemachtigd de investeringsaftrek volledig toe te passen in de hierna omschreven situaties, indien is voldaan aan de onder 4.4.4 gestelde voorwaarden.

In deze situaties is geen sprake van vermogensverschuivingen of worden de vermogensverschuivingen aangemerkt als reële investeringen.

4.4.2.2.1. De aandelenvennootschap gaat verplichtingen aan ter zake van de verwerving van bedrijfsmiddelen die tot het tijdstip van de verwerving tot het privé-vermogen van de groot-aandeelhouder behoorden en:

• a. de bedrijfsmiddelen hebben gedurende de laatste vijf jaren niet ter beschikking gestaan van een onderneming binnen de door artikel 8, achtste lid, Wet VPB bedoelde gelieerde verhoudingen en worden gelijktijdig met of kort na de verwerving in gebruik genomen;

• b. de bedrijfsmiddelen staan of stonden reeds ter beschikking van een onderneming binnen de door artikel 8, achtste lid, Wet VPB bedoelde gelieerde verhoudingen en gelijktijdig met of kort na de verwerving vindt een ingrijpende wijziging in de aard van de activiteiten van de investerende aandelenvennootschap plaats.

  Van een ingrijpende wijziging in de aard van de activiteiten is geen sprake als de activiteit geheel of gedeeltelijk wordt verlegd naar de naastliggende schakel in de bedrijfskolom of wanneer de wijziging een gevolg is van een verschuiving van activiteiten binnen de door artikel 8, achtste lid, Wet VPB bedoelde gelieerde verhoudingen.

  Voorts worden de bedrijfsmiddelen aangewend in een functie die zij nog niet eerder hebben gehad binnen de hierboven bedoelde gelieerde verhoudingen;

• c. de bedrijfsmiddelen staan of stonden reeds ter beschikking van een onderneming binnen de door artikel 8, achtste lid, Wet VPB bedoelde gelieerde verhoudingen en kort na de verwerving wordt in de bedrijfsmiddelen ingrijpend geïnvesteerd ter zake van een om- of verbouw.

  Van een ingrijpende investering in een bedrijfsmiddel is eerst sprake indien de kosten ten minste een bedrag belopen gelijk aan de totale aanschaffingskosten van dat bedrijfsmiddel.

  Indien sprake is van een bedrijfsmiddel dat op grond van artikel 3.45, Wet IB 2001 ten dele is uitgesloten van investeringsaftrek (bijvoorbeeld grond en het woongedeelte van bedrijfspanden), dienen voor bovenstaande toets als kosten van om- of verbouw in aanmerking te worden genomen de kosten ter zake van de om- of verbouw van de niet uitgesloten bestanddelen.

  Voor de bepaling van de aanschaffingskosten van het bedrijfsmiddel moet worden uitgegaan van de totale aanschaffingskosten, inclusief de uitgesloten bestanddelen.

  Bij de bepaling van de omvang van een om- of verbouw worden zaken die als zelfstandige bedrijfsmiddelen kunnen worden aangemerkt, buiten beschouwing gelaten.

  Met een verbouwing wordt in dit verband gelijkgesteld een uitbreiding die met de oorspronkelijke onroerende zaak één bedrijfsmiddel vormt en daarvan niet op eenvoudige wijze is te splitsen;

• d. de bedrijfsmiddelen staan of stonden reeds ter beschikking van de aandelenvennootschap en zijn door de groot-aandeelhouder gekocht met de bedoeling dat deze kort na de verwerving zonder winst aan de aandelenvennootschap worden doorverkocht, hetgeen ook is geëffectueerd.

4.4.2.2.2. De aandelenvennootschap gaat verplichtingen aan ter zake van de verwerving van bedrijfsmiddelen

• – jegens haar groot-aandeelhouder, waarbij de bedrijfsmiddelen tot dat tijdstip tot het ondernemingsvermogen van de groot-aandeelhouder van zijn in Nederland gedreven (gedeelte van zijn) onderneming behoorden; of

• – jegens een binnen Nederland gevestigde gelieerde aandelenvennootschap.

De bedrijfsmiddelen hadden onmiddellijk voorafgaand aan het aangaan van de verplichtingen in de onderneming van de groot-aandeelhouder c.q. bij de gelieerde aandelenvennootschap, de hoedanigheid van onderhanden werk dan wel voorraad (grondstoffen, hulpstoffen, goederen in bewerking, gerede producten, handelsgoederen e.d.) en zijn niet eerder binnen de door artikel 8, achtste lid, van de Wet Vpb bedoelde gelieerde verhoudingen bedrijfsmiddel geweest.

4.4.2.2.3. De aandelenvennootschap gaat verplichtingen aan jegens een niet binnen Nederland gevestigde gelieerde aandelenvennootschap ter zake van de verwerving van bedrijfsmiddelen.

De bedrijfsmiddelen zijn niet eerder in die hoedanigheid binnen de door artikel 8, achtste lid, Wet VPB bedoelde gelieerde verhoudingen betrokken geweest in de fiscale wetgeving binnen Nederland en hebben niet eerder ter beschikking gestaan van een binnen Nederland gevestigde onderneming binnen de hiervoor bedoelde gelieerde verhoudingen.

Gelijktijdig met of kort na de verwerving worden de bedrijfsmiddelen in gebruik genomen.

4.4.2.2.4. De aandelenvennootschap gaat verplichtingen aan ter zake van de verwerving van bedrijfsmiddelen

• – jegens de groot-aandeelhouder of

• – jegens een gelieerde aandelenvennootschap.

Gelijktijdig met of kort voor het aangaan van de verplichtingen gaat het volledige belang in de investerende aandelenvennootschap blijvend over op (een) derde(n).

Na de overdracht van het belang is elke gelieerdheid verbroken en is (zijn) de groot-aandeelhouder c.q. de vervreemdende vennootschap en/of haar aandeelhouder(s) vanaf het moment van aandelenoverdracht op geen enkele wijze meer betrokken bij de leiding van de investerende vennootschap.

De bij de overdracht van het belang betrokken aandelen zijn tegen een zakelijke prijs overgedragen, waarbij de afwikkeling van deze overdracht is geschied op een wijze zoals tussen derden gebruikelijk is.

4.4.2.2.5. De aandelenvennootschap gaat verplichtingen aan voor het verrichten van werkzaamheden in het kader van de verwerving of verbetering van bedrijfsmiddelen

• – jegens de groot-aandeelhouder/ondernemer of

• – jegens een gelieerde aandelenvennootschap.

De inspecteurs zijn gemachtigd in de overige situaties waarin verplichtingen worden aangegaan, zoals omschreven onder 4.4.1, zonder dat wordt voldaan aan de omschrijving van de situaties in 4.4.2, maar wel aan de onder 4.4.4 gestelde voorwaarden, per bedrijfsmiddel investeringsaftrek toe te passen tot maximaal het bedrag van de desinvesteringsbijtelling die bij de inbrenger(s) c.q. vervreemder(s) ter zake van de inbreng c.q. vervreemding van dat bedrijfsmiddel is toegepast.

De machtiging om in de onder 4.4.2 en 4.4.3 hiervoor bedoelde situaties namens mij ontheffing te verlenen geldt slechts indien aan de volgende voorwaarden is voldaan:

• a. de bedrijfsmiddelen worden niet als belegging aangehouden (het moet bedrijfsmiddelen betreffen waarop op grond van artikel 3.30 Wet IB 2001 kan worden afgeschreven);

• b. met betrekking tot de bedrijfsmiddelen blijven geen rechten achter of worden niet alsnog rechten gevestigd door de inbrenger(s) c.q. vervreemder(s);

• c. de bedrijfsmiddelen hebben niet op enig tijdstip binnen vijf jaren voorafgaand aan het moment van het aangaan van de verplichtingen tot de bedrijfsmiddelen van de investerende aandelenvennootschap behoord en

• d. de overeenkomst en de daaruit voortvloeiende verplichtingen voldoen aan hetgeen tussen derden gebruikelijk is.

Bij de bepaling van het percentage van de investeringsaftrek over het jaar waarin de verplichtingen waarop de ontheffing betrekking heeft, zijn aangegaan, wordt in het totale investeringsbedrag mede begrepen de waarde in het economische verkeer van alle bedrijfsmiddelen (als bedoeld in artikel 3.40 Wet IB 2001) die in dat jaar zijn verkregen uit verplichtingen, genoemd in artikel 8, achtste lid, Wet VPB en waarvoor ontheffing wordt c.q. zou kunnen worden verleend.

Voor situaties waarin de groot-aandeelhouder in het buitenland een onderneming drijft en waarin ten gevolge van het onder 4.4.2.2.2 gestelde geen volledige investeringsaftrek wordt toegepast, dienen belanghebbenden een verzoek te richten aan Belastingdienst/CPP. Voor overige situaties met betrekking tot de toepassing van dit onderdeel van het besluit wordt geen investeringsaftrek verleend. Belanghebbenden behoeven derhalve niet te worden verwezen naar het Ministerie van Financiën of naar Belastingdienst/CPP.

Het verzoek moet zijn ingediend vóór het moment waarop de aanslag vennootschapsbelasting van het jaar waarop de investering betrekking heeft, onherroepelijk vaststaat, onder vermelding van de voor de toepassing van dit besluit van belang zijnde gegevens.

Indien de ondernemer zijn onderneming staakt door overlijden, is geen sprake van vervreemding in de zin van artikel 3.47 Wet IB 2001. Het voorgaande geldt eveneens indien de onderneming wordt voortgezet, al dan niet geruisloos. Dit is anders indien wordt gestaakt in het zicht van overlijden. In een dergelijk geval dient een desinvesteringsbetaling in aanmerking te worden genomen. Ik acht dit ongewenst.

Ik keur goed dat, op een daartoe strekkend verzoek, geen desinvesteringsbijtellingen in aanmerking worden genomen in de situatie waarin een onderneming in het zicht van overlijden wordt overgedragen dan wel geliquideerd, mits wordt voldaan aan twee voorwaarden.

• a. Er moet een direct causaal verband bestaan tussen het overdragen dan wel het liquideren van de onderneming en het overlijden van de ondernemer in die zin dat de onderneming niet zou zijn overgedragen of geliquideerd indien het overlijden niet aanstaande zou zijn geweest.

• b. Aannemelijk moet zijn, dat de mogelijkheden die de Wet IB 2001 biedt om een overeenkomst aan te gaan die er toe leidt dat de fiscale afrekening eerst bij overlijden plaatsvindt, niet konden worden benut.

Hierbij valt aan de volgende mogelijkheden te denken:

• – verhuur van de onderneming met een optierecht voor de huurder uit te oefenen na het overlijden van de verhuurder;

• – verlenen van een optierecht zonder verhuur van de onderneming, waarbij de toekomstige koper tegen een gedeelte van de winst de onderneming tot aan het tijdstip van uitoefening van het recht – namelijk bij overlijden – drijft;

• – aangaan van een firma-overeenkomst met de koper waarbij de oorspronkelijke ondernemer zich de stille reserves voorbehoudt en waarbij pas na overlijden van deze firmant de onderneming aan de nieuwe firmant – bijvoorbeeld door middel van een overnemingsbeding – wordt geleverd (zie HR 5 november 1958, BNB 1958/354);

• – toekenning van een legaat – zijnde de onderneming – tegen inbreng (zie HR 17 januari 1964, NJ 1965/126 en Antwoord Staatssecretaris Van den Berge in de vergadering van de Eerste Kamer van 9 december 1964, Handelingen, blz. 223 rk.);

• – verkoop van de onderneming met uitstel van levering gedurende een bepaalde tijd en vervolgens of verhuur van de onderneming aan de koper, of het door de koper tegen een aandeel in de winst laten drijven van de onderneming, tot het leveringstijdstip. Het leveringstijdstip dient dan wel na de vermoedelijke overlijdensdatum te liggen om de overdrachtswinst als overlijdenswinst aan te merken (zie HR 29 oktober 1958, BNB 1959/41 en Hof Amsterdam 20 april 1970, BNB 1971/18).

Indien binnen een samenwerkingsverband de onderneming wordt overgedragen aan een of meer personen die de onderneming mede drijven kan geen gebruik worden gemaakt van bovengenoemde goedkeuring. In die gevallen kunnen de wettelijke mogelijkheden naar mijn mening worden benut.

Het verzoek moet zijn ingediend vóór het moment waarop de aanslag inkomstenbelasting van het jaar waarop de desinvestering betrekking heeft, onherroepelijk vaststaat.

De inspecteurs zijn gemachtigd zelfstandig te beslissen op de verzoeken.

Van investeringen die zijn gedaan door een tot een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting behorende dochtermaatschappij moet de aanmelding in principe door de moedermaatschappij plaatsvinden. Dat geldt zowel voor de situatie waarin de fiscale eenheid is gebaseerd op de tot 1 januari 2003 geldende regeling als voor een fiscale eenheid die is gebaseerd op de vanaf die datum geldende regeling.

Vanuit de praktijk hebben mij signalen bereikt dat een strikt vasthouden aan het onder 6.2.1 opgenomen genoemde standpunt tot uitvoeringsproblemen leidt. Het gaat daarbij onder meer om de volgende situaties.

• a. Een zelfstandig belastingplichtige vennootschap investeert en meldt de investering aan. Na de aanmelding wordt een beschikking ex artikel 15 Wet VPB afgegeven, waarbij de vennootschap als dochtermaatschappij wordt opgenomen in een fiscale eenheid. Daarbij kan eventueel sprake zijn van terugwerkende kracht. De betaling en/of ingebruikname van het bedrijfsmiddel vindt plaats in de periode van de fiscale eenheid.

• b. Een investering vindt plaats door een tot een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting behorende dochtermaatschappij. De moedermaatschappij heeft de aanmelding op haar naam verricht. Nadien wordt de fiscale eenheid verbroken en wordt de dochter zelfstandig belastingplichtig. Daarbij kan eventueel sprake zijn van terugwerkende kracht. De betaling en/of ingebruikname van het bedrijfsmiddel vindt plaats in de periode na verbreking van de fiscale eenheid.

• c. Na aanmelding van de investering door de moedermaatschappij gaat de tot een fiscale eenheid behorende dochtermaatschappij die de investering feitelijk verricht, behoren tot een andere fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. De betaling en/of ingebruikname van het bedrijfsmiddel vindt plaats in de periode van de nieuwe fiscale eenheid.

Gelet op hetgeen onder inleiding is gesteld, zou onzekerheid kunnen bestaan over de vraag of in de hiervoor genoemde situaties recht bestaat op EIA of MIA. Verder is gebleken dat ook in andere gevallen de aanmelding regelmatig plaatsvindt door de investerende dochter binnen de fiscale eenheid. De gewijzigde toelichting vanaf 1 januari 2003 bij de diverse meldingsformulieren zou daartoe aanleiding hebben kunnen geven. Bij een strikte toepassing van mijn standpunt zoals vermeld in de inleiding zou in al deze gevallen de faciliteit moeten worden geweigerd.

Te meer nu het gaat om investeringen in energiezuinige en milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen acht ik het ongewenst dat in situaties zoals hiervoor genoemd het recht op EIA of MIA zou vervallen.

Voor zover nodig keur ik daarom het volgende goed.

• a. De aanmelding c.q. aanvraag van een investering op naam van een investerende dochter welke op het moment van investeren behoort tot een fiscale eenheid wordt geacht te zijn gedaan door de moedermaatschappij.

• b. Indien de aanmelding c.q. aanvraag van een investering van een dochtermaatschappij heeft plaatsgevonden door de moedermaatschappij, terwijl de betaling en/of ingebruikname van het bedrijfsmiddel plaatsvindt in de periode na verbreking van de fiscale eenheid, kan de EIA of MIA worden geclaimd door de voormalige dochtermaatschappij die de investering feitelijk heeft verricht. Dit geldt eveneens indien sprake is van een situatie als bedoeld in artikel 15, zevende lid, Wet VPB. Indien de investerende vennootschap ten tijde van de betaling en/of ingebruikname is opgenomen in een andere fiscale eenheid kan de nieuwe moedermaatschappij de EIA of MIA in haar aangifte claimen.

• c. Indien een zelfstandig belastingplichtige vennootschap de aanmelding c.q. aanvraag heeft verricht en nadien (eventueel met terugwerkende kracht) gaat behoren tot een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en de betaling en/of ingebruikname van het bedrijfsmiddel vindt plaats in de periode van de fiscale eenheid, kan de EIA of MIA worden geclaimd door de moedermaatschappij.