Regeling solvabiliteitseisen voor het operationeel risico

De aanvraag, bedoeld in artikel 78, eerste lid, van het Besluit wordt uitsluitend ingewilligd indien de betrokken financiële onderneming beschikt over een:

• a. risicobeheersingsysteem dat voldoet aan de in deze afdeling bedoelde kwalitatieve normen; en

• b. risicomeetsysteem dat voldoet aan de in deze afdeling bedoelde kwalitatieve en kwantitatieve normen.

• 1 Een financiële onderneming, die voor de berekening van de vereiste solvabiliteit ter dekking van het operationeel risico van de geavanceerde benadering gebruik maakt, waarborgt dat haar risicobeheersingsysteem en haar risicomeetsysteem en alle daarin gebruikte procedures, aannames en methodieken:

  • a. deugdelijk zijn onderbouwd;

  • b. adequaat zijn gedocumenteerd;

  • c. regelmatig worden geëvalueerd en waar nodig worden herzien om actualiteit en toepasbaarheid te waarborgen; en

  • d. periodiek aan een beoordeling door een interne of externe accountant worden onderworpen.

• 2 Tevens valideert de financiële onderneming periodiek de resultaten van de berekening van de vereiste solvabiliteit ter dekking van het operationeel risico en het daaraan ten grondslag liggende risicomeetsysteem en de risicobeheersingsprocessen met behulp van adequate kwantitatieve en kwalitatieve technieken.

Het risicomeetsysteem:

• a. is verregaand geïntegreerd in het dagelijkse risicobeheersingsproces van de financiële onderneming; en

• b. werkt met transparante en toegankelijke datastromen en -processen.

Het interne rapportagestelsel van de financiële onderneming omvat minimaal:

• a. de mate van blootstelling van de financiële onderneming aan operationele risico’s;

• b. de uit de in onderdeel a bedoelde operationele risico’s voortvloeiende verliezen; en

• c. de eventuele corrigerende maatregelen die zijn getroffen naar aanleiding van de in onderdeel a bedoelde operationele risico’s.

• 1 Onverminderd Artikel 4:3 bevat het risicomeetsysteem in ieder geval de volgende componenten:

  • a. interne operationele verliesgegevens als bedoeld in paragraaf 4.1.4;

  • b. externe operationele verliesgegevens als bedoeld in paragraaf 4.1.5;

  • c. scenario-analyses als bedoeld in paragraaf 4.1.6; en

  • d. factoren die het operationeel risicoprofiel van de bedrijfsomgeving en de interne controlesystemen weerspiegelen als bedoeld in paragraaf 4.1.7.

• 2 Het risicomeetsysteem bevat een methode voor het gebruik en de weging van de in het eerste lid bedoelde componenten.

• 3 Het risicomeetsysteem bevat tevens de voornaamste risicobepalende factoren die van invloed zijn op de vorm van de staart van de verliesverdeling.

Een financiële onderneming kan in haar schattingen van het operationeel risico rekening houden met correlaties tussen de uit haar operationeel risico voortvloeiende verliezen, doch uitsluitend indien zij kan aantonen dat de systemen waarmee zij de correlaties schat:

• a. deugdelijk zijn;

• b. op integere wijze zijn toegepast; en

• c. rekening houden met de onzekerheid die inherent is aan het schatten van dergelijke correlaties, in het bijzonder in perioden van stress.

• 1 De financiële onderneming houdt bij de berekening van de vereiste solvabiliteit ter dekking van het operationeel risico rekening met:

  • a. potentiële extreme operationele verliezen;

  • b. een deugdelijkheidsnorm die overeenkomt met een minimum betrouwbaarheidsniveau van 99,9% over een periode van één jaar; en

  • c. verwachte en onverwachte operationele verliezen.

• 2 Indien de financiële onderneming kan aantonen dat bepaalde verwachte verliezen in haar bedrijfsvoering reeds voldoende in aanmerking zijn genomen, kan zij, in afwijking van het eerste lid, onderdeel c, in de berekening van de vereiste solvabiliteit ter dekking van het operationeel risico deze verliezen buiten beschouwing laten.

Het risicomeetsysteem is consistent en vermijdt in ieder geval dubbeltellingen met betrekking tot schattingen van kwalitatieve factoren en van risicoverminderende technieken.

• 1 Als onderdeel van haar risicomeetsysteem onderhoudt een financiële onderneming een volledige database, waarin gegevens betreffende interne operationele verliezen boven de door de financiële onderneming vastgestelde minimumdrempels worden vastgelegd.

• 2 Aan de eis van volledigheid als bedoeld in het eerste lid is voldaan wanneer de database verliesgegevens bevat van alle materiële activiteiten en operationele risico’s van alle bedrijfsonderdelen en vestigingen waarop het risicomeetsysteem van toepassing is.

• 3 Voor de toepassing van het eerste lid wordt over elk operationeel verlies in ieder geval de volgende informatie in de database vastgelegd:

  • a. de hoogte van de operationele brutoverliezen;

  • b. de data van de gebeurtenissen waarvan deze operationele brutoverliezen het gevolg zijn;

  • c. eventuele terugwinning van deze operationele brutoverliezen; en

  • d. een beschrijving van de oorzaken of risicobepalende factoren die tot deze operationele verliezen hebben geleid respectievelijk daaraan hebben bijgedragen.

• 4 In afwijking van het tweede lid kan een financiële onderneming interne operationele verliezen buiten de database houden, indien zij kan onderbouwen dat deze noch zelfstandig noch in combinatie een aanzienlijke invloed op de totale risicoschattingen kunnen hebben.

De financiële onderneming beschikt over specifieke criteria die waarborgen dat en aangeven hoe zij in de database, bedoeld in het vorige artikel, gegevens vastlegt inzake interne operationele verliezen, die, onder meer, het gevolg zijn van:

• a. een gebeurtenis in een centrale of ondersteunende afdeling;

• b. een activiteit die zich uitstrekt over meer dan één business line; of

• c. aan elkaar gerelateerde gebeurtenissen, die op verschillende tijdstippen plaatsvinden.

• 1 Metingen van het operationeel risico zijn gebaseerd op relevante interne operationele verliezen over een periode van tenminste vijf jaar.

• 2 In afwijking van het eerste lid kan een financiële onderneming vanaf het eerste jaar dat zij van de geavanceerde benadering gebruik maakt een periode voor relevante interne operationele verliezen van drie jaar hanteren, mits zij uiterlijk vanaf het derde jaar weer volledig aan het eerste lid voldoet.

• 3 De financiële onderneming beschikt over richtlijnen ter beoordeling of en om te bewerkstelligen dat interne operationele verliesgegevens aan de eis van relevantie, bedoeld in het eerste lid, voldoen. Deze richtlijnen geven in ieder geval aan:

  • a. in welke gevallen en in welke mate interne operationele verliesgegevens worden gewogen of op andere wijze worden aangepast om als relevant te kunnen gelden;

  • b. in welke gevallen en in welke mate de in onderdeel a bedoelde aanpassingen op basis van objectieve gegevens dan wel naar eigen inzicht kunnen plaatsvinden; en

  • c. wie bevoegd is om terzake besluiten te nemen.

• 1 Naast de interne operationele verliezen, bedoeld in het vorige artikel, neemt een financiële onderneming in de berekening van de vereiste solvabiliteit ter dekking van het operationeel risico interne operationele verliezen mee, die verband houden met:

  • a. het kredietrisico, voor zover deze verliezen niet reeds in de berekening van de vereiste solvabiliteit ter dekking van het kredietrisico worden meegenomen; en

  • b. het marktrisico.

• 2 In de database voor het operationeel risico als bedoeld in Artikel 4:9, worden interne operationele verliezen die verband houden met het kredietrisico geregistreerd, ook indien deze verliezen al in de interne databases voor het kredietrisico of in de berekening van de vereiste solvabiliteit ter dekking van het kredietrisico zijn meegenomen. Deze verliezen worden zodanig aangeduid dat zij in de database identificeerbaar zijn.

• 1 Een financiële onderneming beschikt over eenduidige en objectieve criteria om haar interne operationele verliesgegevens als bedoeld in Artikel 4:9 aan business lines als bedoeld in tabel 1 bij artikel 3:4 respectievelijk aan gebeurteniscategorieën als bedoeld in tabel 2 bij het tweede lid van dit artikel toe te wijzen. Zij is in staat om de toegewezen gegevens op aanvraag aan de Nederlandsche Bank te verstrekken.

• 2 De in het eerste lid bedoelde tabel 2 luidt:

  Tabel 2. Indeling van verliesgebeurtenissen

  Categorie gebeurtenis	Definitie
  Interne fraude	Verliezen als gevolg van handelingen waarbij ten minste één interne partij betrokken is en waarmee wordt beoogd te frauderen, eigendommen te verduisteren of wet- of regelgeving of het ondernemingsbeleid te ontduiken of te omzeilen, met uitzondering van gebeurtenissen voortvloeiend uit ongelijkheid of discriminatie
  Externe fraude	Verliezen als gevolg van door een derde partij gestelde handelingen met de bedoeling te frauderen, eigendommen te verduisteren of de wet te ontduiken
  Praktijken op het gebied van de werkomstandigheden en veiligheid op de werkplaats	Verliezen als gevolg van handelingen die niet in overeenstemming zijn met wetgeving of overeenkomsten op het gebied van werkomstandigheden, gezondheid of veiligheid, als gevolg van de uitkering van schadevergoeding voor letsel, of als gevolg van gebeurtenissen in verband met ongelijkheid of discriminatie
  Cliënten, producten en ondernemingspraktijken	Verliezen als gevolg van het onopzettelijk of uit onachtzaamheid niet nakomen van een professionele verplichting (met inbegrip van fiduciaire en geschiktheidseisen) jegens bepaalde cliënten, of als gevolg van de aard of het ontwerp van een product
  Schade aan fysieke activa	Verliezen als gevolg van verlies van of schade aan fysieke activa door natuurrampen of andere gebeurtenissen
  Verstoring van bedrijfsactiviteiten en systeemfalen	Verliezen als gevolg van een verstoring van bedrijfsactiviteiten of systeemfalen
  Uitvoering, levering en procesbeheer	Verliezen als gevolg van falende transactieverwerking of procesbeheer of als gevolg van relaties met handelspartners en verkopers

• 1 De financiële onderneming gebruikt relevante externe operationele verliesgegevens in haar risicomeetsysteem. Externe operationele verliesgegevens zijn relevant als zij van toepassing zijn op de activiteiten van de financiële onderneming.

• 2 De financiële onderneming beschikt over een richtlijn waarin is opgenomen in welke gevallen en volgens welke methodieken zij externe operationele verliesgegevens in haar risicomeetsysteem gebruikt.

Een financiële onderneming maakt in haar risicomeetsysteem gebruik van scenario-analyses om te beoordelen in hoeverre zij blootstaat aan het risico van extreme operationele verliezen. De scenario-analyses zijn gebaseerd op het oordeel van deskundigen alsmede op externe operationele verliesgegevens.

• 1 Een financiële onderneming neemt in haar risicomeetsysteem relevante factoren, die de bedrijfsomgeving bepalen, evenals elementen van interne risicobeheersing, die haar operationeel risicoprofiel beïnvloeden, op.

• 2 De financiële onderneming onderbouwt de keuze voor relevante risicobepalende factoren en elementen, bedoeld in het eerste lid, aan de hand van ervaring met en expertopinies over haar bedrijfsomgeving en haar mate van risicobeheersing.

• 3 Het risicomeetsysteem houdt rekening met veranderingen in de factoren en elementen, bedoeld in het eerste lid, en hun relatieve onderlinge weging.

• 4 Voor de toepassing van de vorige leden, houdt de financiële onderneming in ieder geval rekening met de volgende veranderingen die invloed op het operationeel risicoprofiel van de financiële onderneming kunnen hebben:

  • a. veranderingen in de risicobeheersing;

  • b. veranderingen van de complexiteit van activiteiten; en

  • c. veranderingen van het businessvolume.