Aanwijzing verlaten plaats ongeval

Het begrip ‘betrokken bij‘ duidt op iedere weggebruiker die een rol heeft gehad in het ontstaan van het ongeval. Naast bestuurders duidt het begrip ook op anderen zoals voetgangers en ruiters. De bedoeling van de wetgever is dat deze bepaling zich richt op al diegenen die mogelijk in civielrechtelijke zin aansprakelijk kunnen zijn.

De niet bij het ongeval betrokken bestuurder (bijvoorbeeld een toevallig passerende kennis) die iemand die wel betrokken is bij het ongeval laat meerijden, kan worden vervolgd als medepleger of medeplichtige, artt 47 en 48 Sr. Dit laatste is ook het geval als de aanvankelijke bestuurder na het ongeval van plaats wisselt met de passagier. Aldus wordt de aanvankelijke passagier de bestuurder, omdat in dit voorbeeld de nieuwe bestuurder niet civielrechtelijk aansprakelijk is voor het ongeval, valt hij niet onder artikel 7 WVW 1994. In een dergelijk geval kan het OM wel vervolgen op grond van de deelnemingsbepalingen in het Wetboek van Strafrecht.

Met de formulering ’door wiens gedraging een verkeersongeval is veroorzaakt’ heeft de wetgever aan willen geven dat degene tot wie de bepaling zich richt, niet zelf direct betrokken behoeft te zijn bij het verkeersongeval Er is geen direct contact tussen voertuigen, doch aan het verkeersongeval ligt wel (verkeers)gedrag ten grondslag, toe te schrijven aan de veroorzaker. Daarbij valt te denken aan een bestuurder die ten onrechte geen voorrang verleent waardoor een voorrangsgerechtigde bestuurder moet uitwijken ten gevolge waarvan hij tegen een ander voertuig botst, of de bestuurder die in strijd met een uitdrukkelijk keerverbod keert waardoor achter hem een kettingbotsing ontstaat. Ook de veroorzaker heeft dan een civielrechtelijke relatie ten opzichte van het ongeval.

In de delictsomschrijving is opgenomen dat degene die de plaats van het ongeval verlaat ‘weet of redelijkerwijs moet weten’ dat hij de gevolgen uit artikel 7, eerste lid 1, onder a of b, WVW 1994 heeft veroorzaakt. Dit brengt voor de politie altijd mee dat in het verhoor van de verdachte zeer specifiek aandacht moet zijn voor de beantwoording van de vraag of verdachte zich van het verkeersongeval bewust is geweest. Maar ook uit andere bewijsmiddelen dan de verklaring van de verdachte kan de bewustheid van de verdachte worden afgeleid. Te denken valt dan aan getuigen, die op enige afstand een geluid, duidend op een ongeval, hoorden of zagen dat de bestuurder toen keek in de richting van de plaats waar dat geluid vandaan kwam.

In de aanwijzing verkeersongevallen is een definitie opgenomen van verkeersongeval n.l. een gebeurtenis op de openbare weg, die verband houdt met het verkeer en ten gevolge waarvan schade ontstaat aan objecten en/of letsel bij personen. Ingevolge de definitie in die aanwijzing dient bij lichte schade (UMS) een vijf kenmerkenmelding te worden opgemaakt.Bijvoorbeeld de plaats van het ongeval wordt verlaten nadat schade is ontstaan ten tijde van het openen van een portier van een geparkeerde auto, waarbij dit portier tegen een naast die auto geparkeerde andere auto slaat, waardoor lichte schade aan dat laatste voertuig wordt veroorzaakt. Indien sprake is van meer dan lichte schade ( UMS+) dient een registratieset te worden opgemaakt, waarvan een kopie door de politie behoort te worden gezonden aan de Stichting Processen-verbaal.

Het misdrijf van artikel 7, eerste lid, onder a, WVW 1994 omvat vele gradaties van ‘verlaten van de plaats van het ongeval’. Ten aanzien van dit delict geldt in het algemeen: hoe ernstiger het gevolg, des te strafwaardiger is het gedrag van degene, die zich daaraan probeert te onttrekken. De meest ernstige vorm is het in hulpeloze toestand achterlaten van een slachtoffer. Voor het strafvorderingsbeleid wordt dit gevolg van het ongeval – dat objectief kan worden vastgesteld – dan ook als uitgangspunt genomenGetuigen die een slachtoffer van een ongeval in hulpeloze toestand achterlaten zijn te vervolgen op basis van overtreding van artikel 450 Sr, indien de dood van de hulpbehoevende volgt..

De motieven om de plaats van het ongeval te verlaten – zoals bijvoorbeeld het onttrekken van andere strafbare feiten aan opsporing door de politie – zijn velerlei en leiden in beginsel niet tot het vorderen van een hogere straf. Indien tevens andere strafbare feiten worden opgespoord, kunnen deze eventueel cumulatief ten laste worden gelegd. Omdat er bij een verkeersongeval altijd sprake is van letsel aan personen of schade aan goederen is de Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften (Wet Mulder) op grond van het gestelde in artikel 2, tweede lid niet van toepassing op gedragingen die hebben geleid tot het verkeersongevalEr mag dus geen administratieve sanctie worden opgelegd voor deze gedragingen, bijvoorbeeld het rijden door rood licht of geen voorrang verlenen, omdat letsel aan personen is ontstaan of schade aan goederen is toegebracht.. Voor deze gedragingen, bijvoorbeeld rijden door rood licht of geen voorrang verlenen, mag geen administratieve sanctie worden opgelegd, omdat letsel aan personen is ontstaan of schade aan goederen is toegebracht.

In geval van de zogenaamde paniekreactie is er geen reden een lagere straf te vorderen. Immers, het is achteraf moeilijk objectief vast te stellen of er inderdaad van een paniekreactie sprake is geweest. Bovendien staat de veroorzaker van het verkeersongeval, ook als hij werkelijk in paniek verkeerde, in het algemeen niets in de weg om zich later (desnoods telefonisch) bij de politie te melden.

Bij vrijwillige melding kan betrokkene zich beroepen op de vervolgingsuitsluitingsgrond van artikel 184 WVW 1994.Vervolging voor het verlaten van de plaats van het ongeval vindt niet plaats, indien betrokkene binnen 12 uur na het ongeval vrijwillig de politie van het ongeval in kennis stelt en daarbij zijn identiteit en, voor zover hij een motorrijtuig bestuurde, tevens de identiteit van dat motorrijtuig bekend maakt. Het opgeven van een valse naam of vals kenteken heft de strafbaarheid niet op. Volgens de jurisprudentie is de kennisgeving niet ‘vrijwillig’ als de betrokkene zich niet bij de politie heeft gemeld op het moment dat de politie hemzelf benadert. ( HR. 27-3-1990, VR 1990,82 en HR 24-9-2002 LJNAE 4172)

De vervolgingsuitsluitingsgrond geldt niet voor die gevallen waarbij het slachtoffer in hulpeloze toestand wordt achtergelaten (artikel 7, tweede lid, WVW 1994).

Als regel kunnen overtredingen van artikel 7 WVW 1994 bij de politierechter worden aangebracht, omdat zij meestal voor wat betreft het bewijs van eenvoudige aard zijn. Als er naast het misdrijf van artikel 7 WVW 1994 sprake is van een of meer ver-keersovertredingen – bijvoorbeeld het rijden zonder rijbewijs of een overtreding waarbij de veiligheid op de weg in ernstige mate in gevaar is gebracht – verdient het aanbeveling deze overtreding(en) naast het misdrijf van artikel 7 WVW 1994 ten laste te leggen, zodat deze feiten aan dezelfde rechter worden voorgelegd.