Richtlijn voor strafvordering Tarieven en feitomschrijvingen voor misdrijven, overtredingen [...] handhaving verkeersvoorschriften

De meeste feiten vallen onder de WAHV. In de richtlijn zijn deze feiten te herkennen aan een ‘m’ voor de feitcode. Bijvoorbeeld: m R 602 als weggebruiker niet stoppen voor rood licht bij een driekleurig verkeerslicht.

De feiten waarvoor de politie transactiebevoegdheid heeft zijn te herkennen aan een ‘p’ voor de feitcode. Bijvoorbeeld: p D 530 zich in kennelijke staat van dronkenschap op de openbare weg bevinden.

Voor de feiten waarvoor de politie geen transactiebevoegdheid heeft en die niet vallen onder de WAHV biedt het OM in de meeste gevallen een transactie aan. Soms wordt meteen gedagvaard. De bedragen voor de OM-transactie of de eis ter zitting zijn in de richtlijn opgenomen. Deze feiten zijn te herkennen aan ‘het sterretje’ voor de feitcode. Bijvoorbeeld: * K 055 als bestuurder van een motorrijtuig rijden zonder rijbewijs voor de categorie waartoe dat motorrijtuig behoort.

Om ongewenste cumulatie van sancties te voorkomen wordt per gebeurtenis aan de verdachte/betrokkene voor ten hoogste drie overtredingen of gedragingen proces-verbaal opgemaakt, een transactie aangeboden of een sanctie opgelegd.

Afdoening langs één traject is daarbij het uitgangspunt. Indien zowel de strafrechtelijke als de administratiefrechtelijke weg wordt bewandeld, moet in het proces-verbaal melding worden gemaakt van de opgelegde sanctie(s) en op de aankondiging van beschikking van het/de opgemaakte proces(sen)-verbaal. Van deze mogelijkheid dient slechts in uitzonderlijke gevallen gebruik te worden gemaakt. Indien een proces-verbaal wordt opgemaakt ter zake van overtreding van artikel 5 van de Wegenverkeerswet 1994 (WVW 1994) is het niet toegestaan om daarnaast sancties op te leggen of politietransactievoorstellen te doen voor feiten die in relatie staan tot het gevaarlijke c.q. het belemmerende gedrag op de weg. Deze bepaling is opgenomen omdat in het geval dat een proces-verbaal wordt opgemaakt ter zake overtreding van artikel 5 WVW 1994 en daarnaast aan dat artikel gerelateerde sancties worden opgelegd, de kans bestaat dat de officier van justitie niet meer kan vervolgen. Dit vloeit voort uit het in artikel 68 van het Wetboek van Strafrecht opgenomen (WvSr) ne bis in idem-beginsel. Als voorbeeld kan worden aangegeven het feit dat een bestuurder gevaarlijk rijgedrag vertoont en daarbij tevens door een rood verkeerslicht rijdt.

De feiten (gedragingen) die in de bijlage van de WAHV zijn opgenomen, worden via een beschikking administratiefrechtelijk afgedaan. De bij de gedragingen behorende sanctiebedragen staan vast en hiervan kan niet worden afgeweken.

Halvering tarieven minderjarigen

Op grond van artikel 2, lid 4 van de WAHV dienen de bedragen voor minderjarigen van 12 tot 16 jaar te worden gehalveerd. Deze afronding geschiedt op hele Euro’s naar boven.

Deze richtlijn geeft bij het misdrijf winkeldiefstal/-verduistering, in de gevallen dat daarvoor feitcodes zijn vastgesteld, opeenvolgend:

• – het tarief van de politietransactie;

• – het bedrag dat doorgaans moet worden betaald bij transactie door het OM;

• – de geldboete die het OM doorgaans voor de politietransigabele feiten ter terechtzitting vordert, indien geen transactie wordt aangeboden of het aangeboden transactievoorstel niet wordt betaald.1

De in de koptekst genoemde aanwijzing politietransactie inzake eenvoudige winkeldiefstal en -verduistering beschrijft de uitoefening van de transactiebevoegdheid door de politie en de controle hierop door het OM. De in de kop van deze richtlijn vermelde beleidsregels zijn, voor zover van toepassing, relevant voor de OM-transactie en de eis ter zitting ter zake de misdrijven winkeldiefstal/-verduistering en rijden onder invloed, art. 8; id 2 WVW 1994.

Algemeen

Deze richtlijn geeft per overtreding en per categorie (bijvoorbeeld: een voetganger of een schipper), opeenvolgend:

• – het tarief van de politietransactie;

• – het bedrag dat doorgaans moet worden betaald bij transactie door het OM;

• – de geldboete die het OM doorgaans ter terechtzitting vordert, indien geen transactie wordt aangeboden of het aangeboden transactievoorstel niet wordt betaald.

Algemeen

De tarieven voor de politietransactie zijn in de bij deze richtlijn behorende bijlage met politietransigabele feiten vastgesteld. Het staat de politie derhalve niet vrij een ander transactievoorstel te doen. Het OM kan binnen de wettelijke strafmaxima van de bedragen van de OM-transactie en/of eis ter zitting afwijken. Dat kan zowel naar beneden als naar boven, al naar gelang de omstandigheden daartoe aanleiding geven. Dit zal vooral het geval kunnen zijn bij overtredingen van de plaatselijke verordeningen. (Pl.V.) Het op grond van de plaatselijke omstandigheden te voeren beleid bij de toepassing van de richtlijn kan onderwerp van gesprek zijn in het driehoeksoverleg.

Afwijking van de in de richtlijn aangegeven tarieven

De aangegeven tarieven in de bij deze richtlijn behorende bijlage met OM-feiten zijn bedoeld voor overtredingen, die voor een transactie vatbaar zijn. Een transactievoorstel dient te worden beperkt tot die overtreding die, bij niet betalen, ten laste zou worden gelegd. Indien zich specifieke omstandigheden van het geval voordoen kunnen deze voor het OM aanleiding zijn tot verhoging van het transactiebedrag dan wel tot dagvaarding zonder voorafgaande mogelijkheid van transactie. Voorts kan onder meer in de volgende gevallen worden afgeweken van de richtlijn:

• – Halvering tarieven minderjarigen

  Ten aanzien van strafrechtelijk minderjarigen van 12 tot 16 jaar worden de in de bijlage met politietransigabele feiten en de in de bijlage met OM-feiten vastgestelde bedragen gehalveerd met een afronding op hele Euro’s naar boven. Voor strafrechtelijk minderjarigen van 16 tot 18 jaar gelden in beginsel dezelfde tarieven als voor strafrechtelijk meerderjarigen

• – Toevoegen raadsman

  Artikel 489, lid 1 aanhef en onder b WvSv bepaalt dat bij het aanbieden van een transactie van meer dan € 115, aan de minderjarige verdachte een raadsman moet worden toegevoegd. Om deze reden wordt door het CJIB geen politie- of OM-transactie verzonden als het transactiebedrag meer dan € 115 bedraagt, maar worden deze zaken voor beoordeling naar de betreffende parketten verzonden.

• – Cumulatie van overtredingen

  Bij cumulatie van overtredingen verdient het aanbeveling bij de vaststelling van de bedragen rekening te houden met de draagkracht van de verdachte.

Berekening van bepaalde transactie- en geldboetebedragen

In deze richtlijn zijn sommige bedragen afhankelijk gesteld van de zwaarte van de overtreding. Zo zijn bijvoorbeeld voor overtreding van de voorschriften ten aanzien van de remvertraging van motorvoertuigen tarieven vastgesteld naar de mate waarin deze voorschriften zijn overschreden. Voorts is in de bijlage met OM-feiten bij enkele overtredingen een minimumbedrag en soms een maximumbedrag vermeld. De ernst van de gepleegde overtreding kan dan tot uitdrukking worden gebracht met inachtneming van de bedoelde bedragen.

Inbeslagneming

In de richtlijn is met de letters ‘m.a.’ (met afstand) aangegeven in welke gevallen – een enkele uitzondering daargelaten – als voorwaarde voor transactie door het OM moet worden gesteld dat afstand wordt gedaan van een inbeslaggenomen voorwerp overeenkomstig artikel 116 WvSv. Indien geen transactie tot stand komt, moet het OM in deze gevallen, indien tussentijds, zoals voorgeschreven in het Handboek Inbeslagneming c.q. de Handleiding Inbeslagneming, geen beslissing werd genomen omtrent het beslag, ter terechtzitting verbeurdverklaring (in de richtlijn aangegeven met ‘v.v.’) dan wel onttrekking aan het verkeer (‘o.a.v.’) van het voorwerp vorderen. Maar ook in andere daarvoor in aanmerking komende gevallen kan afstand als voorwaarde worden gesteld, respectievelijk verbeurdverklaring of onttrekking aan het verkeer worden gevorderd.

Op grond van artikel 74c, WvSr kan aan opsporingsambtenaren transactiebevoegdheid worden verleend. In het Transactiebesluit 1994 zijn de opsporingsambtenaren aangewezen aan wie transactiebevoegdheid is verleend. Eveneens zijn in dat besluit de zaken aangewezen die voor aanbieding van een politietransactie in aanmerking komen.

Opsporingsambtenaren met transactiebevoegdheid maken van die bevoegdheid gebruik volgens door het OM te geven richtlijnen (artikel 74c, lid d WvSr).

In deze richtlijn wordt bepaald dat een politietransactie niet mag worden aangeboden in de volgende gevallen, indien:

• a) de opsporingsambtenaar of een van zijn naaste familieleden bij het feit of de gevolgen daarvan betrokken is;

• b) verschil van inzicht bestaat tussen de opsporingsambtenaar en de verdachte omtrent de feiten en/of de strafbaarheid;

• c) het feit schade ten gevolge heeft gehad of overigens te ernstig van aard is;

• d) inbeslagneming plaatsvindt, dan wel van enig voorwerp vrijwillig afstand wordt gedaan2;

• e) de militaire rechter uitsluitend bevoegd is.

De hoofdofficier van justitie kan bepalen dat in bepaalde gebieden of op bepaalde openbare wegen binnen het arrondissement of in bepaalde zaken door de bevoegde ambtenaren geen gebruik wordt gemaakt van de transactiebevoegdheid (zie artikel 5 van het Transactiebesluit 1994).