Inkomstenbelasting/vennootschapsbelasting, afschrijving op zeeschepen, participaties in zeescheepvaart-cv’s

Voor het bepalen van de afschrijving wordt een zeeschip met al zijn toebehoren als één bedrijfsmiddel aangemerkt. Anders dan bij vissersschepen en binnenvaartschepen waarbij bijvoorbeeld de motor door de afwijkende levensduur een zelfstandig onderdeel van een bedrijfsmiddel kan vormen, vormt bij zeeschepen de voortstuwing fiscaal één geheel met het casco. Dit betekent dat op het zeeschip als geheel wordt afgeschreven. Een uitzondering op deze regel geldt voor afschrijving op niet zelfstandige onderdelen waarop de Vamil van toepassing is (zie besluit van 7 december 2005, CPP2005/1402M, onderdeel 1.2). Een voorbeeld is opgenomen in bijlage 2.

Een revolutionaire technologische ontwikkeling in het internationale maritieme vervoer of de invoering van nieuwe milieu- of veiligheidsvoorschriften (bijvoorbeeld invoering van dubbelwandige schepen) kan er toe leiden dat rekening moet worden gehouden met een kortere (economische) levensduur dan tot dusver gebruikelijk was. Dit geldt zowel voor lineaire als degressieve afschrijving.

Op bedrijfsmiddelen kan degressief worden afgeschreven als aannemelijk is dat sprake is van in de tijd afnemende nutsprestaties (HR 31 augustus 1998, nr. 33.470). De bewijslast hiervoor rust op belanghebbende.

In zijn arrest van 22 mei 1991, nr. 26.935, heeft de Hoge Raad beslist dat het in reischarter geven van een schip voor de toepassing van de WIR niet kan worden aangemerkt als het ter beschikking stellen van dat schip in de zin van artikel 61a, vijfde lid, aanhef en letter i, van de Wet IB 1964 (tekst 1983). Naar mijn mening geldt dat ook voor het in tijd- of reischarter geven van een schip voor de toepassing van de investeringsaftrek (artikel 3.40 van de Wet IB 2001). Het recht op investeringsaftrek blijft bij tijd- of reischarter bestaan.

Bij de exploitatie van een zeeschip wordt veelvuldig gebruik gemaakt van een commanditaire vennootschap. Als een belastingplichtige in meer commanditaire vennootschappen deelneemt, komt de vraag aan de orde of sprake is van één of meer ondernemingen. Bij de beantwoording van deze vraag dienen naar mijn mening de overige activiteiten van de medegerechtigde tot uitgangspunt te worden genomen. Daarbij kunnen zich in beginsel twee situaties voordoen.

Eerste situatie: één onderneming

De eerste situatie betreft het geval waarin de overige activiteiten van de medegerechtigde in belangrijke mate verband houden met zeescheepvaart en het houden van de participaties in het verlengde ligt van deze overige activiteiten waardoor sprake is van een onderlinge verbondenheid. Het houden van die participaties moet dan worden aangemerkt als het drijven van één onderneming. Een voorbeeld is een cargadoor die als medegerechtigde participeert in commanditaire vennootschappen waarvan hij de schepen bevracht.

Tweede situatie: een keuzemogelijkheid

De tweede situatie betreft het geval waarin de overige activiteiten van de medegerechtigde niet in belangrijke mate verband houden met zeescheepvaart of een daarmee nauw verbonden economische activiteit. Bijvoorbeeld een belegger die als commanditair vennoot in meer zeescheepvaart-cv’s deelneemt waarbij deze zeescheepvaart-cv’s onderling geen relatie hebben. In dat geval kan elke participatie een afzonderlijke onderneming zijn.

Participaties worden echter tot één onderneming gerekend indien een medegerechtigde:

• – meer dan één participatie in eenzelfde commanditaire vennootschap houdt;

• – participaties in verschillende commanditaire vennootschappen houdt en deze vennootschappen in belangrijke mate met elkaar zijn verweven;

• – participaties in verschillende commanditaire vennootschappen houdt waarvan de resultaten in één pool zijn ingebracht, tenzij met betrekking tot de zeescheepvaart-cv’s deze pool beperkt blijft tot het samenbrengen van vrachtinkomsten of off-hire risico.

Indien belastingplichtige ervoor kiest zijn participaties aan te merken als evenzoveel ondernemingen, is deze keuze onherroepelijk. Een dergelijke keuze zal uiterlijk bij de aangifte over het jaar waarin een participatie is verkregen, kenbaar moeten worden gemaakt.

In overeenstemming met de uitspraak van het Hof Amsterdam van 17 maart 2005, nr. 03/4290, zijn de feitelijke omstandigheden bepalend en niet het aantal participaties. Dit impliceert dat niet langer als uitgangspunt geldt dat

het houden van meer dan drie participaties in beginsel moet worden aangemerkt als één onderneming.

Regelmatig bereiken mij verzoeken een zogenoemde ‘contactinspecteur’ aan te wijzen die bevoegd is landelijk bindende afspraken te maken over de fiscale gevolgen van deelname in een zeescheepvaart-cv.

Ter bevordering van de eenheid van rechtstoepassing en de snelheid van afhandeling wijs ik hierbij de Belastingdienst Noord/kantoor Groningen en de Belastingdienst Rijnmond/kantoor Rotterdam aan als kantoor voor het maken van landelijk bindende afspraken over de fiscale gevolgen van deelname in een zeescheepvaart-cv. Naast het geven van zekerheid vooraf over de fiscale gevolgen van de deelname in de commanditaire vennootschap zijn deze kantoren bevoegd tot het vaststellen van de belastbare winst uit zeescheepvaart, het deel van de winst die toekomt aan de beherende vennoten als zodanig, evenals de jaarlijkse vaststelling van de waarde van de participaties in de commanditaire vennootschap. Wellicht ten overvloede merk ik op dat de aanwijzing als ‘contactinspecteur’ uitsluitend betrekking heeft op de beoordeling van de fiscale gevolgen van deelname in de scheepvaart-cv. De aanwijzing houdt niet in dat de behandeling van aangiften en alle overige fiscale aangelegenheden van deelnemers in een zeescheepvaart-cv door deze kantoren wordt overgenomen.