Aanwijzing administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften

Als een gebeurtenis uit meerdere overtredingen bestaat, wordt aan betrokkene/verdachte een administratieve sanctie opgelegd (met een maximum van drie administratieve sancties), óf wordt tegen hem een strafbeschikking uitgevaardigd of proces-verbaal opgemaakt óf wordt hem een transactie aangeboden. Afdoening langs één traject is daarbij het uitgangspunt. Als zowel de strafrechtelijke als de administratiefrechtelijke weg wordt bewandeld, moet in het proces-verbaal melding worden gemaakt van de opgelegde administratieve sanctie(s) en op de aankondiging van beschikking van het/de opgemaakte proces(sen)-verbaal. Van deze mogelijkheid mag slechts in zeer uitzonderlijke gevallen gebruik worden gemaakt.

Als een proces-verbaal wordt opgemaakt ter zake van overtreding van artikel 5 van de Wegenverkeerswet 1994 (WVW 1994) is het niet toegestaan om daarnaast administratieve sancties op te leggen, strafbeschikkingen uit te vaardigen of transactievoorstellen te doen voor feiten die in relatie staan tot het gevaarlijke c.q. het belemmerende gedrag op de weg. Deze bepaling is opgenomen om de volgende reden. Als proces-verbaal wordt opgemaakt ter zake van overtreding van artikel 5 WVW 1994 en daarnaast aan dat artikel gerelateerde administratieve sancties worden opgelegd, bestaat de kans dat de officier van justitie niet meer kan vervolgen. Dit vloeit voort uit het in artikel 68 van het Wetboek van Strafrecht opgenomen (Sr) ne bis in idem-beginsel, dat bepaalt dat niemand andermaal kan worden vervolgd voor feiten waarover te zijnen aanzien bij gewijsde van de rechter onherroepelijk is beslist.1

Als voor een gedraging een administratieve sanctie is opgelegd, mag deze gedraging op grond van het arrest van de Hoge Raad van 23 juni 1998 (NJ 1999, 47) niet bij een vervolging wegens overtreding van artikel 5 WVW 1994 worden betrokken. Evenzeer is het volgens dit arrest zo, dat als is vervolgd wegens overtreding van artikel 5 WVW 1994, niet nog eens een administratieve sanctie kan worden opgelegd voor zover deze gedraging in de vervolging was betrokken.

Als voorbeeld kan worden aangegeven het feit dat een bestuurder gevaarlijk rijgedrag vertoont en daarbij tevens een rood verkeerslicht negeert. Als hiervoor een proces-verbaal ter zake van artikel 5 WVW 1994 wordt opgemaakt, mag voor het negeren van het rode licht (dat is aangemerkt als een WAHV-gedraging) geen afzonderlijke aankondiging van beschikking worden uitgereikt.

Als aan een voertuig technische gebreken worden geconstateerd, wordt aan de bestuurder een sanctie opgelegd. Hiervan wordt slechts afgeweken als in de bijlage van de WAHV uitdrukkelijk is bepaald dat de eigenaar of houder voor het betreffende feit verantwoordelijk is. Naast het opleggen van een sanctie kan zo nodig gebruik worden gemaakt van de in artikel 60 van de WVW 1994 toegekende bevoegdheid om deel I(A) van het kentekenbewijs in te vorderen als het voertuig niet meer voldoet aan de bij of krachtens de wet gestelde eisen. De in artikel 39 van het Kentekenreglement geregelde procedure moet daarbij worden gevolgd.

Op de aankondiging van beschikking moeten de voor de beroepsprocedure relevante gegevens worden vermeld. Als de betrokkene verweer voert en bijvoorbeeld verklaart dat een verkeerslicht niet of niet goed werkt of dat een bord ontbreekt/niet zichtbaar is, moet in korte bewoordingen op dit verweer moeten worden ingegaan. Hiermee wordt direct recht gedaan aan het beginsel van hoor en wederhoor en wordt eveneens bewerkstelligd dat alle omstandigheden waaronder de gedraging heeft plaatsgevonden, duidelijk zijn omschreven (zie ook het rapport van de Nationale ombudsman 2003/436). In de toelichting op de aankondiging van beschikking moet in voorkomende gevallen melding worden gemaakt van teksten van onderborden en het feit dat borden geplaatst zijn in verband met wegwerkzaamheden.

Een verzoek van het OM om nadere informatie naar aanleiding van een beroepschrift moet zo spoedig mogelijk, maar uiterlijk binnen vier weken na ontvangst van het verzoek van het OM door de politie zijn afgehandeld.

Als de politie de gevraagde informatie niet binnen deze termijn kan aanleveren, moet een tussenbericht aan het OM worden toegezonden. Niet of te laat reageren,leidt in beginseltot vernietiging van de beschikking.

• – Nadat gebleken is dat een fout heeft geleid tot het opleggen van een sanctie aan een (rechts)persoon die de gedraging niet heeft verricht.

• – Nadat gebleken is dat een fout heeft geleid tot het opleggen van een sanctie aan een betrokkene, die over een ter zake dienende geldige ontheffing/vergunning/vrijstelling beschikt.

• – Op verzoek van de beschikkende c.q. de daarvoor aangewezen (sepot)ambtenaar.

• – De correctie vindt plaats binnen zes weken na dagtekening van de beschikking en wordt schriftelijk vastgelegd. Als een correctie noodzakelijk wordt geacht na het verstrijken van de periode van zes weken, dan moet deze aan het OM worden voorgelegd. Hierbij moet gebruik worden gemaakt van de in bijlage 1 en 2 opgenomen formulieren.

De correctie wordt gedaan:

• – door een daartoe bevoegde en aangewezen sepotambtenaar, uitsluitend via de (digitale) postbus bij het CJIB. Deze correctie is slechts toegestaan i.g.v. inhoudelijke fouten en/of invoerfouten in het bekeuringsafhandelingssysteem.

• – De ‘correctie-politie’ kan ook plaatsvinden op initiatief van het CJIB. Dit kan uitsluitend in die gevallen waarin de aanwijzing niet voorziet.

Bij het constateren van een gedraging, gepleegd door een bestuurder, die geen vaste woon- of verblijfplaats in Nederland heeft, wordt dringend aangeraden om de vordering tot onmiddellijke betaling van de sanctie en de administratiekosten, die op grond van artikel 31 WAHV mogelijk is te doen. Als door de bestuurder niet wordt voldaan aan deze vordering dan is het raadzaam om de voorlopige maatregel inbewaringstelling voertuig, zoals is bepaald in artikel 32 WAHV, toe te passen. Het achterwegen laten van deze vordering en het niet toepassen van de voorlopige maatregel inbewaringstelling kan tot gevolg hebben dat voorzieningen in het natraject niet worden toegewezen door de kantonrechter.

Wanneer het toepassen van een ander dwangmiddel krachtens de WAHV mogelijk is, moet inbewaringstelling achterwege blijven.

Nadat de politie een voertuig in bewaring heeft gesteld, wordt dit zo spoedig mogelijk aan de kentekenhouder kenbaar gemaakt. Aan hem wordt de mogelijkheid geboden om binnen één week de sanctie(s), de administratiekosten, de verhogingen en de kosten van inbewaringstelling bij de politie te voldoen. Nadat deze termijn is verlopen, wordt het voertuig door de Dienst der Domeinen bij de politie opgehaald. Daarna kan er nog bij deze dienst worden betaald.

De Dienst der Domeinen taxeert de in bewaring gestelde voertuigen.

Als de politie een particuliere berger inschakelt voor de inbewaringstelling van een voertuig dan worden de door de berger aan de politie in rekening gebrachte kosten vergoed. Wordt de inbewaringstelling door de politie zelf verricht dan worden de kosten vergoed conform de in bijlage 3 opgenomen tarieven.

Na het voertuig bij de politie te hebben opgehaald en getaxeerd, regelt de Dienst der Domeinen de vernietiging of de verkoop van het voertuig.

Als de politie heeft gehandeld conform deze aanwijzing, kan zij kosten gemaakt voor de inbewaringstelling volgens de daarvoor door het CJIB vastgestelde procedure bij het CJIB declareren.

Als de betrokkene niet voldoet aan de vordering het rijbewijs bij het CJIB in te leveren, dan wel het sanctiebedrag inclusief de verhogingen en de kosten niet alsnog betaalt, wordt de vordering tot inneming van het rijbewijs door het CJIB gemuteerd in het CRR.

Als het rijbewijs niet is ingeleverd bij het CJIB en de betrokkene wordt als bestuurder aangetroffen, moet proces-verbaal worden opgemaakt ter zake van overtreding van art. 9 lid 8 WVW 1994 en:

• a. als de betrokkene alsnog het rijbewijs inlevert zal de inneming door de politie in het CRR worden gemuteerd. Het rijbewijs moet binnen drie dagen aangetekend naar het CJIB worden verstuurd. Als het ingenomen rijbewijs niet binnen tien dagen bij het CJIB is ontvangen, rappelleert het CJIB bij de opsporingsinstantie;

• b. als de betrokkene alsnog de sanctie(s) inclusief verhogingen voldoet, wordt dit door de politie in het CRR gemuteerd. Het geïnde bedrag wordt afgedragen aan het CJIB via de daarvoor tussen het CJIB en de opsporingsinstantie afgesproken procedure;

• c. als de betrokkene het rijbewijs niet inlevert en ook de sanctie niet betaalt, wordt een beschikking opgemaakt ter zake het niet op eerste vordering tonen van het rijbewijs. Ook moet conform artikel 31 WAHV de voorlopige maatregel worden toegepast. De politie meldt dit direct bij het CJIB.

Als het rijbewijs niet is ingeleverd bij het CJIB en de betrokkene wordt anders dan als bestuurder aangetroffen, wordt proces-verbaal opgemaakt ter zake van overtreding van artikel 34 lid 1 sub c WAHV:

• a. als de betrokkene alsnog het rijbewijs inlevert, vindt de afhandeling plaats conform punt 5.2 onder a;

• b. als de betrokkene alsnog betaalt, vindt de afhandeling plaats conform punt 5.2 onder b.

NB De bevoegdheid tot inneming van het rijbewijs is gecentraliseerd bij de officier van justitie in Leeuwarden. Deze heeft zijn bevoegdheid gemandateerd aan het CJIB.

Het dwangmiddel ‘buitengebruikstelling voertuig’ kan worden toegepast op personenauto’s, bedrijfsauto's, motorfietsen, kentekenplichtige aanhangwagens/opleggers en brom- en snorfietsen. Het buiten gebruik stellen van voertuigen is overigens niet beperkt tot voertuigen op naam van natuurlijke personen, ook voertuigen op naam van rechtspersonen kunnen buiten gebruik worden gesteld. Nadat de politie een voertuig buiten gebruik heeft gesteld, wordt dit zo spoedig mogelijk aan de betrokkene c.q. kentekenhouder kenbaar gemaakt. Aan hem wordt de mogelijkheid geboden om binnen vier weken de sanctie(s), verhogingen en de kosten van overbrenging en bewaring bij de politie te voldoen. Nadat deze termijn is verlopen, wordt het voertuig door de Dienst der Domeinen bij de politie opgehaald. Daarna kan er nog bij deze dienst worden betaald.

De Dienst der Domeinen taxeert de buiten gebruik gestelde voertuigen.

Als de politie een particuliere berger inschakelt voor de inbewaringstelling van een voertuig dan worden de door de berger aan de politie in rekening gebrachte kosten vergoed. Als de politie de inbewaringstelling zelf verricht, dan worden de kosten vergoed conform de in bijlage 3 opgenomen tarieven.

Na het voertuig bij de politie te hebben opgehaald en getaxeerd, regelt de Dienst der Domeinen de vernietiging of de verkoop van het voertuig.

Als de politie heeft gehandeld conform deze aanwijzing kan zij kosten gemaakt voor de buitengebruikstelling volgens de daarvoor door het CJIB vastgestelde procedure bij het CJIB declareren.

In artikel 28b van de WAHV is bepaald dat de officier van justitie te Leeuwarden het voertuig waarmee de gedraging is gepleegd of een soortgelijk voertuig buiten gebruik kan stellen.

Om tot een eenduidige uitleg van het begrip ‘soortgelijk voertuig’ te komen, is bepaald dat aangesloten wordt bij de voertuigdefinities, zoals opgenomen in artikel 1.1 van de Regeling voertuigen. Het soortgelijke buiten gebruik te stellen voertuig moet in overeenstemming zijn met de in de Regeling voertuigen opgenomen meest specifieke voertuigdefinitie van het voertuig waarmee de gedraging heeft plaatsgevonden. Bijvoorbeeld op een taxi is zowel de definitie personenauto als taxi van toepassing. De voertuigdefinitie taxi is in dit geval het meest specifiek. Als een gedraging dus met een taxi wordt verricht, kan uitsluitend die taxi, dan wel een andere taxi waarover degene aan wie de administratieve sanctie is opgelegd, beschikt, buiten gebruik worden gesteld.

Voor kentekenplichtige voertuigen wordt daarnaast het volgende bepaald. Als de gedraging is gepleegd met een voertuig, waarvan de toegestane maximum massa niet meer bedraagt dan 3500 kg, wordt als soortgelijk voertuig aangemerkt elke ander voertuig, vallende onder dezelfde voertuigdefinitie, waarvan de toegestane maximum massa niet meer bedraagt dan 3500 kg, waarover degene aan wie de administratieve sanctie is opgelegd vermag te beschikken. Ditzelfde geldt voor voertuigen, waarvan de toegestane maximum massa meer bedraagt dan 3500 kg.

In beginsel moet de politie een dwangopdracht binnen drie maanden ten uitvoer leggen. Na het afhandelen van een dwangopdracht meldt de politie de wijze van afloop aan het CJIB. Het CJIB kan de politie verzoeken om een dwangopdracht te retourneren. De betrokkene kan aan de politie slechts het volledige bedrag van de sanctie(s), de verhogingen en de kosten van de dwangopdracht betalen. Betaling van een gedeelte van het totaalbedrag is dus niet mogelijk.

Het is de politie eveneens niet toegestaan een betalingsregeling aan te gaan met de betrokkene. Bij volledige betaling meldt de politie de afloop aan het CJIB onder vermelding van het bedrag dat is geïnd. Dit bedrag wordt afgedragen aan het CJIB via de daarvoor tussen het CJIB en de opsporingsinstantie afgesproken procedure.

De onvindbaarheid van betrokkene kan slechts worden geconstateerd als de politie aan een aantal voorwaarden heeft voldaan. Is betrokkene ingeschreven in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) of is zijn verblijfplaats anderszins bekend, dan kan de politie slechts constateren dat betrokkene onvindbaar is als zij minimaal driemaal – waarvan tenminste eenmaal ’s avonds – daadwerkelijk dit adres of deze adressen heeft bezocht en betrokkene niet heeft aangetroffen. Als de politie concludeert dat de betrokkene onvindbaar is, wordt dit onder opgaaf van de bevindingen (vertrokken met onbekende bestemming, niet ingeschreven in de GBA etc.) aan het CJIB gemeld. Hierop stuurt de politie het afloopbericht naar het CJIB. Het CJIB zal na ontvangst van het afloopbericht de zaak opnieuw aanbieden aan de politie bij een geldig GBA-adres. Als er geen geldig GBA-adres beschikbaar is, zal hrt CJIB de zaak aanbieden aan de divisie Centrale Recherche Informatie van het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) voor opname in het opsporingsregister (OPS).

Als de betrokkene is verhuisd binnen de grens van een regiokorps, handelt hetzelfde korps de zaak af. Als de betrokkene is verhuisd buiten de grens van een regiokorps, meldt de politie dit in een afloopbericht aan het CJIB. Het CJIB zendt in dat geval een nieuwe dwangopdracht aan de politieregio waarin de woon- of verblijfplaats van de betrokkene is gelegen. Het is de politie niet toegestaan om de dwangopdracht zelfstandig door te zenden.

De politie registreert de data en de tijdstippen van de door haar afgelegde bezoeken en een eventuele verhuizing buiten de politieregio bij de tenuitvoerlegging van een dwangopdracht.

Het CJIB kan de politie verzoeken om een dwangopdracht te retourneren o.a. in verband met een nieuw adres of het alsnog betalen door (of voor) betrokkene.

Als de betrokkene is overleden verifieert de politie deze gegevens in de GBA en meldt dit bij het CJIB onder vermelding van de overlijdensdatum en de gemeente waar het overlijden van de betrokkene is geregistreerd.