Circulaire opbouw vakantie bij langdurige ziekte

Richtlijn 2003/88/EG van het Europees Parlement en de Raad van 4 november 2003 betreffende een aantal aspecten van de organisatie van de arbeidstijd (PbEG L 299) bepaalt in artikel 7 dat lidstaten ervoor moeten zorgdragen dat werknemers recht hebben op vier weken vakantie per jaar met behoud van het loon. Onlangs heeft het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen arrest gewezen op een aantal prejudiciële vragen over artikel 7 van deze richtlijn in het geval van langdurig zieke werknemers (Schultz-Stringer).

In de uitspraak is bepaald dat een zieke werknemer recht heeft op ten minste vier weken vakantie per jaar met doorbetaling van loon dat normaliter gebruikelijk is. Het verdient de aanbeveling de vakantie te gebruiken gedurende het lopende jaar, maar mocht de werknemer – vanwege de ziekte – niet in staat zijn om de vakantie te gebruiken, dan moet de werknemer in de gelegenheid worden gesteld later – indien hij daartoe wel in staat is – de vakantie op te nemen. In het geval het dienstverband wordt beëindigd en de zieke werknemer heeft in het geheel geen vakantie gehad, dan dient de niet-genoten vakantie te worden uitbetaald aan de werknemer.

Het hof maakt hierbij onderscheid tussen het ziekteverlof en vakantieverlof. Het ziekteverlof is bedoeld om te herstellen van de ziekte en de doelstelling van het vakantieverlof is dat de werknemer een periode van rust heeft en kan beschikken over een periode van vrije tijd en ontspanning.

Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid inventariseert de gevolgen van de uitspraak met betrekking tot het Burgerlijk Wetboek. Dit wordt afgewacht alvorens artikelen 22 en 23 van het ARAR (artkelen 35 en 36 ARSG en 41 en 41a RDBZ) aan te passen. In deze circulaire wordt een werkwijze vastgesteld aanvullend op artikelen 22 en 23 van het ARAR (artikelen 35 en 36 ARSG en 41 en 41a RDBZ), in lijn met het arrest Schultz-Stringer, totdat duidelijkheid is over een wijziging van het ARAR, het ARSG en het RDBZ.

De werkwijze houdt stapsgewijs het volgende in:

• 1. artikelen 22 en 23 ARAR (artkelen 35 en 36 ARSG en 41 en 41a RDBZ) worden in beginsel toegepast en dat betekent bij langdurige ziekte dat de vakantieopbouw stopt na 26 weken ziekte en dat het aantal over te boeken vakantie-uren naar een volgend kalenderjaar beperkt is;

• 2. een langdurig zieke ambtenaar wordt zoveel mogelijk – in het lopende jaar – in de gelegenheid gesteld zijn vakantie van ten minste vier weken te gebruiken om zodoende in staat te worden gesteld uit te rusten en over een periode van ontspanning en vrije tijd te beschikken. Dit moet in overleg met de bedrijfsarts worden vastgesteld. Deze periode van vakantie tijdens ziekte komt niet ten koste van de opgebouwde vakantie maar moet wel worden geregistreerd;

• 3. is vakantie in het lopende jaar niet mogelijk om medische redenen, dan moet de ambtenaar in de gelegenheid worden gesteld in het daaropvolgende jaar zijn vakantie te gebruiken;

• 4. indien de ambtenaar is hersteld en hij is gedurende de ziekteperiode om medische redenen niet in de gelegenheid geweest om vier weken vakantie per jaar te gebruiken, dan dient bij toepassing van artikel 23, zevende lid, ARAR (artikelen 36, zevende lid, ARSG en 41a, zevende lid, RDBZ) – het overboeken van vakantie naar een volgend kalenderjaar – vast te worden gesteld of er reden is om bij de betrokken ambtenaar meer vakantie-uren over te boeken naar het volgende kalenderjaar en zo ja in welke mate (artikelen 23, achtste lid, ARAR, 36, achtste lid ARSG en 41a, achtste lid, RDBZ);

• 5. indien de ambtenaar in het geheel niet in de gelegenheid is geweest om vakantie te gebruiken en een ontslag is mogelijk aan de orde, dan dient achteraf te worden vastgesteld welke vakantie de ambtenaar in een kalenderjaar heeft opgebouwd en gebruikt gedurende de kalenderjaren dat hij ziek is geweest. De niet gebruikte vakantie wordt vervolgens uitbetaald bij de beëindiging van het dienstverband.

De uitspraak van het hof dateert van 20 januari 2009 en dit betekent dat bovenstaande werkwijze dient te worden toegepast vanaf 20 januari 2009 en dat vanaf dat moment met langdurig zieke ambtenaren overleg moet worden gevoerd over het gebruiken van vakantie. Aangezien in de achterliggende periode wellicht langdurige ziekte ambtenaren niet in staat zijn gesteld om vakantie te gebruiken, kan dit betekenen dat bij het overboeken van vakantie-uren aan het einde van het kalenderjaar 2009 de vakantie-uren voor vier weken vakantie moeten worden overgeboekt. Bij een beperking in de overboeking, kan het zijn dat de ambtenaar niet de volledige aanspraak op vier weken vakantie heeft gehad en/of genoten.

Op beslissingen aangaande het stopzetten van de vakantieopbouw en het overboeken van vakantie-uren aan het einde van een kalenderjaar, die rechtens onaantastbaar zijn geworden voor 20 januari 2009, wordt deze werkwijze niet toegepast. Volgens vaste jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep is heroverweging mogelijk aan de orde, indien zich nieuwe feiten of omstandigheden voordoen. Nieuwe jurisprudentie wordt echter niet beschouwd als een nieuw feit of omstandigheid.

Voor deze werkwijze is een goede registratie van groot belang. Een formulier als hulpmiddel bij deze registratie is bijgevoegd. Uit het (personeels)dossier moet blijken op de ambtenaar daadwerkelijk de mogelijkheid heeft gehad vakantie te gebruiken. Als uit het (personeels)dossier niet voldoende blijkt dat een ziekte ambtenaar zijn vakantie van ten minste vier weken per jaar heeft gehad of daartoe in staat is gesteld en in staat was – en daarover niet aantoonbaar duidelijke afspraken zijn gemaakt – dan houdt de in deze circulaire beschreven werkwijze geen stand. In dat geval moeten de resterende niet opgebouwde vakantie-uren van ten minste vier weken per jaar worden toegekend in het volgende jaar en uiteindelijk eventueel uitbetaald. Met een goede registratie kan dit echter worden voorkomen. Omdat vanaf 20 januari 2009 uit het dossier moet blijken of de ambtenaar daadwerkelijk de mogelijkheid heeft gehad vakantie te gebruiken zal dit voor lopende gevallen – waar tot nu toe wellicht geen of minder registratie van het opnemen van vakantie is vastgelegd – lastiger zijn. Bij wijze van uitzondering zal het dus voor deze lopende gevallen soms nodig zijn de betreffende vakantie-uren toe te kennen. In de redenering ter motivering naar het waarom van deze toekenning moet worden gewezen op deze uitzondering van toekenning van vakantie-uren vanwege onjuiste of onvolledige registratie door de werkgever zelf.

Ik verzoek u uitvoering te geven aan deze circulaire.