Inkomstenbelasting, giften en algemeen nut beogende instellingen

Dit besluit behandelt het beleid over de giftenregeling en de aanmerking als algemeen nut beogende instelling en vervangt het besluit van 16 december 2009, nr. CPP2009/2371M. Het besluit is aangepast in verband met wetswijzigingen per 1 januari 2010. Hieronder staan de belangrijkste wijzigingen in het besluit.

• – Onderdeel 3a is vervallen. In dat onderdeel was een goedkeuring opgenomen. Instellingen dienden vóór 6 januari 2010 te verklaren dat zij voldeden aan de nieuwe voorwaarden van de regeling voor algemeen nut beogende instellingen. Als uit de verklaring bleek dat de instelling voldeed aan de nieuwe voorwaarden, werd de aanmerking als algemeen nut beogende instelling voortgezet. De termijn voor de goedkeuring is verstreken.

• – Onderdeel 3.3 is nieuw. Dit onderdeel bevat een goedkeuring voor periodieke giften aan instellingen die niet meer aangemerkt zijn als algemeen nut beogende instelling door de invoering van de nieuwe regeling per 1 januari 2010.

• – Onderdeel 6 is vervallen. Dit onderdeel is geen beleid maar jurisprudentie.

Vanaf de invoering van de ANBI-regeling op 1 januari 2008 is het uitgangspunt dat voor fiscale faciliteiten de instelling vóóraf bij beschikking moet zijn aangemerkt als ANBI. In bepaalde uitzonderingssituaties kan de inspecteur een instelling met terugwerkende kracht aanmerken als ANBI (artikel 41a, tweede lid, van de Uitvoeringsregeling IB 2001). Dat kan bijvoorbeeld in de situatie dat een instelling bij testament wordt opgericht en dat volgens datzelfde testament vermogen wordt ingebracht bij die instelling. Als zo’n instelling niet met terugwerkende kracht als ANBI wordt aangemerkt, kan over de verkrijging niet de vrijstelling voor erfbelasting worden toegepast.

Om problemen te voorkomen, over bijvoorbeeld de fiscale behandeling van giften, kan de inspecteur in ieder geval terugwerkende kracht verlenen in de volgende situaties:

• – De instelling die op 1 januari van een kalenderjaar bestaat en in datzelfde kalenderjaar een verzoek doet om te worden aangemerkt als ANBI, kan met terugwerkende kracht tot 1 januari van datzelfde kalenderjaar worden aangemerkt als ANBI.

• – Een nieuw opgerichte instelling, die binnen een jaar na oprichting een verzoek doet om aangemerkt te worden als ANBI, kan met terugwerkende kracht tot de datum van oprichting worden aangemerkt als ANBI.

De terugwerkende kracht geldt tot het moment dat de instelling in het kalenderjaar voldoet aan de eisen voor een ANBI.

Tot de aftrekbare giften behoren periodieke giften. Dit zijn giften in de vorm van vaste en gelijkmatige periodieke uitkeringen die eindigen uiterlijk bij overlijden en worden gedaan aan een ANBI of aan een vereniging als bedoeld in artikel 6.33, eerste lid, onderdeel c, van de Wet IB 2001 (artikel 6.34 van de Wet IB 2001).

Bedragen die rechtstreeks aan geestelijken ter beschikking worden gesteld voor doeleinden die de kerkelijke instelling nastreeft of voor het verrichten van religieuze handelingen, worden aangemerkt als giften aan de kerkelijke instelling. Bijdragen voor kerkelijk wijkwerk, stipendia, voor het lezen van missen, huwelijksinzegening, doop en dergelijke bijzondere kerkelijke plechtigheden zijn giften als de bijdragen ten bate van de kerkelijke instelling of van de geestelijke als zodanig komen. In deze gevallen moet de betaling van de bedoelde bedragen blijken uit schriftelijke bewijsstukken.

Een erflater kan bij testament een stichting oprichten en de statuten van de stichting opnemen in zijn testament (artikel 4:135 van het Burgerlijk Wetboek). Die testamentaire stichting wordt door het overlijden van de erflater in het leven geroepen met de statuten die in het testament zijn opgenomen. Als de erflater heeft beoogd een ANBI op te richten, bestaat de mogelijkheid dat de in het testament opgenomen statuten afwijken van de eisen die op het overlijdensmoment gelden voor een ANBI. Om als ANBI te worden aangemerkt moeten de statuten ná het overlijden van de erflater worden aangepast. De stichting kan pas vanaf het moment van de aanpassing worden aangemerkt als ANBI. Voor de erfbelasting verkrijgt de stichting echter op het moment van overlijden. Op dat moment is de stichting geen ANBI, zodat er geen recht bestaat op de vrijstelling voor erfbelasting (artikel 32, eerste lid, ten derde, van de Successiewet 1956). Ik acht het niet gewenst dat met het oog hierop testamenten moeten worden aangepast.

Voor de ANBI-regeling zijn er drie categorieën ‘landen’ te onderscheiden (artikel 6.33, eerste lid, onderdeel b, van de Wet IB 2001):

• 1. een lidstaat van de Europese Unie, de Nederlandse Antillen of Aruba;

• 2. een mogendheid als bedoeld in artikel 41d van de Uitvoeringsregeling IB 2001; of

• 3. andere landen; een aldaar gevestigde instelling kan door mij als ANBI worden aangemerkt, indien en zolang deze voldoet aan te stellen voorwaarden (de derdelanden).

Voor instellingen gevestigd in de onder 3 genoemde derdelanden geldt de volgende voorwaarde als uitgangspunt.

De instelling verstrekt jaarlijks gegevens en inlichtingen, op grond waarvan het ANBI-team kan beoordelen of de instelling voldoet aan de voorwaarden van de artikelen 41a en 41b van de Uitvoeringsregeling IB 2001 en aan de gestelde overige voorwaarden. De instelling maakt aannemelijk dat de verstrekte gegevens en inlichtingen een getrouw beeld van de werkelijke situatie geven. Dit kan bijvoorbeeld met een accountantsverklaring.

De bevoegdheid om instellingen in derdelanden aan te merken als ANBI heb ik gemandateerd aan de voorzitter van het managementteam van Belastingdienst/Oost-Brabant/kantoor ’s-Hertogenbosch. Verzoeken kunnen worden gericht aan het ANBI-team.

In de ANBI-regeling is een bepaling opgenomen over de beloning voor de leden van het orgaan van de instelling dat het beleid bepaalt. Voor de werkzaamheden die deze leden als zodanig voor de instelling verrichten, mogen ze geen andere beloning ontvangen dan een vergoeding voor gemaakte onkosten en een niet bovenmatig vacatiegeld (artikel 41a, eerste lid, onderdeel e, van de Uitvoeringsregeling IB 2001). Hierna behandel ik de uitgangspunten voor de beantwoording van de vraag of een vacatievergoeding al dan niet bovenmatig is.

Het besluit van 16 december 2009, nr. CPP2009/2371M is ingetrokken met ingang van de inwerkingtreding van dit besluit.

Dit besluit treedt in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van de Staatscourant waarin het wordt geplaatst en werkt terug tot en met de datum van het besluit.