Subsidieregeling instandhouding monumenten

00. ALGEMEEN

00.04 AANBESTEDING/INSCHRIJVING

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de coördinatievergoeding van de (hoofd)aannemer tot een maximum van 3% van de kosten van die subsidiabele werkzaamheden, die apart aanbesteed worden.

01 VOOR HET WERK GELDENDE VOORWAARDEN

01.02 ADMINISTRATIEVE BEPALINGEN

Keuring van materialen, bouwstoffen en grond:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * het keuren van te verwerken materialen, bouwstoffen (zoals natuursteen en leien) en grond, mits de keuring noodzakelijk is en wordt uitgevoerd door een bekwaam keuringsinstituut.

01.03 VERZEKERINGEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de premie van een Casco All Risks-verzekering (CAR) tot een maximum van 0,4% van de subsidiabele kosten.

01.04 VERREKENING WIJZIGING KOSTEN EN PRIJZEN

Aannemerskosten:

De subsidiabele aannemerskosten zijn onder te verdelen naar:

• * de te verwerken materialen op grond van deze Leidraad,

• * de loonkosten van het aannemerspersoneel op basis van hoofdstuk 2, paragraaf 4,

• * de werkzaamheden uitgevoerd door onderaannemers,

• * in geval van ingrijpende werkzaamheden, de opslagkosten voor een bouwplaats (algemene bouwplaatskosten ABK, algemene kosten AK en winst en risico W&R) tot een maximum van 20% op basis van hoofdstuk 2, paragraaf 5,

• * stelposten en verrekenposten,

• * onvoorziene werkzaamheden tot een maximum van 5%.

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – precario en andere gemeentelijke heffingen,

• – heffingen voortkomend uit onder andere milieuverordeningen,

• – renteverlies, financiering, notaris, afsluitprovisie en dergelijke.

Zelfwerkzaamheid:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de te verwerken materialen,

• * de afschrijving dan wel huur van het benodigde materieel,

• * de arbeidsuren van de eigenaar en/of zijn personeel, mits die ten behoeve van werkzaamheden aan zijn monument zijn gemaakt in het kader van een door hem gedreven onderneming en ze achteraf kunnen worden aangetoond (bijvoorbeeld door middel van een accountantsverklaring).

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – de arbeidsuren van de eigenaar en/of vrijwilliger die zelf instandhoudingswerkzaamheden verricht (de ‘doe-het-zelf’-uren van de eigenaar en/of vrijwilliger).

Architecten-/plankosten:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * het opstellen van het instandhoudingsplan met de daarbij behorende stukken (zoals plan, begroting, werkomschrijving en eventuele tekeningen) tot een maximum overeenkomstig de tabel, bedoeld in hoofdstuk 2, paragraaf 1.

Begeleidingskosten:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * het begeleiden van de uitvoering van de werkzaamheden – bestaande uit het jaarlijks opstellen van het jaarprogramma, het opvragen van offertes, de prijsvorming en het verstrekken van de opdrachten, de begeleiding en controle tijdens de uitvoering, de oplevering van het uitgevoerde werk en de financiële verantwoording – tot een maximum overeenkomstig de tabel, bedoeld in hoofdstuk 2, paragraaf 2.

Overige kosten:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * abonnementen zoals op/voor:

  • • de Monumentenwacht dan wel een vergelijkbare organisatie (inclusief de kosten van het inspecteren en uitvoeren van noodreparaties en het treffen van noodmaatregelen om verdere degradatie te voorkomen),

  • • de controle van de bliksembeveiligingsinstallatie,

  • • de controle van de brandbeveiligingsinstallatie.

• * accountantsonderzoek en -verklaring, mits bij de beschikking tot subsidieverlening opgelegd, tot een maximumbedrag van € 5.000,

• * bouw- en kleurhistorisch onderzoek,

• * tuinhistorisch onderzoek, inhoudende een chronologische weergave van de geschiedenis met bronvermelding, historische afbeeldingen, historisch kaartmateriaal en fasekaarten, e.e.a. als uitgangspunt voor het beheerplan,

• * specifieke onderzoeken, zoals voor gebouwde monumenten:

  • • bouwfysisch onderzoek (onder andere naar vocht- en zoutproblemen),

  • • constructie-/bouwtechnisch onderzoek,

  • • werktuigbouwkundig onderzoek,

  en voor archeologische monumenten:

  • • beperkt booronderzoek,

  • • bodem- en geochemische analyse,

  • • grondmechanisch onderzoek,

  • • grondwateranalyse,

  • • nulmeting monitoring.

• * specialistische werkzaamheden door derden, zoals voor:

  • • beeldhouwwerk,

  • • bijzonder schilderwerk,

  • • werkzaamheden aan installaties,

  • • advisering inzake specifieke onderwerpen en/of problemen.

Legeskosten:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * leges betreffende de omgevingsvergunning tot een maximum van 1,5% van de subsidiabele kosten.

Omzetbelasting/btw:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de omzetbelasting/btw tot een maximum van 21%, tenzij deze fiscaal verrekenbaar is.

Tussentijdse aanpassing van de btw-percentages wordt in deze beschouwd als meer- of minderwerk.

Prijsindexering:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de prijsindexering tot een maximum van 3% per jaar (cumulatief).

01.05 TEKENINGEN EN BEREKENINGEN

Aanvullende tekeningen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * het vervaardigen van aanvullende detail- en/of uitvoerings-/werktekeningen tot een maximum overeenkomstig de tabel, bedoeld in hoofdstuk 2, paragraaf 3, mits dergelijke tekeningen nodig zijn voor de beoordeling van de aanvraag dan wel voor de correcte uitvoering van het plan.

Overige bescheiden:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * het opstellen/vervaardigen van overige bescheiden zoals rapporten met opname en/of advies inzake bouwfysische of constructieve problemen of problemen met de waterhuishouding of de bodem (bijvoorbeeld van grondmechanische of geochemische aard), mits dergelijke bescheiden nodig zijn voor de beoordeling van de aanvraag.

01.06 ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * aanleg en onderhoud van Arbo-voorzieningen van meer permanente aard ten behoeve van veilig inspecteren en uitvoeren van werkzaamheden.

Hiervoor wordt verwezen naar de paragrafen 32, 33, 70 en 84. Tijdelijke Arbo-voorzieningen op de bouwplaats vallen onder de verantwoordelijkheid van de aannemer (zie daarvoor de paragrafen 01.04 en 01.05).

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – Arbo-voorzieningen welke verband houden met het verkrijgen en/of behouden van een gebruiksvergunning (zoals afscheidingen, hekken, trappen en verlichting).

05. BOUWPLAATSVOORZIENINGEN

05.00 ALGEMEEN

Groot materieel:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * het inzetten van groot materieel (zoals bij voorbeeld damwanden, hijskranen, rijplaten en steigers), dat noodzakelijk is voor de uitvoering van de instandhoudingswerkzaamheden,

• * het inzetten van paardentractie.

10. STUT- EN SLOOPWERK

10.00 10.00. ALGEMEEN

Saneringen en verwijderingen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * het (tijdelijk) verwijderen van materialen c.q. onderdelen, die noodzakelijk zijn voor de uitvoering van de instandhoudingswerkzaamheden, inclusief het daarvoor in te zetten materieel (zoals containers).

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – het saneren en/of verwijderen van materialen, onderdelen en/of constructies vervuild met of door asbest,

• – het maken van doorbraken en overige werkzaamheden voor zover voortvloeiend uit comfortverbetering en/of veranderd gebruik.

Stut en stempelwerk:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * stut- en stempelwerk tijdens de werkzaamheden.

Beschermende voorzieningen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * beschermende voorzieningen voor monumentale onderdelen (zoals het voor en/of tijdens de uitvoering van de werkzaamheden dichtleggen van een dak, afdekken van een vloer en inpakken van het orgel en meubilair, of het beschermen van bomen).

12. GRONDWERK

12.00 ALGEMEEN

Civiele werken, uitgezonderd groene monumenten:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * het schoon en op diepte houden van grachten, watergangen en vijvers (zie ook paragraaf 17),

• * de instandhouding van aard- en waterwerken (zie ook paragraaf 17).

Voor werkzaamheden aan hierbij behorende onderdelen van bouwkundige en/of werktuigbouwkundige aard wordt verwezen naar de desbetreffende paragrafen.

14. BUITENRIOLERING EN DRAINAGE

14.00 ALGEMEEN

Riolering en drainage;

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding en zo nodig vernieuwing van de aansluitingen van de hemelwaterafvoeren op de (hoofd)riolering, tot maximaal één meter uit de gevel van het monument,

• * de instandhouding en zo nodig vernieuwing van de riolering, voor zover ten behoeve van de hemelwaterafvoeren, tot maximaal één meter uit de gevel van het monument,

• * aanleg en onderhoud van drainage ten behoeve van een adequate waterafvoer.

15. TERREINVERHARDINGEN

15.00 ALGEMEEN

Bestrating:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van bestrating, (zoals straten, paden en stoepen), en het periodiek voorzien van een nieuwe top- of verhardingslaag (keien, klinkers, en dergelijke),

• * het herstel van de bestrating na werkzaamheden aan hemelwaterafvoeren, riolering en drainage als genoemd in paragraaf 14.

16. BEPLANTING OP ARCHEOLOGISCHE MONUMENTEN

16.00 ALGEMEEN

Zie paragraaf 92 voor de subsidiabele kosten ten aanzien van groene monumenten.

• * Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de aanschaf en het leggen van ondiep wortelende grondbedekkende vegetatie zoals gras- en heideplaggen,

• * de aanschaf en het planten van bomen en struiken, mits geadviseerd dan wel vooraf goedgekeurd door de minister,

• * het inzaaien van ondiep wortelende grondbedekkende vegetatie zoals gras en heide,

• * het maaien en het afvoeren of het ter plaatse verwerken van het maaisel,

• * het rooien en afzetten van bomen en struiken,

• * het afvoeren van rooi-afval en valhout,

• * het uitfrezen van boomstobben, mits geadviseerd dan wel vooraf goedgekeurd door de minister.

17. TERREININRICHTING (UITGEZONDERD GROENE MONUMENTEN)

17.00 ALGEMEEN

Zie paragraaf 92 voor de subsidiabele kosten ten aanzien van groene monumenten.

Deze paragraaf betreft diverse bouwkundige en weg- en waterbouwkundige elementen. Deze kunnen zelfstandig beschermd zijn of onderdeel uitmaken van een andere historische aanleg dan een groen monument, of zijn aangebracht ten behoeve van de instandhouding van een archeologisch rijksmonument.

Bouwkundige elementen (geen gebouw zijnde):

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van bouwkundige elementen zoals grafzerken, hekwerken, lantaarns, pergola’s, standbeelden, veeroosters, veewering, vlonders en zonnewijzers,

• * vervanging van dergelijke bouwkundige elementen indien herstel niet meer mogelijk is.

Voor omvangrijke metsel-, smeed- en timmerwerkzaamheden aan bouwkundige elementen wordt verwezen naar de paragrafen 22, 43 en 45.

Bruggen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van bruggen die deel uitmaken van de aanleg (bijvoorbeeld de wandeling),

• * vervanging van bestaande bruggen indien herstel niet meer mogelijk is,

• * het aanbrengen van een eenvoudige houten loopbrug, indien de verbinding van belang is voor de aanleg en de voorganger geheel verdwenen is.

Niet subsidiabel zijn de kosten van reconstructie van een geheel verdwenen brug.

Civiele werken:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van aardwerken zoals greppels, heuveltjes, motteheuvels, taluds, terrassen, vliedbergen en dergelijke, met inbegrip van het maaien van taluds (maximaal vier keer per jaar),

• * de instandhouding of vervanging van afdekmaterialen (zoals worteldoek) of kunstwerken ter bescherming van het archeologisch rijksmonument,

• * de instandhouding of vervanging van stutbalken in groeves, mijnen en abri’s,

• * de instandhouding of vervanging van vloeren van hunebedden,

• * de instandhouding van molenbergen, molenerven en molenwerven voor zo ver gelegen binnen een cirkel met het hart van de molen als middelpunt en een middellijn die gelijk is aan die van het wieken-kruis dan wel tot maximaal zes meter uit de buitengevel van de watergedreven molen,

• * het herstel van reliëf door het aanvullen van terreingedeelten die aan erosie of inklinking onderhevig zijn geweest,

• * het opbrengen van een afdekkende (grond)laag op het archeologisch rijksmonument, mits geadviseerd dan wel vooraf goedgekeurd door de minister,

• * het opvullen van gaten, ontgravingen en rijsporen.

  Voor werkzaamheden aan hierbij behorende onderdelen van bouwkundige en/of werktuigbouwkundige aard wordt verwezen naar de paragrafen 21, 22, 24, 25, 43 en 90.

Waterpartijen en waterlopen inclusief bijbehorende stuwen en duikers, waterpeilen en waterkwaliteit:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de aanleg en instandhouding van hydrologische werken, aangebracht ten behoeve van de instandhouding van het archeologisch rijksmonument,

• * de instandhouding van waterlopen van poldermolens en watergedreven molens met de vanouds daarbij behorende elementen en onderdelen (zoals krooshekken, lossluizen, beschoeiingen, stuwen en wachtdeuren) binnen een cirkel met het hart van de molen als middelpunt en een middellijn die gelijk is aan die van het wiekenkruis dan wel tot maximaal zes meter uit de buitengevel van de watergedreven molen,

• * het uitbaggeren van sloten en vijvers, inclusief het afvoeren en/of tijdelijk opslaan van de uitkomende bagger in depot en het afwerken van het depot na inklinking, mits met gesloten grondbalans,

• * het opschonen van windhoeken (het plaatselijk verwijderen van opgehoopt blad en takhout),

• * het verwijderen van overmatige plantengroei,

• * de instandhouding en het werkzaam houden van duikers en stuwen,

• * het aanbrengen van nieuwe, eenvoudige duikers, overstorten, stuwen, gemaaltjes en pompen, die naar het oordeel van de minister nodig zijn voor het handhaven of verbeteren van het waterpeil.

20. FUNDERINGSPALEN EN DAMWANDEN

20.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van funderingspalen en/of damwanden (hout, beton of staal),

• * de vervanging dan wel het aanbrengen van funderingspalen en/of damwanden (hout, beton of staal).

21 BETONWERK

21.00 ALGEMEEN

Betonconstructies:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van betonconstructies (zoals wanden, vloeren, daken, kolommen, liggers, portalen, consoles, balkons, klokkenstoelen en dergelijke),

• * de instandhouding van betonnen onderdelen (zoals balusters, cementrustiek, dorpels, hekwerken, gevelbanden en -ornamenten),

• * de instandhouding van civiele en militaire werken (zoals sluis- en kademuren, forten en schuilplaatsen).

Funderingen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * herstel van betonnen funderingsconstructies,

• * de vervanging van betonnen funderingsconstructies indien herstel niet meer mogelijk is.

Behandelingen en voorzieningen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * het behandelen van betonwerk tegen gevolgschade door roestende wapening,

• * het behandelen van betonnen onderdelen en/of constructies, indien overlast van vocht/water niet door drainage alleen kan worden weggenomen (zoals het waterdicht maken van een kelder), mits geadviseerd door de minister,

• * het behandelen van betonwerk tegen graffiti, indien noodzakelijk en mits de behandeling omkeerbaar c.q. de aan te brengen coating verwijderbaar/afbreekbaar is.

22 METSELWERK

22.00 ALGEMEEN

Metselwerk:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van (dragend) metselwerk zoals van gevels, wanden, gewelven, kolommen, molenrompen, fabrieksschoorstenen, tuinmuren en dergelijke,

• * het herstel van scheuren en het vervangen van kapotte stenen (inboeten).

Voegwerk:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van het voegwerk inclusief het op bijpassende manier opnieuw aanbrengen van uitgevallen voegwerk,

• * het op bijpassende manier vervangen van voegwerk, doch uitsluitend omdat de waterkerende werking van het metselwerk van de gevel niet meer voldoende is.

Funderingen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * herstel van gemetselde funderingsconstructies,

• * de vervanging van gemetselde funderingsconstructies indien herstel niet meer mogelijk is.

Afdekkingen en bekledingen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding of, indien dat om constructieve dan wel materiaaltechnische redenen noodzakelijk is, het vervangen van houten, metalen of (natuur-)stenen afdekkingen en bekledingen van opgaand metselwerk, geveltoppen, kroonlijsten en dergelijke.

Behandelingen en voorzieningen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * het met water (onder lage druk en temperatuur, zonder toegevoegde materialen als zand of chemicaliën) reinigen van metselwerk ter verwijdering en bestrijding van mos, algen en dergelijke,

• * het om bouwfysische redenen behandelen van metselwerk, indien overlast van vocht/water niet door drainage alleen kan worden weggenomen (zoals het waterdicht maken van een kelder), mits geadviseerd door de minister,

• * het behandelen van metselwerk tegen graffiti, indien noodzakelijk en mits de behandeling omkeerbaar c.q. de aan te brengen coating verwijderbaar/afbreekbaar is,

• * het schoonmaken van de bovenkant van stenen gewelven, indien technisch noodzakelijk.

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• - het impregneren van gevelmetselwerk.

24 RUWBOUWTIMMERWERK

24.00 ALGEMEEN

Houtconstructies:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van houten draag-, gewelf-, kap- en vakwerkconstructies zoals balken, gootconstructies, gordingen, hijsbalken, kapspanten, muurstijlen en sporen,

• * de instandhouding van het staande werk van molens,

• * de instandhouding van het gaande werk van molens (zie ook paragraaf 90),

• * de instandhouding van ingebouwde en vrijstaande klokkenstoelen en klokkentorens/dakruiters met alle daarbij behorende onderdelen als onderslagbalken, vlonders en trappen (zie ook paragraaf 91),

• * de instandhouding van orgelbalkons, balgstoelen en andere houten orgelconstructies (zie ook paragraaf 91),

• * de instandhouding van houten elementen en onderdelen (zoals balustrades, hekwerken, spalieren, schuttingen, luifels, stellingen en veranda’s),

• * het, indien dat om constructieve dan wel materiaaltechnische redenen noodzakelijk is, versterken of gedeeltelijk dan wel geheel vervangen van de hiervoor bedoelde houtconstructies.

Funderingen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van houten funderingsconstructies,

• * het gedeeltelijk of geheel vervangen van houten funderingsconstructies indien herstel niet meer mogelijk is.

Beschietingen, bekledingen en betimmeringen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding en, indien dat om constructieve dan wel materiaaltechnische redenen noodzakelijk is, het gedeeltelijk of geheel vervangen van dakbeschot, gewelfbeschot, vloerdelen en dergelijke,

• * de instandhouding en, indien dat om constructieve dan wel materiaaltechnische redenen noodzakelijk is, het gedeeltelijk of geheel vervangen van bijbehorende betimmeringen (zoals rachels, tengels, panlatten, roeflatten en klossen)

• * de instandhouding van balgen- en uurwerkkamers (zie voor orgels en uurwerken ook paragraaf 90).

Behandelingen en voorzieningen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * een curatieve behandeling tegen houtaantasters als insecten, schimmels en zwammen, mits uitgevoerd door een ter zake deskundige,

• * een bescherming tegen vocht/water door middel van vochtwerende, dampremmende lagen, mits bouwfysisch noodzakelijk,

• * een conserverende behandeling van het gaande en staande werk van molens,

• * het schoonmaken van de bovenkant van houten gewelven, indien technisch noodzakelijk.

25 METAALCONSTRUCTIEWERK

25.00 ALGEMEEN

Metaalconstructies:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van gietijzeren, smeedijzeren en/of stalen constructies.

Behandelingen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * een roestwerende behandeling en/of beschermlaag.

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• - het, al dan niet conform brandpreventievoorschriften, aanbrengen van brandwerende en/of brand-isolerende voorzieningen.

26 BOUWKUNDIGE KANAALELEMENTEN

26.00 ALGEMEEN

Schoorstenen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van schoorstenen met bijbehorende schoorsteenkanalen,

• * de instandhouding van schoorsteenkappen en roosters.

Schachten en kokers:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding en, indien dat om constructieve dan wel materiaaltechnische redenen noodzakelijk is, de gedeeltelijke dan wel gehele vervanging van schachten en kanalen (zoals ventilatie- en rookgasafvoerkanalen) en stortkokers.

30 KOZIJNEN, RAMEN EN DEUREN

30.00 ALGEMEEN

Kozijnen, ramen, deuren en dergelijke:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van kozijnen, ramen en deuren (zoals stijlen aanscherven, onderdorpels vervangen),

• * de instandhouding van vensteronderdelen (zoals schuiframen, raamluiken en dergelijke),

• * de instandhouding van daklichten, dakkoepels en dakstraten,

• * de instandhouding van elementen zoals galmborden, dakluiken en dergelijke,

• * het gedeeltelijk dan wel geheel vervangen van hiervoor genoemde onderdelen en elementen, mits constructief dan wel materiaaltechnisch noodzakelijk.

Hang- en sluitwerk:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van hang- en sluitwerk van ramen, deuren en luiken (zoals deurkloppers, deurkrukken, gehengen, scharnieren en sloten),

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – het aanbrengen van extra veiligheidsvoorzieningen zoals bij voorbeeld dievenklauwen,

• – het periodiek nalopen en smeren van hang- en sluitwerk.

31 SYSTEEMBEKLEDINGEN

31.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van systeembekledingen (zoals felsplaat- en profielplaatbekledingen).

32 TRAPPEN EN BALUSTRADEN

32.00 ALGEMEEN

Trappen en balustraden:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van trappen en traponderdelen (zoals trapbomen, traptreden, balustraden, leuningen, traphekken en trapluiken).

Arbo-voorzieningen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * aanleg en onderhoud van voorzieningen, conform de Arbo-wet- en regelgeving, ten behoeve van veilig inspecteren en uitvoeren van werkzaamheden (zoals loopbruggen, trappen, ladders, hekken en trapluiken).

33 DAKBEDEKKINGEN

33.00 ALGEMEEN

Dak- en gevelbedekkingen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van dakbedekkingen (zoals riet, pannen, leien, lood, zink en bitumineuze dakbedekking),

• * de instandhouding en/of het aanbrengen van ventilatiepannen en –roosters,

• * de instandhouding van afdekkingen en bedekkingen (zoals van koper, lood, zink, leien, natuursteen en dergelijke) van onder andere gevels, zijwangen van dakkapellen, ornamenten, dakranden en –daklijsten,

• * het, indien dat om materiaaltechnische redenen noodzakelijk is, gedeeltelijk dan wel geheel vervangen van dak- en gevelbedekkingen.

Voor het saneren en verwijderen van asbesthoudende onderdelen zie paragraaf 10.

Balkons, luifels en dergelijke:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van afdekkingen en bekledingen (zoals van koper, lood, zink, bitumineuze afdekking en dergelijke) van en op balkons, luifels, galerijen, veranda’s en dergelijke,

• * het, indien dat om materiaaltechnische redenen noodzakelijk is, gedeeltelijk dan wel geheel vervangen van dergelijke afdekkingen en bekledingen.

Behandelingen en voorzieningen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * een bescherming tegen vocht/water door middel van vochtwerende, dampremmende lagen, mits bouwfysisch noodzakelijk en geadviseerd door de minister.

Arbo-voorzieningen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * aanleg en onderhoud van voorzieningen, conform de Arbo-wet- en regelgeving, ten behoeve van veilig inspecteren en uitvoeren van werkzaamheden (zoals ladderhaken en dakluiken; bij monumentale constructies dient het aantal tot een minimum beperkt te blijven en de bevestigingsplaatsen zorgvuldig gekozen te worden).

34 BEGLAZING

34.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van glas-in-lood ramen, al dan niet gebrandschilderd,

• * de instandhouding van enkele beglazing,

• * het, indien dat om materiaaltechnische of andere redenen noodzakelijk is, gedeeltelijk dan wel geheel vervangen van de beglazing, mits dit geschiedt op een bijpassende wijze c.q. met een in stijl passende glassoort,

• * het aanbrengen van tegen teloorgang en vandalisme beschermende voorzetbeglazing bij bijzonder ontworpen glas-in-loodramen, waaronder gebrandschilderd glas, mits naar het oordeel van de minister noodzakelijk.

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – het aanbrengen van isolerende beglazing,

• – het periodiek bewassen van ramen.

35 NATUUR- EN KUNSTSTEEN

35.00 ALGEMEEN

Natuursteenwerken en -beeldhouwwerken:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van natuursteenwerken (zoals balustraden, bordessen, dorpels, gevelbanden, kolommen, neuten, plinten, stoeppalen, traptreden en vloeren),

• * de instandhouding van natuurstenen beeldhouwwerken (decoratieve elementen en ornamenten zoals klauwstukken, kruisbloemen, pinakels en voluten),

• * het, indien dat om materiaaltechnische of andere redenen noodzakelijk is, gedeeltelijk dan wel geheel vervangen van natuursteenwerken en natuurstenen beeldhouwwerken.

Behandelingen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * het, indien dat om materiaaltechnische redenen noodzakelijk is, conserverend behandelen van natuursteenwerken (bijvoorbeeld met de ‘Ibach-methode’),

• * het behandelen van natuur- en kunststeenwerk tegen graffiti, indien noodzakelijk en mits de behandeling omkeerbaar c.q. de aan te brengen coating verwijderbaar/ afbreekbaar is.

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – het impregneren van natuur- en kunststeenwerk.

36 VOEGVULLING

36.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van voegvullingen/mortels ten behoeve van de noodzakelijke afwerking c.q. afdichting (zoals dilatatievoegen),

• * het, indien dat om technische redenen noodzakelijk is, op bijpassende wijze vervangen dan wel aanbrengen van voegvullingen/mortels ten behoeve van afwerking c.q. afdichting.

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – het aanbrengen van voegvullingen van PUR-schuim, kit en dergelijke.

37 NA-ISOLATIE

37.00 ALGEMEEN

Isolatie:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van historisch waardevol isolatiemateriaal (zoals boekweitdoppen, houtkrullen, mos, schelpen, slakkenwol en zeegras).

Na-isolatie:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * het (na-)isoleren van een monumentale waterinstallatie om bevriezing daarvan te voorkomen.

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – het aanbrengen van overig isolatiemateriaal.

38 GEVELSCHERMEN

38.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van gevelschermen (zoals wind- en zonneschermen).

40 STUKADOORWERK

40.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van binnen- en buitenstucwerk,

• * de instandhouding van stucwerk ornamenten, zowel binnen als buiten,

• * het, indien dat om materiaaltechnische en/of constructieve redenen noodzakelijk is, gedeeltelijk dan wel geheel vervangen van het stucwerk,

• * het gebruiken van stucwerkdragers en stucwerkprofielen.

41 TEGELWERK

41.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van tegelwerk (zoals vloer- en wandtegels, tegeltableaus in/op schouwen en mozaïekwerk),

• * het vervangen van kapotte tegels.

42 DEKVLOEREN EN VLOERSYSTEMEN

42.00 ALGEMEEN

Vloerafwerkingen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van vloerafwerkingen (zoals terrazzo-, granito-, parket- en stalvloeren),

• * het aanbrengen van vloerbeschermende voorzieningen, mits naar het oordeel van de minister noodzakelijk.

Voor de instandhouding van geschilderde vloerdecoraties zie paragraaf 46.

43 METAAL- EN KUNSTSTOFWERK

43.00 ALGEMEEN

Metaalwerken en metalen ornamenten:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van metaalwerken (zoals gietijzeren/smeedijzeren/stalen hekwerken, balusters, kolommen en molenassen),

• * de instandhouding van decoratieve metalen ornamenten (zoals bol, haantje, kruis, windvaan, wijzerplaat en zonnewijzer).

Roosters en dergelijke:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van vloerluiken en -roosters,

• * de instandhouding van ventilatieroosters (zoals gevelroosters voor de ventilatie van de kruipruimte),

• * de instandhouding van gaasramen en roosters ter bescherming van monumentale onderdelen,

• * de instandhouding van blad- en sneeuwroosters in goten,

• * het vervangen en/of aanbrengen van roosters en/of luiken, indien technisch of bouwfysisch noodzakelijk,

• * het aanbrengen en in stand houden van vogel- en ongediertewerende voorzieningen zoals gaasramen en roosters, mits geadviseerd door de minister.

Hijs- en ankerwerken:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van hijswerken (zoals hijsankers, hijshaken, hijskatrollen en dergelijke),

• * de instandhouding van ankerwerken en bevestigingen (zoals gevelankers, bevestigingshaken en ophangstangen),

• * het aanbrengen van ankers en bevestigingen.

44 PLAFOND- EN WANDSYSTEMEN

44.00 ALGEMEEN

Plafonds en wanden:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van plafonds en wanden van onder andere glas, hout, leem, leer, metaal en textiel, al dan niet bevestigd op tengel- en rachelwerk, riet, steengaas en dergelijke,

• * de instandhouding van al dan niet geschilderde plafond- en wanddecoraties en ornamenten (zie hiervoor ook de paragrafen 46, 47 en 48).

45 AFBOUWTIMMERWERK

45.00 ALGEMEEN

Aftimmerwerk:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van aftimmerwerk buiten (zoals gevelbetimmeringen, dakkapellen, frontons, boei- en gootlijsten, windveren, dak- en gevellijsten, pilasters, dakluiken, schoorsteenborden en uileborden),

• * de instandhouding van aftimmerwerk binnen (zoals architraven, dagbetimmeringen, deurlijsten, koplijsten, lambriseringen, orgelkassen, plinten, raamblinden, vensterbanken en vloerluiken),

• * de instandhouding van decoratieve houten elementen (zoals festoenen en sierlijstwerk).

Behandelingen en voorzieningen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * een curatieve behandeling tegen houtaantasters als insecten, schimmels en zwammen, mits deze aantoonbaar actief zijn en de behandeling wordt uitgevoerd door een ter zake deskundige,

• * een bescherming tegen vocht/water door middel van vochtwerende, dampremmende lagen, mits bouwfysisch noodzakelijk.

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – een preventieve behandeling tegen houtaantasters.

46 SCHILDERWERK

46.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * schilderwerk buiten,

• * schilderwerk binnen voor zover het de binnenzijde van kozijnen, ramen en deuren in de buitengevel betreft,

• * de instandhouding van bijzonder schilderwerk binnen en/of geschilderde decoraties (zoals muur-, wand-, plafond- en vloerschilderingen).

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – het periodiek wassen/reinigen van schilderwerk.

47 BINNENINRICHTING

47.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van interieurs en interieurelementen voor zover die hecht met het gebouw verbonden zijn zoals bedsteden, grafzerken, haarden, hekwerken, kasten, kerkbanken, orgelkassen, schouwen en tochtportalen,

• * specialistisch schoonmaakwerk,

• * preventieve maatregelen (zoals de aanschaf en het aanbrengen van apparatuur voor vocht-/klimaatbeheersing mits bouwfysisch noodzakelijk en geadviseerd door de minister),

• * onderzoek en begeleiding door een gekwalificeerde deskundige (zie paragraaf 01.04).

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – werkzaamheden ten behoeve van de instandhouding van losse interieurelementen (zoals boeken, gebruiksvoorwerpen, gordijnen, kandelaars, los meubilair, rouwborden en schilderijen),

• – regulier schoonmaakwerk (zoals afstoffen, boenen, poetsen en stofzuigen).

48 BEHANGWERK, VLOERBEDEKKING EN STOFFERING

48.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van interieurafwerkingen als behangwerk, vaste vloerbedekking en stoffering (zoals geschilderde behangsels, goudleer en textiele bespanningen; tapijten en lopers; bovendeur- en schoorsteenstukken),

• * het aanbrengen van voorzieningen tegen ongedierte, mits geadviseerd door de minister,

• * het aanbrengen, indien bouwfysisch noodzakelijk, van interieurbeschermende voorzieningen (zoals vocht-/klimaatbeheersing), mits geadviseerd door de minister,

• * onderzoek en begeleiding door een ter zake deskundige (zie paragraaf 01.04).

50 DAKGOTEN EN HEMELWATERAFVOEREN

50.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van (onder andere gietijzeren, koperen, loden, natuurstenen en zinken) goten c.q. gootbekledingen, vergaarbakken en hemelwaterafvoeren,

• * het, indien dat om materiaaltechnische redenen noodzakelijk is, gedeeltelijk dan wel geheel vervangen van goten c.q. gootbekledingen, vergaarbakken en hemelwaterafvoeren.

51 BINNENRIOLERING

51.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van binnenriolering met bijbehorende onderdelen (zoals appendages, pompen en putten).

52 WATERINSTALLATIES

52.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van waterinstallaties met bijbehorende onderdelen (zoals appendages, pompen en verdelers).

53 SANITAIR

53.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van sanitair met bijbehorende onderdelen (zoals kranen, toiletpotten en wastafels).

54 BRANDBESTRIJDINGSINSTALLATIES

54.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van brandbestrijdingsinstallaties,

• * aanleg en/of onderhoud van brandbestrijdingsinstallaties en –voorzieningen (inclusief brandblussers en brandslanghaspels), mits geadviseerd door de minister en aangelegd conform de voorschriften inzake brandpreventie,

• * aanleg en/of onderhoud van voorzieningen ter voorkoming en/of ten behoeve van een snelle bestrijding van een brand, mits geadviseerd door de minister.

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – voorzieningen en/of maatregelen welke verband houden met het verkrijgen en/of behouden van een gebruiksvergunning (zoals noodverlichting, ontruimingsalarm en vluchtwegaanduiding).

55 GASINSTALLATIES

55.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van gasinstallaties met bijbehorende onderdelen (zoals appendages, leidingen en tanks).

56 PERSLUCHT- EN VACUUMINSTALLATIES

56.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van perslucht- en vacuüminstallaties met bijbehorende onderdelen (zoals appendages, leidingen en tanks).

60 VERWARMINGSINSTALLATIES

60.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van verwarmingsinstallaties met bijbehorende onderdelen (zoals kachels, verwarmingsketels en radiatoren).

61 VENTILATIE- EN LUCHTBEHANDELINGSINSTALLATIES

61.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van onder andere binnen- en buitenroosters, ventilatie- en dakkappen,

• * aanleg en onderhoud van ventilatie- en bevochtigingsinstallaties ter bescherming van interieurs, mits bouwfysisch noodzakelijk en geadviseerd door de minister.

62 KOELINSTALLATIES

62.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van koelinstallaties met bijbehorende onderdelen.

70 ELEKTROTECHNISCHE INSTALLATIES

70.00 ALGEMEEN

Elektrotechnische installaties:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van elektrotechnische installaties met bijbehorende armaturen, schakelaars en dergelijke onderdelen.

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – vervanging dan wel aanleg van leidingen en/of bedrading.

Bliksemafleidingsinstallaties:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de aanleg en het onderhoud van bliksemafleidingsinstallaties, mits geadviseerd of voorgeschreven door de minister en aangelegd conform de geldende voorschriften (NEN-EN-IEC 62305 beveiligingsklasse LPL III of LPL II),

• * de visuele inspectie van een LPL III-installatie om het jaar en een volledige inspectie eens in de vier jaar,

• * de visuele inspectie van een LPL II-installatie het ene jaar en een volledige inspectie het daaropvolgende jaar.

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – aanleg en/of onderhoud van overspanningsbeveiliging.

Arbo-voorzieningen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * aanleg en onderhoud van voorzieningen, conform de Arbo-wet- en regelgeving, ten behoeve van veilig inspecteren en uitvoeren van werkzaamheden (zoals elektrotechnische installaties met bijbehorende verlichtingsarmaturen).

75 COMMUNICATIE- EN BEVEILIGINGSINSTALLATIES

75.00 ALGEMEEN

Communicatie-installaties:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van communicatie-installaties met bijbehorende onderdelen.

Brandmeldinstallaties:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * aanleg en/of onderhoud van brandmeldinstallaties, mits geadviseerd door de minister.

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – doormelding aan een meldkamer waaronder het abonnement en de lijnhuur.

Inbraakbeveiligingsinstallaties:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * aanleg en/of onderhoud van inbraakbeveiligingsinstallaties, mits geadviseerd door de minister.

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – doormelding aan een meldkamer waaronder het abonnement en de lijnhuur.

78 GEBOUWENBEHEERSYSTEMEN

78.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * aanleg en/of onderhoud van gebouwenbeheersystemen, mits geadviseerd door de minister.

80 LIFTINSTALLATIES

80.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van personen- en goederenliftinstallaties.

81 ROLTRAPPEN EN ROLPADEN

81.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van roltrappen en rolpaden.

82 HEF- EN HIJSINSTALLATIES

82.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van hef- en hijsinstallaties (zoals hefplateaus, hijsbalken en hijsankers).

83 GOEDERENTRANSPORT- EN -DISTRIBUTIESYSTEMEN

83.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van goederentransport- en distributiesystemen.

84 GEVELONDERHOUDINSTALLATIES

84.00 ALGEMEEN

Arbo-voorzieningen:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * aanleg en onderhoud van voorzieningen, conform de Arbo-wet- en regelgeving, ten behoeve van veilig inspecteren en uitvoeren van werkzaamheden (zoals veiligheidsogen en –ankers; bij monumentale constructies dient het aantal tot een minimum beperkt te blijven en de bevestigingsplaatsen zorgvuldig gekozen te worden).

90. WERKTUIGBOUWKUNDIGE INSTALLATIES

90.00 ALGEMEEN

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van werktuigbouwkundige installaties en onderdelen aan/in/van bij voorbeeld:

  • ○ civiele monumenten (zoals brug- en sluisbedieningswerken),

  • ○ industriële monumenten (zoals machinerieën en werktuigen),

  • ○ molens (zoals de onderdelen van het gaande werk).

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – de instandhouding van later aangebrachte/toegevoegde installaties (zoals een modernere maalderij-installatie, een mechanische bemaling, een elektrisch bewegingswerk en dergelijke) en bijbehorende werken, tenzij deze expliciet in de registeromschrijving van een rijksmonument zijn opgenomen.

91 KLINKENDE ONDERDELEN VAN MONUMENTEN (luidklokken, beiaarden, orgels, uurwerken, e.d.)

91.00 ALGEMEEN

Algemeen:

Omdat veel werkzaamheden voor met name de functionele instandhouding van klinkende onderdelen van monumenten specifiek en specialistisch van aard zijn, is ervoor gekozen hier een aparte paragraaf voor op te nemen. Voor subsidie komen alleen in aanmerking werkzaamheden aan klinkende onderdelen van monumenten die expliciet in de registeromschrijving van een rijksmonument zijn opgenomen.

Luidklokken:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van de luidklokken (werkzaamheden zoals het opvullen van slagplekken, het herstel van kronen en dergelijke),

• * de instandhouding van de klokophanging (werkzaamheden aan onder andere stroppen en kloklagers),

• * de instandhouding van klepels en slaghamers (werkzaamheden zoals het uitgloeien van klepels, de revisie en afstelling van de klepelophanging, de vervanging van moderne klepels door historisch verantwoorde klepels en dergelijke),

• * de instandhouding van de luidinrichting (werkzaamheden aan onder andere luidassen, luidwielen, luidarmen, luidtouwen/-kettingen en luidmotoren),

• * onderzoek en begeleiding door een gekwalificeerde deskundige.

Voor de klokkenstoel c.q. klokkentoren/dakruiter en bijbehorende onderdelen zie paragraaf 24.

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – de vervanging van een historisch verantwoorde klepel en/of klepelophanging door een moderne uitvoering,

• – de vervanging van mechanische slaghamers door magneethamers,

• – het buiten gebruik stellen en/of vervangen door een nieuwe luidklok.

Beiaarden:

Zie onder luidklokken. Daarnaast:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van de tractuur van het handspel en automatisch spel,

• * de instandhouding van de speeltrommel, de (gewichts-)aandrijving van de speeltrommel en noten,

• * de instandhouding van mechanische speelhamers,

• * de instandhouding van het klavier,

• * de vervanging van versleten onderdelen door historisch verantwoorde replica’s/kopieën,

• * onderzoek en begeleiding door een gekwalificeerde deskundige.

Voor de klokkenstoel c.q. klokkentoren/dakruiter en bijbehorende onderdelen zie paragraaf 24.

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – het herstel van elektronische speelwerken en bandspeelwerken,

• – de vervanging van de gewichtsaandrijving van een speeltrommel door een elektromotor,

• – werkzaamheden aan magneethamers,

Orgels:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van het instrument (werkzaamheden aan onder andere windvoorziening, windladen, tractuur, claviatuur, pijpwerk, klankgeving en stemming),

• * schilderwerk in het kader van een algeheel herstel van het instrument,

• * de functionele instandhouding van het instrument (periodieke werkzaamheden zoals stemwerk door een ervaren orgelstemmer, het schoonmaken en bijregelen van mechanieken en het afregelen van de windvoorziening),

• * aanleg en onderhoud van klimaatbeheersingsapparatuur in of nabij het instrument (zoals bij voorbeeld luchtvochtigheidsmeter, luchtbevochtiger en klimaatregelaar), mits geadviseerd door de minister,

• * onderzoek en begeleiding door een gekwalificeerde deskundige.

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – wijziging van de klankgeving (intonatie),

• – een stemhulp,

• – herstelwerk als gevolg van onoordeelkundig stemwerk.

Uurwerken:

Subsidiabel zijn de kosten van:

• * de instandhouding van het uurwerk en zijn aandrijving (werkzaamheden aan onder andere uurwerkframe, gewichten, draden/kabels/kettingen/touwen, katrollen, valkisten, opwindsysteem, gelijkloop-inrichting, slaghamers en bijbehorende afhoudveren),

• * schilder- en verguldwerk aan uurwerk en wijzerplaat (conservering van de aangetroffen toestand of herstel van de uit onderzoek gebleken oorspronkelijke toestand),

• * de functionele instandhouding van het instrument (periodieke werkzaamheden zoals het schoonmaken, smeren en zo nodig bijregelen van de bewegende delen),

• * onderzoek en begeleiding door een gekwalificeerde deskundige.

Niet subsidiabel zijn de kosten van:

• – werkzaamheden aan wijzerring-/wijzerplaatverlichting,

• – het ombouwen/wijzigen van mechanisch uurwerk naar elektrisch uurwerk,

• – werkzaamheden aan moederklokken en afstandgestuurde elektronica.

92 GROENE MONUMENTEN (begraafplaatsen, parken, tuinen, e.d.)

92.00 ALGEMEEN

Algemeen:

Het gaat hier om werkzaamheden aan de aangelegde elementen van een groen monument, zoals beplanting, padenstructuur, waterlopen en vijvers. Gebouwde objecten binnen een groenaanleg, zoals bruggen, priëlen, standbeelden, grafmonumenten en tuinmuren, gelden in het kader van de Subsidieregeling instandhouding monumenten (hierna: Sim) niet als onderdeel van een groen monument. Zie voorgaande paragrafen voor de subsidiabele kosten met betrekking tot de gebouwde objecten binnen een groenaanleg.

Deze paragraaf is onderverdeeld in elementen waaruit een groen monument kan bestaan. Per element blijkt uit een tabel of de genoemde werkzaamheden subsidiabel zijn of niet. Niet genoemde werkzaamheden zijn niet subsidiabel. Of werkzaamheden subsidiabel zijn op grond van de Sim volgt uit de volgende onderverdeling in vier categorieën werkzaamheden: Onderhoud prioriteit 1 Hoofdstructuur; Onderhoud prioriteit 1 Kernwaarde; Onderhoud prioriteit 2; Restauratie:

• − Onderhoud prioriteit 1 Hoofdstructuur: het betreft belangrijke structurerende elementen van het groene monument, zoals historische paden, laanbeplantingen, waterlopen en zichtlijnen. De kosten zijn subsidiabel op grond van de Sim.

• − Onderhoud prioriteit 1 Kernwaarde: het betreft elementen die aantoonbaar tot de hoofdkarakteristiek(en) van de aanleg behoren doordat ze in hun context uniek of zeldzaam zijn. De kosten zijn subsidiabel op grond van de Sim voor zover naar het oordeel van de minister voldoende is aangetoond dat het om een kernwaarde gaat. Een kernwaarde aantonen kan bijvoorbeeld op basis van een tuinhistorisch rapport of literatuur. Vermelding in de registeromschrijving van de beschermde aanleg is niet doorslaggevend.

• − Onderhoud Prioriteit 2: de kosten strekken tot instandhouding van monumentale waarden, maar zijn om budgettaire redenen niet subsidiabel op grond van de Sim.

• − Restauratie: de kosten zijn niet subsidiabel op grond van de Sim, maar kunnen wel subsidiabel zijn op grond van een restauratiesubsidieregeling.

Beplanting:

Bermen: zie Grasland

Boomgaarden en (lei)fruitcollecties:

Boomsingels bij begraafplaatsen: zie Solitairen en boomgroepen

Borders: zie Heesterborders, vaste plantenborders en rozenperken

Gazon: zie Grasland

Grasland (bermen, gazons, parkweiden en ruigten in parkbossen en langs waterlopen), niet door vee begraasd:

Hagen, topiaria en berceaus:

Hakhoutbos:

Heestergroepen voor zover aantoonbaar onderdeel ontwerp aanleg:

Heesterborders, vaste plantenborders en rozenperken:

Knotbomen: zie Lei- en knotbomen:

Kuipplantencollectie (voor zover aantoonbaar onderdeel ontwerp aanleg):

Laanbeplantingen (zie ook Grasland):

VTA (Visual Tree Assessment) en opkronen van bomen vanwege het verkeer is niet subsidiabel.

Lei- en knotbomen (zie ook Laanbeplantingen of Solitairen en boomgroepen):

Parkbos (geen productiebos; zie ook Hakhoutbos):

Parkbosranden (zie ook Grasland):

Parkweiden: zie Grasland

Siertuinen: zie Hagen, topiaria en berceaus en zie Heesterborders, vaste plantenborders en rozenperken

Solitairen en boomgroepen:

Vormbomen: zie Lei- en knotbomen en zie topiaria bij Hagen, topiaria en berceaus

Zichtassen en zichtlijnen (vista’s; zie ook onder Grasland en Parkbosranden):

Andere elementen in de groenaanleg:

Bruggen: zie Wegen en paden en Leidraad gebouwde monumenten

Aardwerken:

Waterpartijen en waterlopen inclusief bijbehorende beschoeiing, stuwen en duikers, waterpeilen en waterkwaliteit:

Wegen, paden en terrassen: