Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten

• 1 In dit besluit wordt verstaan onder:

  • a. uitzettingen: alle uitgezette middelen;

  • b. verbonden partij: een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de provincie onderscheidenlijk gemeente een bestuurlijk en een financieel belang heeft;

  • c. financieel belang: een aan de verbonden partij ter beschikking gesteld bedrag dat niet verhaalbaar is indien de verbonden partij failliet gaat onderscheidenlijk het bedrag waarvoor aansprakelijkheid bestaat indien de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt;

  • d. bestuurlijk belang: zeggenschap, hetzij uit hoofde van vertegenwoordiging in het bestuur hetzij uit hoofde van stemrecht;

  • e. deelneming: een participatie in een besloten of naamloze vennootschap, waarin de provincie onderscheidenlijk gemeente aandelen heeft;

  • f. CBS: Centraal bureau voor de statistiek;

  • g. rentetypische looptijd; als gedefinieerd in de Wet fido, artikel 1, onder b;

  • h. vaste schuld: het gezamenlijk bedrag van:

    • 1°. de schuld uit hoofde van geldleningen met een oorspronkelijke rentetypische looptijd van één jaar of langer, en

    • 2°. de voor een termijn van één jaar of langer ontvangen waarborgsommen;

  • i. netto-vlottende schuld; als gedefinieerd in de Wet fido, artikel 1, onder e;

  • j. EMU-saldo: het vorderingsaldo van de sector overheid op transactiebasis. Het EMU-saldo wordt berekend overeenkomstig het Europees systeem van nationale en regionale rekeningen in de gemeenschap, ingevoerd bij Verordening (EG) nr. 2223/96 van de Raad van de Europese Unie van 25 juni 1996 inzake het Europees systeem van nationale en regionale rekeningen in de Gemeenschap;

  • k. niet-effectieve positie: situatie waarin de onderliggende waarde en looptijd van een financieel derivaat niet overeenkomt met de financieringsbehoefte waar het derivaat betrekking op heeft.

• 2 In dit besluit wordt onder verbonden partij mede verstaan een Europese groepering voor territoriale samenwerking als bedoeld in artikel 1 van verordening (EG) nr. 1082/2006 van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 5 juli 2006 betreffende een Europese groepering voor territoriale samenwerking (EGTS) (PbEU L 210) waarin de provincie onderscheidenlijk gemeente een bestuurlijk en een financieel belang heeft.

• 1 Voor de begroting, de meerjarenraming, de jaarstukken, de productenraming en de productenrealisatie wordt een stelsel van baten en lasten gehanteerd.

• 2 De baten en de lasten van het begrotingsjaar worden in de begroting, de jaarstukken, de productenraming en de productenrealisatie opgenomen, onverschillig of zij tot inkomsten of uitgaven in dat jaar leiden, onderscheidenlijk hebben geleid.

• 3 De baten en lasten worden geraamd dan wel verantwoord tot hun brutobedrag.

• 4 Onder de baten en lasten worden ook begrepen de over het eigen vermogen en de voorzieningen berekende bespaarde rente.

• 1 De begroting, de meerjarenraming, de jaarstukken en de productenraming en de productenrealisatie geven volgens normen die voor gemeenten en provincies als aanvaardbaar worden beschouwd een zodanig inzicht dat een verantwoord oordeel kan worden gevormd over de financiële positie en over de baten en de lasten. In het bijzonder provinciale staten en de raad moeten in staat zijn zich een zodanig oordeel te vormen.

• 2 De begroting, de meerjarenraming, de productenraming en de toelichtingen geven duidelijk en stelselmatig de omvang van alle geraamde baten en lasten, alsmede het saldo ervan weer. De begroting geeft tevens duidelijk en stelselmatig inzicht in de financiële positie.

• 3 De jaarstukken, de productenrealisatie en de toelichtingen geven getrouw, duidelijk en stelselmatig de baten en lasten van het begrotingsjaar, alsmede het saldo ervan weer. De jaarrekening geeft tevens een getrouw, duidelijk en stelselmatig inzicht in de financiële positie aan het einde van het begrotingsjaar.

• 1 De indeling van de begroting en de jaarstukken is identiek.

• 2 Indien de indeling van de begroting, de meerjarenraming, de jaarstukken, de productenraming en de productenrealisatie afwijkt van die van het voorafgaande begrotingsjaar worden in de toelichting de verschillen aangegeven en worden de redenen die tot de afwijking hebben geleid uiteengezet.

Verbonden partijen worden niet geconsolideerd in de begroting en jaarstukken.

• 1 De meerjarenraming bevat een raming van de financiële gevolgen voor de drie jaren volgend op het begrotingsjaar, waaronder de baten en de lasten van het bestaande en het nieuwe beleid dat in de programma's is opgenomen.

• 2 Artikel 20, tweede lid, is van overeenkomstige toepassing.

De toelichting op de meerjarenraming bevat ten minste:

• a. de gronden waarop de ramingen zijn gebaseerd en de motivering daarvan, en een toelichting op belangrijke ontwikkelingen ten opzichte van de meerjarenraming van het vorig begrotingsjaar;

• b. een overzicht per jaar van de geraamde incidentele baten en lasten per programma, waarbij per programma ten minste de belangrijkste posten afzonderlijk worden gespecificeerd en de overige posten als een totaalbedrag kunnen worden opgenomen;

• c. een overzicht per jaar van de beoogde structurele toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves.

• 1 Alle investeringen met een economisch nut worden geactiveerd.

• 2 Investeringen hebben een economisch nut indien ze verhandelbaar zijn en/of indien ze kunnen bijdragen aan het genereren van middelen.

• 3 In afwijking van het eerste lid worden kunstvoorwerpen met een cultuur-historische waarde niet geactiveerd.

• 4 Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut kunnen worden geactiveerd.

Kosten van onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief kunnen worden geactiveerd indien:

• a. het voornemen bestaat het actief te gebruiken of te verkopen;

• b. de technische uitvoerbaarheid om het actief te voltooien vaststaat;

• c. het actief in de toekomst economisch of maatschappelijk nut zal genereren en;

• d. de uitgaven die aan het actief zijn toe te rekenen betrouwbaar kunnen worden vastgesteld.

Bijdragen aan activa in eigendom van derden kunnen worden geactiveerd, indien:

• a. er sprake is van een investering door een derde;

• b. de investering bijdraagt aan de publieke taak;

• c. de derde zich heeft verplicht tot het daadwerkelijk investeren, op een wijze zoals is overeengekomen en;

• d. de bijdrage kan worden teruggevorderd, indien de derde in gebreke blijft of de provincie onderscheidenlijk gemeente anders recht kan doen gelden op de activa die samenhangen met de investering.

• 1 Alle vaste activa worden voor het bedrag van de investering geactiveerd.

• 2 In afwijking van het eerste lid kunnen bijdragen van derden die in directe relatie staan met een actief op de waardering daarvan in mindering worden gebracht.

• 3 In afwijking van het eerste lid kunnen reserves in mindering worden gebracht op investeringen, als bedoeld in artikel 59, het vierde lid.

• 4 In afwijking van het eerste lid moeten de voorzieningen, bedoeld in artikel 44, eerste lid, onder d, in mindering gebracht worden op de investeringen, bedoeld in artikel 35, eerste lid, onder b.

• 1 Activa worden gewaardeerd op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs.

• 2 De verkrijgingsprijs omvat de inkoopprijs en de bijkomende kosten.

• 3 De vervaardigingsprijs omvat de aanschaffingskosten van de gebruikte grond- en hulpstoffen en de overige kosten, welke rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. In de vervaardigingsprijs kunnen voorts worden opgenomen een redelijk deel van de indirecte kosten en de rente over het tijdvak dat aan de vervaardiging van het actief kan worden toegerekend; in dat geval vermeldt de toelichting dat deze rente is geactiveerd.

• 4 Voor in erfpacht uitgegeven gronden geldt de uitgifteprijs van eerste uitgifte als verkrijgingsprijs. Gronden in eeuwigdurende erfpacht worden gewaardeerd tegen registratiewaarde.

• 5 Van activa waarvan de bestemming verandert, wordt de actuele waarde van de nieuwe bestemming in de toelichting op de balans opgenomen.

• 6 In afwijking van het eerste lid is waardering tegen actuele waarde toegestaan voor de activa van de Nazorgfondsen bedoeld in artikel 15.47 van de Wet milieubeheer.

• 7 Passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, met uitzondering van voorzieningen die tegen contante waarde zijn gewaardeerd.

• 8 Eventuele voorzieningen wegens oninbaarheid worden met de boekwaarde van leningen en vorderingen verrekend.

• 1 De afschrijvingen geschieden onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar.

• 2 Slechts om gegronde redenen mogen de afschrijvingen geschieden op andere grondslagen dan die welke in het voorafgaande begrotingsjaar zijn toegepast. De reden van de verandering wordt in de toelichting op de balans uiteengezet. Tevens wordt inzicht gegeven in haar betekenis voor de financiële positie en voor de baten en de lasten aan de hand van aangepaste cijfers voor het begrotingsjaar of voor het voorafgaande begrotingsjaar.

• 3 Op vaste activa met een beperkte gebruiksduur, waaronder begrepen de financiële vaste activa, bedoeld in artikel 36, onderdeel g, wordt jaarlijks afgeschreven volgens een stelsel dat is afgestemd op de verwachte toekomstige gebruiksduur.

• 4 In afwijking van het eerste en het derde lid kan er op de activa, bedoeld in artikel 59, vierde lid, extra worden afgeschreven.

• 5 In afwijking van het derde lid is de afschrijvingsduur voor de immateriële vaste activa, bedoeld in artikel 34 onder a, maximaal gelijk aan de looptijd van de lening.

• 6 In afwijking van het derde lid is de afschrijvingsduur voor de immateriële vaste activa, bedoeld in artikel 34 onder b, ten hoogste vijf jaar.

• 1 Naar verwachting duurzame waardeverminderingen van vaste activa worden onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar in aanmerking genomen.

• 2 Voorraden en deelnemingen worden tegen de marktwaarde gewaardeerd indien de marktwaarde lager is dan de verkrijgings- of vervaardigingsprijs.

• 3 Een actief dat buiten gebruik wordt gesteld wordt afgewaardeerd op het moment van buitengebruikstelling, indien de restwaarde lager is dan de boekwaarde.

• 1 De uitvoeringsinformatie bestaat uit:

  • a. de productenraming en toelichting ten tijde van de begroting;

  • b. de productenrealisatie en toelichting ten tijde van de jaarstukken.

• 2 De productenraming respectievelijk productenrealisatie bevat:

  • a. de uitwerking van de programma's in producten;

  • b. de geraamde respectievelijk gerealiseerde baten, lasten en het saldo per product;

  • c. het verdelingsprincipe waarmee de producten over de programma's zijn verdeeld.

• 3 De productenraming respectievelijk productenrealisatie is integraal en omvat dezelfde totaalbedragen als de begroting respectievelijk de jaarstukken.

• 4 Producten zijn eenheden waarin de programma's zijn onderverdeeld.

• 5 De indeling van en de verdelingsprincipes behorende bij de productenrealisatie zijn identiek aan die van de productenraming.

• 1 De toelichting op de productenraming bestaat ten minste uit een overzicht van kapitaallasten.

• 2 De toelichting op de productenrealisatie bestaat ten minste uit:

  • a. een overzicht van kapitaallasten;

  • b. de toelichting op onderhanden werk inzake grondexploitatie, bedoeld in artikel 38, onder a, onder 1 en onder b.

In het overzicht van de kapitaallasten wordt de volgende informatie gegeven:

• a. de afschrijvingen;

• b. de toegerekende rente.

• 1 In de toelichting op het onderhanden werk inzake grondexploitatie wordt voor het totaal van de in exploitatie zijnde complexen aangegeven:

  • a. de boekwaarde aan het begin van het begrotingsjaar;

  • b. de vermeerderingen in het begrotingsjaar;

  • c. de verminderingen in het begrotingsjaar;

  • d. de boekwaarde aan het einde van het begrotingsjaar;

  • e. de geraamde nog te maken kosten en een onderbouwing hiervan;

  • f. de geraamde opbrengsten en een onderbouwing hiervan;

  • g. het geraamde eindresultaat;

  • h. een uiteenzetting van de wijze waarop eventuele nadelige resultaten worden opgevangen.

• 2 Van de nog niet in exploitatie genomen gronden wordt de gemiddelde boekwaarde per m² vermeld.

• 1 Uit de productenraming wordt de volgende informatie voor derden gegenereerd:

  • a. een conversietabel producten – programma's waarin wordt aangegeven:

    • 1. welke producten onder welk programma vallen, inclusief de verdeelsleutel;

    • 2. wat de baten, de lasten en het saldo per product zijn;

  • b. een conversietabel producten – functies, waarin wordt aangegeven:

    • 1. de baten en lasten volgens de functionele indeling;

    • 2. per functie de producten die er aan zijn toegerekend;

    • 3. het verdelingsprincipe waarmee de producten over de functies zijn verdeeld;

• 2 De functionele indeling wordt bij ministeriële regeling vastgesteld.

• 3 Aan de hand van een door het CBS beschikbaar gesteld model wordt als informatie voor derden gegenereerd de berekening van het aandeel van de gemeente, de provincie of de gemeenschappelijke regeling in het EMU-saldo, over het vorig begrotingsjaar, de berekening van het geraamde bedrag over het begrotingsjaar en de berekening van het geraamde bedrag over het jaar volgend op het begrotingsjaar.

• 4 De informatie bedoeld in het eerste en het derde lid wordt voor 15 november van het jaar voorafgaand aan het begrotingsjaar, aan Onze Minister onderscheidenlijk gedeputeerde staten en het CBS gezonden.

• 1 Uit de productenrealisatie wordt de volgende informatie voor derden gegenereerd:

  • a. een conversietabel producten – programma's waarin wordt aangegeven:

    • 1. welke producten onder welk programma vallen, inclusief de verdeelsleutel;

    • 2. wat de baten, de lasten en het saldo per product zijn;

  • b. verdelingsinformatie bestaande uit:

    • 1. de baten en lasten, kostenplaatsen en balansmutaties volgens de verdelingsmatrix;

    • 2. per functie de producten die er aan zijn toegerekend;

    • 3. het verdelingsprincipe waarmee de producten over de functies zijn verdeeld.

• 2 De verdelingsmatrix wordt bij ministeriële regeling vastgesteld.

• 3 De informatie bedoeld in het eerste lid wordt voor 15 juli van het jaar, volgend op het begrotingsjaar, ondertekend door gedeputeerde staten onderscheidenlijk het college aan Onze Minister onderscheidenlijk gedeputeerde staten en het CBS gezonden.

• 4 Het CBS toetst de informatie bedoeld in het eerste lid, onder b, onder 1, op plausibiliteit en stuurt de resultaten daarvan op naar gedeputeerde staten onderscheidenlijk het college.

• 5 Bij de informatie bedoeld in het eerste lid betreffende het begrotingsjaar 2004 wordt een accountantsverklaring gevraagd. Bij belangrijke wijzigingen in de administratie kan Onze Minister onderscheidenlijk gedeputeerde staten een accountantsverklaring aan gedeputeerde staten onderscheidenlijk het college vragen.

Indien de informatie voor derden niet voldoende inzicht biedt kan Onze Minister een deelverantwoording over een afzonderlijk deel van de provincie onderscheidenlijk gemeente vragen.

• 1 Ieder kwartaal wordt de volgende informatie voor derden verstrekt:

  • a. de baten en lasten, kostenplaatsen en balansmutaties volgens de verdelingsmatrix, als bedoeld in artikel 72, tweede lid;

  • b. de stand van zaken betreffende de volgende activa:

    • 1. de financiële vaste activa, als bedoeld in artikel 36, onder a tot en met f;

    • 2. de uitzettingen, als bedoeld in artikel 39;

    • 3. de liquide middelen, als bedoeld in artikel 40;

    • 4. de overlopende activa;

  • c. de stand van zaken betreffende de volgende passiva:

    • 1. de vaste schulden, als bedoeld en onderverdeeld in artikel 46;

    • 2. de netto-vlottende schulden, als bedoeld en onderverdeeld in artikel 48;

    • 3. de overlopende passiva.

• 2 De informatie genoemd in het eerste lid wordt, ondertekend door gedeputeerde staten onderscheidenlijk het college, binnen één maand na afloop van het kwartaal gezonden aan het CBS.

• 3 Het CBS toetst de informatie bedoeld in het eerste lid op plausibiliteit en stuurt de resultaten daarvan op naar gedeputeerde staten onderscheidenlijk het college.

• 1 Er is een commissie voor het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten.

• 2 De commissie draagt zorg voor een eenduidige uitvoering en toepassing van dit besluit, en voor een visie ten aanzien van rechtmatigheid in de controleverklaring van gemeenten, gemeenschappelijke regelingen, waterschappen en provincies. De commissie draagt daartoe ten minste zorg voor:

  • a. een document dat de eenduidige interpretatie van dit besluit bevordert;

  • b. het onderhouden van de Kadernota rechtmatigheid voor het geven van een visie ten aanzien van rechtmatigheid in de controleverklaring;

  • c. de beantwoording van vragen.

• 3 De commissie bestaat uit:

  • a. één onafhankelijk voorzitter;

  • b. één secretaris;

  • c. drie leden werkzaam als financieel ambtenaar bij gemeenten;

  • d. twee leden werkzaam bij een provincie;

  • e. twee leden werkzaam bij of voor de waterschappen;

  • f. twee leden werkzaam bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties;

  • g. een lid werkzaam bij het Ministerie van Infrastructuur en Milieu;

  • h. één lid werkzaam bij het Ministerie van Financiën;

  • i. één lid werkzaam bij het CBS;

  • j. twee leden werkzaam in de provinciale of gemeentelijke accountancy, waarvan één verbonden aan een van de vier grootste gemeenten;

  • k. één lid werkzaam als gemeentesecretaris;

  • l. één lid werkzaam als raadsgriffier of statengriffier.

• 4 De leden van de commissie hebben op persoonlijke titel zitting in de commissie en nemen deel aan de vergaderingen zonder last.

• 5 Onze Minister benoemt en ontslaat de voorzitter, bedoeld in het derde lid, onder a.

• 6 De voorzitter benoemt de leden, bedoeld in het derde lid, onder b tot en met k. De benoeming geschiedt op voordracht van:

  • a. de Vereniging van Nederlandse Gemeenten voor de secretaris en voor twee van de leden, bedoeld in het derde lid, onder c;

  • b. de Vereniging Federatie van Algemene Middelenmanagers bij de Overheid voor één van de leden, bedoeld in het derde lid, onder c;

  • c. het Interprovinciaal Overleg voor de leden, bedoeld in het derde lid onder d;

  • d. de Unie van Waterschappen voor de leden, bedoeld in het derde lid, onder e;

  • e. Onze Minister voor de leden, bedoeld in het derde lid, onder f;

  • f. Onze Minister van Infrastructuur en Milieu voor het lid, bedoeld in het derde lid, onder g;

  • g. Onze Minister van Financiën voor het lid, bedoeld in het derde lid, onder h;

  • h. het CBS voor het lid, bedoeld in het derde lid, onder i;

  • i. het Koninklijk Nederlands Instituut van Registeraccountants voor de leden, bedoeld in het derde lid onder j;

  • j. de Vereniging van Gemeentesecretarissen voor het lid, bedoeld in het derde lid onder k;

  • k. de Vereniging van Griffiers voor het lid, bedoeld in het derde lid onder l.

  Bij het besluit tot benoeming houdt de voorzitter rekening met in de commissie noodzakelijke kennis en ervaring.

• 7 In overleg met de commissie kan de voorzitter een adviseur aanstellen.

• 8 Het lidmaatschap van de commissie vervalt zodra een lid niet langer werkzaam is op het terrein, aangegeven in het derde lid, dan wel een instantie als genoemd in het zesde lid, onder a tot en met k, een andere persoon voordraagt als lid aan de voorzitter van de commissie.

• 1 In afwijking van artikel 63, eerste lid, worden activa, die op 31 december 1994 tegen actuele waarde zijn gewaardeerd, volgens de op dat moment aanwezige boekwaarde voor de rest van de periode afgeschreven.

• 2 In afwijking van artikel 62, eerste lid, worden alle activa waar voor 31 december 2003 reserves op in mindering zijn gebracht op de waarde volgens de op 31 december 2003 aanwezige boekwaarde voor de rest van de periode afgeschreven.

• 1 De artikelen 40a, 52a en 52b zijn niet van toepassing op de begrotingswijzigingen, de jaarstukken, de uitvoeringsinformatie en de informatie voor derden en de daarbij behorende toelichtingen voor het begrotingsjaar 2007.

• 2 Op de begrotingswijzigingen, de jaarstukken, de uitvoeringsinformatie en de informatie voor derden en de daarbij behorende toelichtingen voor het begrotingsjaar 2007, zijn de artikelen 2, vierde lid, 19, 43, 44, tweede lid, 49, 55, eerste lid, 63, achtste lid, 64, derde lid, van toepassing zoals deze golden op 9 juli 2007.

• 3 Gemeenten die meerjarige specifieke uitkeringen ontvangen, waarvan de meerjarige uitkeringsperiode vóór 1-1-2007 aanving, kunnen hierover verantwoording afleggen op grond van de artikelen 44, tweede lid, 49 en 55, eerste lid zoals deze golden op 9 juli 2007.

Het Besluit comptabiliteitsvoorschriften 1995 wordt ingetrokken, met dien verstande dat het voor de begrotingswijzigingen, de jaarrekening en het jaarverslag over het jaar 2003 nog van kracht blijft.

Dit besluit treedt in werking per 1 februari 2003, met dien verstande dat de begroting, meerjarenraming, de jaarstukken, de uitvoeringsinformatie en de informatie voor derden en de daarbij behorende toelichtingen met ingang van de begroting voor het begrotingsjaar 2004 voldoen aan de bepalingen van dit besluit.

Dit besluit wordt aangehaald als: Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten.