Loonbelasting, pensioen; kapitaalverzekering met pensioenclausule; aanwijzing als beschikbare-premieregeling

Er moet sprake zijn van een streefregeling, waarbij wordt gestreefd naar een kapitaal dat voldoende is om de beoogde pensioenuitkeringen na te komen. Daartoe moet in de pensioenregeling een bepaling zijn opgenomen waaruit duidelijk blijkt dat het te verzekeren kapitaal de toezegging is. Op de pensioeningangsdatum treedt dit kapitaal in de plaats van het beoogde pensioen en is uitsluitend dit kapitaal bepalend voor de hoogte van de aan te kopen pensioenuitkeringen. De (gelijkblijvende) premie moet worden afgeleid van het te verzekeren kapitaal. Indien de regeling hieraan niet voldoet, zal civielrechtelijk veelal sprake zijn van een eindloonregeling. De eindloontoezegging moet alsdan geheel zijn gedekt door de pensioenverzekering. Er mag immers niet in strijd met de artikelen 7a en 9a van de PSW worden gehandeld. Zo zal bij een als eindloonregeling aangemerkte streefregeling geen achterstand in de financiering mogen bestaan. Jaarlijks en/of bij vertrek van de werknemer zal beoordeeld moeten worden of de financiering van de pensioenaanspraak nog toereikend is. Afgezien van de gevallen waarin artikel 2, derde lid, van de PSW van toepassing kan zijn, is het verzekeraars verboden om mee te werken aan pensioenproducten, waarbij sprake kan zijn van een vorm van eigen beheer (circulaires van de Verzekeringskamer van juli 1997, nr. Psf97/18, en 20 december 2000, Kenmerk: 1.10/2000-1250).

• 1. Het te verzekeren (beoogde) pensioenkapitaal op pensioeningangsdatum kan maximaal worden gebaseerd op een in 35 jaar op te bouwen ouderdomspensioen van 70% van het eindloon, inclusief de minimaal vereiste inbouw van de AOW. Bij de berekening van het pensioenkapitaal wordt ten hoogste uitgegaan van een pensioen op basis van het pensioengevende loon van het betreffende jaar. Daarmee wordt in afwijking van 18a, derde lid, van de Wet op de loonbelasting 1964 aangesloten bij de werkelijke carrière- en loonontwikkeling. Verhoging van de reeds opgebouwde rechten als gevolg van salarisverhogingen wordt verdisconteerd in de toekomstige premies. Als in de financiering van de tijdsevenredige rechten een in de PSW niet toegestane achterstand ontstaat, kan voor de geconstateerde achterstand op dat moment een koopsom worden gestort. Na storting van de koopsom zal de premie met inachtneming van de overige voorwaarden van dit besluit opnieuw vastgesteld moeten worden.

• 2. Er wordt uitgegaan van niet geïndexeerde pensioenuitkeringen.

• 3. Er wordt gerekend met een tarief op basis van een netto rendement na pensioeningangsdatum van tenminste 4%.

• – Indien de omvang van het verzekerde kapitaal wordt aangepast (bijvoorbeeld in verband met een gestegen salaris) dient rekening gehouden te worden met de reeds bijgeschreven winstdeling. Het inbouwen van het winstrecht kan ertoe leiden dat een premieverlaging nodig is. Een premieverlaging kan achterwege blijven als in de regeling is opgenomen dat de overwaarde op de pensioeningangsdatum dient te worden wordt aangewend voor de aankoop van een, fiscaal aanvaardbaar, geïndexeerd pensioen. Daarbij geldt als voorwaarde dat het jaarlijks te beoordelen verzekerde kapitaal, inclusief de reeds bijgeschreven winstdeling niet hoger is dan het benodigde kapitaal voor dat fiscaal aanvaardbare geïndexeerde pensioen. Voor de pensioeningangsdatum geldt dan dat slechts de na financiering van de indexatie resterende overwaarde onder artikel 18a, negende lid, van de Wet op de loonbelasting 1964 valt. Het gaat hier dus om een dubbele voorwaarde:

  • – Ten eerste moet in de regeling de voorwaarde zijn opgenomen dat de op de pensioeningangsdatum aanwezige overwaarde verplicht moet worden aangewend voor de indexatie van de pensioenuitkeringen.

  • – Ten tweede dient het verzekerde kapitaal, incl. de reeds bijgeschreven winstdelingen, te worden getoetst aan de koopsom die voor de pensioendatum kan worden berekend voor een fiscaal maximaal geïndexeerd pensioen. Hierbij dient te worden uitgegaan van de tarieven van de verzekeraar op de beoordelingsdatum. Om te grote schommelingen in deze toets te voorkomen, mag als veronderstelde marktrente voor de pensioendatum worden uitgegaan van een marktrente welke 3%-punten hoger ligt dan de (fiscaal) maximale indexatie. Bij een indexatie van 3% mag de verwachte marktrente worden beperkt tot 6%. Als blijkt dat het verzekerde kapitaal, incl. de reeds bijgeschreven winstdeling, groter is dan de aldus berekende koopsom dient het verzekerde kapitaal, inclusief reeds bijgeschreven winstdeling, te worden verlaagd, hetgeen een premieverlaging tot gevolg kan hebben. Het vorenstaande is hierna in een voorbeeld uitgewerkt:

  Voorbeeld (bedragen in €)

Een premieverlaging als gevolg van een dalende pensioengrondslag mag niet achterwege blijven.

In het geval dat voor de overwaarde geen verplichting tot aanwending ten behoeve van een geïndexeerd pensioen bestaat dient de premie zonodig te worden verlaagd tot uiterlijk nihil.

Hetgeen op de pensioeningangsdatum, ondanks de premieverlaging, aan overwaarde in de pensioenverzekering is opgebouwd en niet uit eigen actie wordt aangewend voor de aankoop van een geïndexeerd pensioen, valt onder artikel 18a, negende lid, van de Wet op de loonbelasting 1964.

• 1. Indien de financiering van het kapitaal geschiedt door middel van het systeem van gelijkblijvende premies, mag worden uitgegaan van een te verzekeren pensioenkapitaal op pensioeningangsdatum dat maximaal is gebaseerd op een in 35 jaar op te bouwen ouderdomspensioen van 70% van het eindloon. Ook bij waardeoverdracht zal de daaruit afgeleide norm van 2% per dienstjaar in acht moeten worden genomen.

• 2. Voor de berekening van de gelijkblijvende premie in de opbouwfase mag worden uitgegaan van het geldende tarief voor kapitaalverzekeringen. Op dit moment wordt voor de berekening van het tarief uitgegaan van een rekenrente van tenminste 3%.

Indien de kapitaalverzekering met pensioenclausule aan deze voorwaarden voldoet is er fiscaal sprake van een beschikbare premieregeling als bedoeld in artikel 18a, derde lid van de Wet op de loonbelasting 1964. Deze aanspraak zal overigens binnen de grenzen dienen te blijven welke de Wet op de loonbelasting 1964 stelt aan dergelijke regelingen.

Indien een nabestaandenpensioen is toegezegd kan het beoogde pensioenkapitaal op de pensioeningangsdatum mede worden gebaseerd op een in 35 jaar op te bouwen nabestaandenpensioen van 49% van het eindloon, inclusief de minimaal vereiste inbouw van AOW.

Ingeval van een op risicobasis te verzekeren kapitaal voor een vast nageïndexeerd nabestaandenpensioen bij overlijden van de werknemer voor de pensioendatum kan geen sprake zijn van een winstdeling. Daarnaast staat de PSW geen onderverzekering van een toegekend pensioenrecht toe. Daarom kan voor de berekening van dat risicokapitaal worden afgeweken van de hierboven weergegeven voorschriften. Het te verzekeren kapitaal kan worden berekend op basis van de markttarieven voor een direct ingaande levenslange vast nageïndexeerde nabestaandenuitkering.