Circulaire Besluit wijziging rechtspositiebesluiten politieke ambtsdragers (o.a. afschaffen [...] en vergoeding fractievoorzitters/commissieleden)

Van de gelegenheid wordt gebruik gemaakt om in diverse rechtspositiebesluiten de aanduiding van Onze Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties te actualiseren.

In de tabel zijn de kleinste drie inwonersklassen samengevoegd tot één inwonersklasse, namelijk een klasse van 0 tot en met 8.000 inwoners.

Deze wijzigingen houden alle verband met het vervallen van de periodiekenstructuur voor burgemeesters. In de tabel in bijlage I (onderdelen L en M) is per inwonersklasse één vast bedrag opgenomen. De wijzigingen in de periodiekenstructuur werken terug tot en met 1 januari 2009. In onderdeel L zijn de bedragen opgenomen zoals ze per 1 januari 2009 moeten luiden. De bezoldigingsbedragen van burgemeesters volgen de aanpassingen van de salarissen van het rijkspersoneel. Met ingang van 1 april 2009 zijn deze bedragen verhoogd. De bedragen die gelden met ingang van 1 april 2009 zijn opgenomen in onderdeel M.

Artikel 9 bevat de regels betreffende de bevordering van burgemeesters in de loonschaal. Nu het periodiekenstelsel komt te vervallen heeft artikel 9, tweede tot en met vijfde lid, geen functie meer en kunnen deze bepalingen worden geschrapt (onderdeel D).

Artikel 13 bepaalt dat de burgemeester vanaf de leeftijd van 55 jaar het maximum van de betreffende loonschaal ontvangt. Door het vervallen van het periodiekenstelsel heeft deze bepaling geen functie meer en kan worden geschrapt (onderdeel F)

Artikel 14a voorziet in een toelage voor de burgemeester die wordt benoemd in een andere gemeente in dezelfde inwonersklasse. Daarmee is overigens geen materiële verbetering in de toelage beoogd. Deze toelage is vormgegeven in extra periodieken. Nu het periodiekenstelsel is vervallen, is de toelage vormgegeven als een percentage van het verschil tussen de bezoldiging behorende bij de inwonersklasse waarin de gemeente valt waar de burgemeester is benoemd en de bezoldiging behorende bij de naasthogere inwonersklasse. De toelage komt ten laste van de gemeente waar de burgemeester is benoemd.

De wijzigingen in de artikelen 8, tweede lid, 11 en 17, zesde lid, (onderdelen C, E en I) bevatten redactionele aanpassingen nu er geen sprake meer is van loonschalen voor burgemeesters.

De tabel in artikel 16, eerste lid, waarin de hoogte van de ambtstoelage is opgenomen, is aangepast overeenkomstig de samenvoeging van de drie kleinste inwonersklassen in artikel 5.

Burgemeesters konden op grond van artikel 36 van het Rechtspositiebesluit burgemeesters gebruik maken van een eventueel aanwezige hypotheekregeling voor ambtenaren van de eigen gemeente. Deze bepaling kan vervallen omdat deze mogelijkheid voor ambtenaren met ingang van 1 januari 2009 ongedaan is gemaakt in de Wet Financiering decentrale overheden (Wet Fido, Stb. 2008, nr. 536).

Aan artikel 2 van de Wet Fido is een vierde lid toegevoegd waarin is bepaald dat openbare lichamen ten gunste van personeel of politieke ambtsdragers van openbare lichamen geen contracten afsluiten met betrekking tot hypothecaire leningen of garanties op de verstrekking van hypothecaire leningen door andere financiële instellingen. Contracten van gemeenten met burgemeesters voor geldleningen die voor 1 januari 2009 zijn afgesloten, blijven vanzelfsprekend wel in stand (artikel VI).

Bij de introductie van de arbeidsduurverkorting (ADV) voor rijksambtenaren is er vanwege de overweging dat de burgemeester een taakfunctie heeft, voor gekozen om voor de burgemeesters het saldo ADV-dagen te koppelen aan de ingangsdatum van de FPU-uitkering. Dit is de zogenaamde FPU-plus-regeling. Echter, door de latere regelgeving rondom vervroegd uittreden, bestaat de mogelijkheid van FPU, en dus FPU-plus, intussen uitsluitend nog voor burgemeesters die zijn geboren vóór 1950. De FPU-plus-regeling staat dus niet meer open voor jongere burgemeesters. Gezien de achtergrond van de regeling is het redelijk een alternatief te bieden voor de FPU-plus-regeling.

Intussen was het de bedoeling dat er een nieuwe, samenhangende beloningsstructuur zou komen voor de politieke ambtsdragers, gebaseerd op de adviezen van de Commissie-Dijkstal. Een van de uitgangspunten daarvan is dat de beloning van de functie van politieke ambtsdrager naar die van een taakfunctie is. De FPU-plus-regeling zou onder andere komen te vervallen, maar deze nieuwe beloningsstructuur zou per saldo positief voor de burgemeesters uitpakken.

In de brief van 9 juli 2009 is de Tweede Kamer echter mede gedeeld dat die nieuwe beloningsstructuur er vooralsnog niet komt. Daarmee kwam, zoals eveneens aangegeven in die brief, de oorspronkelijke problematiek van de FPU-plus-regeling weer op tafel. Gezocht is toen naar een eenvoudige manier van compensatie van het vervallen van de FPU-plus-regeling, die er toe leidt dat de voor deze regeling beschikbare structurele arbeidsvoorwaardenruimte ten goede blijft komen van de burgemeesters en bovendien recht doet aan de belasting van het ambt, in het bijzonder in kleinere gemeenten.

De grootte van de gemeente is natuurlijk een bepalende factor voor het functioneren van de burgemeester. Dat neemt echter niet weg dat de ontwikkeling van het ambt een relatief grotere druk heeft gelegd op het werk van de burgemeesters in kleine en middelgrote gemeenten. Dit geldt temeer indien men hierbij de hoogte van de bezoldiging in deze gemeenten betrekt. Om hieraan tegemoet te komen, is besloten het verlies van de FPU-plus-regeling op een zodanige wijze te compenseren dat de bezoldiging van de burgemeesters uit de kleinste inwonersklasse wordt verhoogd met 3,5%, terwijl dit percentage per de volgende inwonersklassen stapsgewijs met 0,5% wordt afgebouwd. De grens van deze afbouw is gelegd bij de inwonersklassen vanaf 100.000 inwoners. Ook daarmee wordt de aandacht voor de burgemeesters in de kleinere gemeenten tot uiting gebracht.

De verhogingen gelden met ingang van 1 januari 2010.

Met deze aanpassing wordt een foutieve verwijzing hersteld.

Provinciale staten en gemeenteraden krijgen de bevoegdheid om bij verordening een vergoeding voor leden van staten- respectievelijk raadscommissies toe te kennen van maximaal 5% van de vergoeding voor de werkzaamheden. Het betreft commissies waarvoor werkzaamheden worden verricht die vallen buiten de reguliere staten- of raadswerkzaamheden. Dergelijke extra activiteiten voor een beperkt deel van de staten- of raadsleden hebben vaak een incidenteel karakter met een aanzienlijk tijdsbeslag. Daarom worden dergelijke commissies ook benoemd. Indien wordt besloten tot het mogelijk maken van een dergelijke vergoeding, geldt het vastgestelde percentage per commissie.

Reguliere commissies die zijn ingesteld ter voorbereiding van de besluitvorming in provinciale staten dan wel de gemeenteraad op grond van artikel 80 van de Provinciewet onderscheidenlijk artikel 82 van de Gemeentewet vormen geen grond om deze vergoeding toe te kennen. De extra vergoeding kan worden toegekend met terugwerkende kracht tot en met 1 januari 2009.

Naar analogie met de Eerste Kamer wordt aan fractievoorzitters in de gemeenteraad en provinciale staten een extra toelage toegekend als percentage van vergoeding voor het gemeenteraadlidmaatschap respectievelijk lid van provinciale staten. Er is voor gekozen om bij de regeling voor de Eerste Kamer aan te sluiten en niet voor die van de Tweede Kamer, omdat de omvang van de staten en de raden meer vergelijkbaar is met die van de Eerste Kamer.

De tabel met de maximumbedragen voor de vergoeding van werkzaamheden en de tabellen met de maximumbedragen voor onkostenvergoedingen worden aangepast in verband met het samenvoegen van de drie kleinste inwonersklassen en het harmoniseren van de inwonersklassen met die voor burgemeesters en wethouders. De oorspronkelijke achttien inwonersklassen zijn teruggebracht tot negen inwonersklassen. De grenzen van deze nieuwe klassen zijn identiek aan de inwonersklassen van de salaristabellen van burgemeesters en wethouders. Het nieuwe vergoedingsbedrag van de nieuwe inwoners klassen is de hoogste vergoeding van de inwonersklassen die zijn samengevoegd. De nieuwe inwonersklasse van 40.001–60.000 inwoners is bijvoorbeeld samengesteld uit de vroegere inwonersklassen van 40.001–50.000 en 50.001–60.000. Voor de nieuwe inwonersklasse 40.001–60.000 geldt het vergoedingsbedrag van de vroegere inwonersklasse 50.001–60.000.

In de wet van 5 maart 2009 tot wijziging van de Gemeente- en Provinciewet in verband met de evaluatie van de dualisering van het gemeente- en provinciebestuur (Stb. 169) is artikel 36 van de Gemeentewet in die zin gewijzigd dat gemeenteraden in gemeenten tot en met 18.000 inwoners worden vrijgelaten in de vaststelling van de tijdbestedingsnorm voor wethouders. Tengevolge van deze vereenvoudiging is de gemeenteraad vrij per wethouder een deeltijdfactor vast te stellen, binnen de grenzen die de Gemeentewet in het algemeen ten aanzien van het aantal aan te stellen wethouders stelt. Het Rechtspositiebesluit wethouders is hierop aangepast. De bijzondere bepalingen ten aanzien van de bezoldiging van wethouders in kleine gemeenten in artikel 3a en de tabellen II en III van het Rechtspositiebesluit wethouders (onderdelen B, D en E) en de mogelijkheid voor gedeputeerde staten om op grond van artikel 6 van het Rechtspositiebesluit wethouders tijdelijke afwijkingen in de tijdsbestedingsfactor toe te staan (onderdeel C) hebben geen functie meer en worden dan ook geschrapt.

Met deze overgangsbepaling wordt feitelijk bewerkstelligd dat de inwonersklassen 1 tot en met 3 ook ten aanzien van wethouders met ingang van 1 januari 2009 tot één inwonersklasse zijn samengevoegd. De deeltijdfactor in tabel I blijft nog wel in stand voor de periode dat bij gemeenten het oude artikel 36 Gemeentewet nog werd toegepast.

Dit besluit treedt in werking op de dag na publicatie in het staatsblad. Aan de bepalingen die betrekking hebben op het vervallen van de periodiekenstructuur, het samenvoegen en harmoniseren van de inwonersklassen en de vergoeding aan fractievoorzitters en commissieleden is terugwerkende kracht verleend tot en met 1 januari 2009.

Voor het overige wordt met betrekking tot de terugwerkende kracht verwezen naar de artikelsgewijze toelichting bij de relevante artikelen.