Richtlijn voor strafvordering Wet vervoer gevaarlijke stoffen ten aanzien van vervoer over de weg

De WVGS kent een gelede normstelling. Nationale wet- en regelgeving komt voort uit het Européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route (ADR) en bestaat uit:

• – De Wet vervoer gevaarlijke stoffen (WVGS);

• – Het Besluit vervoer gevaarlijke stoffen (BVGS);

• – De Regeling Vervoer over land van gevaarlijke stoffen (VLG).

In art. 4 en 5 (jo. artt. 2 en 3) van de WVGS wordt het verboden om gevaarlijke stoffen te vervoeren over land, indien niet is voldaan aan de bij of krachtens algemene maatregel van bestuur gestelde regels. Art. 2 BVGS bepaalt dat deze regels in de VLG staan. De VLG bevat een bijlage met de Nederlandse vertaling van het ADR. Op die wijze is het ADR geïmplementeerd in Nederlandse wetgeving.

De verbodsbepalingen in de artt. 4, 5, 10, 11, 21, 24, 27, 29, 31 en 33 WVGS zijn via art. 1a WED gekwalificeerd als economisch delict. Het gaat om misdrijven voor zover deze feiten opzettelijk zijn begaan en overtredingen als deze onopzettelijk zijn begaan. Het niet naleven van art. 47 en 48 WVGS levert een economisch delict op, zijnde een overtreding.

De handhaving van de WVGS sluit aan bij de Landelijke strategie milieuhandhaving van het Landelijk Overleg Milieuhandhaving en de Aanwijzing handhaving milieurecht. Dat houdt in dat overtredingen zijn onderverdeeld in kernbepalingen en niet-kernbepalingen. Uitgangspunt is dat alleen overtreding van een kernbepaling in aanmerking komt voor strafrechtelijke afdoening. Uitzonderingen op dit uitgangspunt staan in de Aanwijzing handhaving milieurecht.

Of een overtreding al dan niet een kernbepaling is, hangt af van de risicocategorie die aan de overtreding is toegekend. De toekenning van de risicocategorieën is gebaseerd op Europese Richtlijn (2004/12/EG bijlage II). De controlerende instantie/functionaris dient rekening te houden met specifieke omstandigheden bij het constateren van een inbreuk. Afhankelijk van die omstandigheden kan er worden afgeweken van de risicocategorieën. Aan de hand van de risicocategorie wordt bepaald of er corrigerende maatregelen worden genomen en of strafrechtelijke handhaving geïndiceerd is. Overtredingen die binnen risicocategorie I en II vallen zijn kernbepalingen.

De controlerende instantie/functionaris zorgt er voor dat de overtreding ongedaan wordt gemaakt door corrigerende maatregelen te nemen. De risicocategorie van het overtreden voorschrift geeft aan of de corrigerende maatregelen ter plekke, of in een later stadium moeten worden genomen. Indien er ernstige bezwaren zijn tegen de overtreder en onmiddellijk ingrijpen vereist is, kan de officier van justitie op grond van artikel 28 WED een voorlopige maatregel bevelen.

Risicocategorie I (kernbepaling): hoog risico op dodelijke slachtoffers, ernstig letsel voor personen of significante aantasting van milieu. Er moeten onmiddellijk corrigerende maatregelen worden genomen.

Risicocategorie II (kernbepaling): risico op letsel voor personen of aantasting van het milieu. Corrigerende maatregelen op controleplaats indien mogelijk, anders uiterlijk bij het voltooien van het vervoerstraject.

Risicocategorie III (niet-kernbepaling): gering risico op letsel voor personen of aantasting milieu. Maatregelen hoeven niet op de controleplaats te worden genomen, maar kunnen later bij de onderneming worden genomen.

Uit het oogpunt van de ketenaansprakelijkheid kunnen meerdere betrokkenen (tegelijkertijd) via de WVGS strafrechtelijk aansprakelijk worden gesteld voor overtreding van het ADR/WVGS. Als uitgangspunt geldt echter dat de vervoerder (rechtspersoon) als verdachte wordt aangemerkt.1In het ADR worden de volgende belangrijke betrokkenen genoemd: afzender, de vervoerder, geadresseerde (belangrijke betrokkenen 1.4.2 ADR). Tevens worden er voorbeelden gegeven van mogelijk andere betrokkenen en hun plichten: belader, vuller, verpakker, exploitant en losser (1.4.3 ADR).

In deze richtlijn voor strafvordering wordt gebruik gemaakt van het Polaris-puntensysteem, zoals beschreven in de Aanwijzing Kader voor Strafvordering. Ter zitting kunnen de bedragen die op basis van de opgegeven sanctiepunten worden berekend met 20% worden verhoogd. Bij cumulatie van overtredingen wordt bij elk feit afzonderlijk het aantal strafpunten berekend. Daarna worden die aantallen bij elkaar opgeteld. De draagkracht van de verdachte is mede bepalend voor het puntenaantal.

Op basis van algemene beoordelingsfactoren kunnen de bedragen worden verhoogd/verlaagd. De algemene beoordelingsfactoren zijn:

• • Misdrijf: Wanneer er sprake is van een misdrijf, omdat het delict opzettelijk is begaan, wordt een verhogingspercentage van 25% toegepast.

• • Recidive: De polarispunten in de tarieflijst hebben betrekking op first offenders. Als er sprake is van recidive wordt het puntenaantal uit de tarieflijst opgehoogd.

• • Van recidive door natuurlijke personen is alleen sprake indien de overtreding wordt begaan binnen twee jaren na betaling van een transactie of na een onherroepelijke geworden strafbeschikking/ veroordeling voor overtreding van de WVGS/ADR.

  1 maal recidive: + 10%

  2 maal recidive: + 20%

  Meer dan 2 keer recidive: dagvaarden

  Van recidive door rechtspersonen (ook de ‘eenmanszaak’) is alleen sprake indien de overtreding wordt begaan binnen vijf jaren na betaling van een transactie of na een onherroepelijke geworden strafbeschikking/ veroordeling voor overtreding van de WVGS/ADR.

  1 maal recidive: + 50%

  2 maal recidive: + 100%

  Meer dan 2 keer recidive: dagvaarden

• • Gevaarzetting: Als sprake is van duidelijke gevaarzetting wordt een verhogingspercentage van25% toegepast.

• • Chauffeur (natuurlijke persoon): Indien blijkt dat alleen de chauffeur van het voertuig verwijtbaar heeft gehandeld (bijvoorbeeld door te handelen tegen de instructies van de vervoerder) kan worden afgeweken van het uitgangspunt om de vervoerder (als rechtspersoon) als verdachte aan te merken. Indien de chauffeur (als natuurlijke persoon) als verdachte wordt aangemerkt (bijvoorbeeld indien deze zeer verwijtbaar heeft gehandeld), wordt, behoudens zeer ernstige normschendingen, het basisaantal polarispunten gehalveerd.

Waar in de tarieflijst staat aangegeven dat er meteen gedagvaard dient te worden, gaat het om een overtreding met een zeer ernstig karakter. Het aantal polarispunten bij deze overtredingen wordt niet vermeld, omdat de hoogte van de geldboete bepaald dient te worden aan de hand van de omstandigheden van het geval. Uitgangspunt is dat er voor deze overtredingen minimaal 115 polarispunten staan.

Waar mogelijk zal in het proces-verbaal gemotiveerd het bedrag van het wederrechtelijk verkregen voordeel worden aangegeven. Dit bedrag kan dan in daarvoor in aanmerking komende gevallen aan de verdachte worden ontnomen (Zie: Aanwijzing ontneming – 2009A003).

Het proces-verbaal wordt in beginsel ingezonden aan het parket (Functioneel Parket) van het arrondissement waarbinnen de pleegplaats is gelegen.