Richtlijn voor strafvordering vuurwerkdelicten

Sinds de invoering van het nieuwe Vuurwerkbesluit (verder: Vwb) d.d. 4 juli 2010, zijn de definities voor consumentenvuurwerk en professioneel vuurwerk veranderd.

Art. 1.1.1 lid 1:

Vuurwerk: pyrotechnische artikelen ter vermaak.

Consumentenvuurwerk: vuurwerk dat is ingedeeld in categorie 1, 2 of 3 en dat bij of krachtens dit besluit is aangewezen als vuurwerk dat ter beschikking mag worden gesteld voor particulier gebruik.

Professioneel vuurwerk: vuurwerk dat is ingedeeld in categorie 4 alsmede vuurwerk dat is ingedeeld in categorie 2 of 3 en dat niet bij of krachtens dit besluit is aangewezen als vuurwerk dat ter beschikking mag worden gesteld voor particulier gebruik.

Professioneel vuurwerk mag alleen in handen zijn van personen met gespecialiseerde kennis.

Art. 1.1.2a lid 1:

Als een persoon met gespecialiseerde kennis worden aangewezen:

• a. een persoon die een inrichting drijft als bedoeld in artikel 3.2.1 of 3A.2.1;

• b. een houder van een vergunning als bedoeld in artikel 3B.1, eerste lid;

• c. medewerkers van de politie in de uitoefening van hun functie;

• d. medewerkers van de brandweer in de uitoefening van hun functie;

• e. personen die in de uitoefening van hun functie vuurwerk of pyrotechnische artikelen voor theatergebruik tot ontbranding brengen bij een instelling die de genoemde producten bedrijfsmatig en uitsluitend ten behoeve van onderzoek tot ontbranding brengt;

• f. medewerkers van de krijgsmacht in de uitoefening van hun functie.

Tot 4 juli 2013 geldt er een overgangstermijn. Zie hierna bij overgangstermijn.

Onder de zelfgemaakte vuurwerkbommen / explosieven vallen onder andere gemodificeerde vuurwerkartikelen en constructies waarvan de lading afkomstig is uit veelal illegaal vuurwerk, zoals een pijpbom. Het betreft dan een aan een bom of explosief soortgelijk voorwerp dat is bestemd voor het veroorzaken van brand of ontploffing. Zie verder lijst IV.

Op 1 à 2 uitzonderingen na komt het erop neer dat categorie 1 vuurwerk aan particulieren vanaf 12 jaar mag worden verkocht en dat het hele jaar door. Het betreft fop- en schertsvuurwerk. Categorie 2 vuurwerk mag aan particulieren van 16 jaar en ouder worden verkocht en een klein deel van categorie 3 aan particulieren van 18 jaar en ouder. Voor al deze categorieën geldt wel dat het vuurwerk moet voldoen aan de RACT.

Vuurwerk ingedeeld in categorie 2, categorie 3 en categorie 4, welk vuurwerk niet is aangewezen in de RACT mag dus niet bestemd zijn voor / ter beschikking worden gesteld worden aan / voorhanden zijn bij een particulier.

In de Richtlijn bestuurlijke strafbeschikkingsbevoegdheid milieu- en keurfeiten (257ba Sv) is het overgrote deel van de inrichtingsgebonden vuurwerkdelicten opgenomen. Een aantal feiten is daar (nog) niet in opgenomen. Deze feiten zijn opgenomen in onderstaande schema’s.

Schema’s richtlijn vuurwerk

¹ Voor personen jonger dan 16 jaar geldt een eis van 50% van het tarief voor meerderjarigen.

* Zie ook lijst III en IV

Er wordt onderscheid gemaakt tussen meerderjarigen en minderjarigen (jeugd). Eerst komen de lijsten die van toepassing zijn op meerderjarigen in §6.1, daarna volgen de lijsten die van toepassing zijn op jeugd in §6.2.

In de lijsten wordt gewerkt met een variabele strafmaat. Dit omdat er ook wordt gewerkt met een bandbreedte in aantal stuks of kilogrammen. Uitgangspunt is dat bij de ondergrens aantal stuks/kilogrammen de ondergrens in strafmaat hoort en bij de bovengrens aantal stuks/kilogrammen de bovengrens in strafmaat. Daarna wordt gekeken naar de eerder genoemde beoordelingsfactoren (recidive, gevaarzetting etc.).

Verder wordt bij het minder gevaarlijke vuurwerk uitgegaan van het wegen van het aangetroffen vuurwerk (lijst I en II). Het brutogewicht wordt gewogen, dus inclusief de verpakkingen. Uit het proces-verbaal moet blijken of het betreffende vuurwerk is aangewezen als consumentenvuurwerk.

In lijst I gaat het om handelingen met consumentenvuurwerk die verboden zijn.

In lijst II gaat het om het (lichtere) professionele vuurwerk dat niet is genoemd in lijst III.

In lijst III gaat het om specifieke soorten professioneel vuurwerk die zodanig zwaar zijn dat het in handen van particulieren (levens)gevaarlijk is.

In lijst IV gaat het om zelfgemaakt vuurwerk of vuurwerk waaraan geknutseld is. Er wordt kruit gebruikt uit bestaand vuurwerk om ander ‘vuurwerk’ mee te maken of verschillende stukken vuurwerk worden, al dan niet met andere materialen, aan elkaar gemaakt.

In het bijbehorende proces-verbaal zullen de omstandigheden dienen te worden aangegeven waaronder het vuurwerk is aangetroffen in verband met de gevaarzetting en of er sprake was van handel.

Gaat het om echt grote partijen en/of is er sprake van flinke handel, dan is deze richtlijn niet meer van toepassing. Er is dan sprake van illegale opslag en illegale handel. In het bijbehorende proces-verbaal zullen de omstandigheden dienen te worden aangegeven waaronder het vuurwerk is aangetroffen in verband met de gevaarzetting. Voor onderbouwing van de strafeis kan gedacht worden aan het laten opstellen van een rapport (door het RIVM) over de gevolgen voor de omgeving, als het bij zo’n illegale opslag zou mis gaan.

In de toelichting op pagina 23 en verder staan voorbeelden met betrekking tot de gevaren van professioneel vuurwerk in handen van particulieren.

Lijst I Verboden handelingen met consumentenvuurwerk

Het gaat dan om de volgende situaties:

• – Binnen de toegestane tijd meer dan 25 kilo consumentenvuurwerk voorhanden hebben op een voor het publiek toegankelijke plaats/ter beschikking stellen/afleveren aan particulier

• – Buiten de toegestane tijd voorhanden hebben/ter beschikking stellen/afleveren aan een particulier van consumentenvuurwerk (met uitzondering het voorhanden hebben van maximaal 25 kilo op een niet voor het publiek toegankelijke plaats)

De toegestane tijd is gedefinieerd in art. 2.3.2 lid 2 Vwb

Lijst II (Lichter) professioneel vuurwerk en niet-gedefinieerd vuurwerk2 dat niet is genoemd in lijst III

Professioneel/niet-gedefinieerd vuurwerk niet vallend onder lijst III en IV. Voor wat betreft knalvuurwerk gaat het om knalvuurwerk met minder dan 6 gram Netto Explosieve Massa (NEM) of knalvuurwerk zonder opschriften en met een lengte van maximaal 55 mm.

Knalvuurwerk met meer dan 6 gram NEM of knalvuurwerk zonder opschriften en langer dan 55 mm valt onder lijst III!

Het Vuurwerkbesluit wordt als de aangewezen grondslag beschouwd voor het voorhanden hebben of aan een ander ter beschikking stellen van zwaar vuurwerk ter vermaak (art. 1.2.2, strafbedreiging: max. 6 jaar gevangenisstraf).

Lijst III Specifieke soorten professioneel vuurwerk en niet-gedefinieerd vuurwerk3 die zodanig zwaar zijn dat het in handen van particulieren (levens)gevaarlijk is

Onder het zwaardere professionele/niet-gedefinieerde vuurwerk vallen onder andere cakeboxen (batterijen), Romeinse kaarsen, fonteinen en shells (mortierbommen). Deze vuurwerkartikelen worden illegaal aan consumenten verhandeld. Het meest risicovolle type hiervan is de mortierbom (shell) die bij ondeskundig gebruik veel risico met zich meebrengt. De mortierbommen dienen met behulp van een mortierpijp te worden afgestoken. In de illegaliteit worden de mortierbommen zonder een dergelijke pijp verhandeld waardoor de kans op ongelukken aanzienlijk toeneemt. Verschillende van de mortierbommen vallen eveneens in de transportgevarenklasse ‘risico op massa-explosie’ (1.1G) vanwege de explosieve lading.

Bij het oneigenlijke (zware) professionele/niet-gedefinieerde vuurwerk gaat het om artikelen met als belangrijkste en/of enige effect een luide knal. Dit zijn vuurpijlen met uitsluitend knaleffect, zoals lawinepijlen, en ‘bangers’ zoals vlinders, nitraten en strijkers. De lading bestaat uit zogenoemd flitspoeder, een type lading dat heftiger reageert dan zwart buskruit. Voor de Nederlandse situatie is vrijwel geen tot geen professioneel gebruik bekend van dit type vuurwerk. Feitelijk is daarom sprake van oneigenlijk professioneel vuurwerk. Vanwege de explosieve lading wordt dit knalvuurwerk op grond van de ‘defaultclassificatie’ van de vervoerswetgeving voor gevaarlijke stoffen ingedeeld in de zwaarste gevarenklasse, namelijk in de gevarenklasse ‘risico op massa-explosie’ (1.1G).

Het Vuurwerkbesluit wordt als de aangewezen grondslag beschouwd voor het voorhanden hebben of aan een ander ter beschikking stellen van zwaar vuurwerk ter vermaak (art. 1.2.2, strafbedreiging: max. 6 jaar gevangenisstraf).

Lijst IV Geïmproviseerd vuurwerk (zelfgemaakt vuurwerk of vuurwerk waaraan geknutseld is)

Uitgangspunten:

• 1. Onder geïmproviseerd vuurwerk vallen gemodificeerde vuurwerkartikelen en projectielen waarvan de lading afkomstig is uit – veelal illegaal – vuurwerk; Het betreft dan een aan een bom of explosief soortgelijk voorwerp dat is bestemd voor het veroorzaken van brand of ontploffing.

• 2. De Wet wapens en munitie wordt als de aangewezen grondslag beschouwd voor:

  • a. het vervaardigen, voorhanden hebben of overdragen van een geïmproviseerd vuurwerkexplosief;

  • b. het voorhanden hebben of overdragen van zwaar vuurwerk, indien blijkt dat dit is bestemd voor het treffen van personen of zaken door middel van ontploffing (d.i. wapen categorie II, 7°)

  (art. 55, derde lid: strafbedreiging max. 4 jaar gevangenisstraf voor categorie II wapens).

• 3. Het Vuurwerkbesluit wordt als de aangewezen grondslag beschouwd voor het voorhanden hebben of aan een ander ter beschikking stellen van zwaar vuurwerk ter vermaak (art. 1.2.2, strafbedreiging: max. 6 jaar gevangenisstraf);

• 4. Het Wetboek van Strafrecht is het aangewezen wettelijk kader voor het tot ontbranding brengen van een vuurwerkexplosief (art. 157, eerste lid, en art. 170, eerste lid: strafbedreiging max. 12 jaar gevangenisstraf, bij strafverzwarende omstandigheden hoger).

Het jeugdstrafrecht kent als algemeen uitgangspunt het voorkomen van recidive. Daarnaast heeft het jeugdstraf- en strafprocesrecht een pedagogisch karakter. In het jeugdstrafrecht wordt een persoonsgerichte aanpak toegepast, waarbij het streven is om criminogene factoren te beperken en beschermende factoren te versterken. Indien mogelijk wordt volstaan met een extramurale reactie. Dit kan zijn een boete, taakstraf, begeleiding door jeugdreclassering of een gedragsmaatregel.

Vuurwerkzaken waarin minderjarigen verdachte zijn, gaan om bovenstaande reden niet naar het Functioneel Parket, maar naar de Jeugdteams/secties.

Voor de strafmaten wordt in de systematiek van het jeugdstrafrecht een bepaalde indeling gehanteerd, die hieronder wordt weergeven. Uitgangspunten zijn hierbij dat steeds een afweging wordt gemaakt met betrekking tot de ernst van het delict en de persoon van de verdachte. Onderstaande strafmaten zijn uitgangspunten, strafverzwarende omstandigheden zoals recidive, gevaarzetting of handelen uit winstbejag kunnen leiden tot bijkomende straffen.

Indeling:

• 1. Licht.

  Halt afdoening, dit is een afdoening buiten het strafrecht.(art 77 e Wetboek van Strafrecht). De duur van de deelname aan de Halt-afdoening is maximaal 20 uur. (Aanwijzing Halt-afdoening)

• 2. Midden.

  OM afdoening. Dit betekent een proces-verbaal en officierszitting. Er kunnen daarbij werkstraffen/leerstraffen of boetes opgelegd worden, eventueel rapportage RvdK en begeleiding door de Jeugdreclassering voor een periode van 6 maanden. De op te leggen taakstraf is thans 40 uur en met de implementatie van de Wet OM afdoening maximaal 60 uur.

• 3. Zwaar.

  Kinderrechter-zitting. Afdoening voor zwaardere feiten en meermalen recidive. Dit betekent verplichte verschijning van verdachte en ouders, toevoeging advocaat en rapportage RvdK. Strafoplegging afhankelijk van rapportage RvdK werkstraffen, erkende interventie of  (voorwaardelijke) jeugddetentie eventueel met begeleiding.

• 4. Zeer zwaar.

  Toepassen voorlopige hechtenis. In richtlijn Sv Jeugd staat aangegeven: 'voorgeleiden en onvoorwaardelijke jeugddetentie', dit geldt voor 12- jaars feiten. Bij deze feiten is van belang dat er wel gronden zijn voor voorlopige hechtenis, voor zover het geen 12-jaars feit betreft is dit dus afhankelijk van recidive. Hierbij dient er rekening mee te worden gehouden dat voor jeugdigen geldt: schorsing, tenzij.

In de toelichting op pagina 23 en verder staan voorbeelden met betrekking tot de gevaren van professioneel vuurwerk in handen van particulieren.

Lijst I Verboden handelingen met consumentenvuurwerk

Het gaat dan om de volgende situaties:

• – Binnen de toegestane tijd meer dan 25 kilo consumentenvuurwerk voorhanden hebben op een voor het publiek toegankelijke plaats/ter beschikking stellen/afleveren aan particulier

• – Buiten de toegestane tijd voorhanden hebben/ter beschikking stellen/afleveren aan een particulier van consumentenvuurwerk (met uitzondering het voorhanden hebben van maximaal 25 kilo op een niet voor het publiek toegankelijke plaats)

De toegestane tijd is gedefinieerd in art. 2.3.2 lid 2 Vwb

Lijst II (Lichter) professioneel vuurwerk en niet-gedefinieerd vuurwerk4 dat niet is genoemd in lijst IIII

Professioneel/niet-gedefinieerd vuurwerk niet vallend onder lijst III en IV. Voor wat betreft knalvuurwerk gaat het om knalvuurwerk met minder dan 6 gram Netto Explosieve Massa (NEM) of knalvuurwerk zonder opschriften en met een lengte van maximaal 55 mm.

Knalvuurwerk met meer dan 6 gram NEM of knalvuurwerk zonder opschriften en langer dan 55 mm valt onder lijst III!

Het Vuurwerkbesluit wordt als de aangewezen grondslag beschouwd voor het voorhanden hebben of aan een ander ter beschikking stellen van zwaar vuurwerk ter vermaak (art. 1.2.2, strafbedreiging: max. 6 jaar gevangenisstraf).

Lijst III Specifieke soorten professioneel vuurwerk en niet-gedefinieerd vuurwerk die zodanig zwaar zijn dat het in handen van particulieren (levens)gevaarlijk is

Onder het zwaardere professionele/niet-gedefinieerde vuurwerk vallen onder andere cakeboxen (batterijen), Romeinse kaarsen, fonteinen en shells (mortierbommen). Deze vuurwerkartikelen worden illegaal aan consumenten verhandeld. Het meest risicovolle type hiervan is de mortierbom (shell) die bij ondeskundig gebruik veel risico met zich meebrengt. De mortierbommen dienen met behulp van een mortierpijp te worden afgestoken. In de illegaliteit worden de mortierbommen zonder een dergelijke pijp verhandeld waardoor de kans op ongelukken aanzienlijk toeneemt. Verschillende van de mortierbommen vallen eveneens in de transportgevarenklasse ‘risico op massa-explosie’ (1.1G) vanwege de explosieve lading.

Bij het oneigenlijke (zware) professionele/niet-gedefinieerde vuurwerk gaat het om artikelen met als belangrijkste en/of enige effect een luide knal. Dit zijn vuurpijlen met uitsluitend knaleffect, zoals lawinepijlen, en ‘bangers’ zoals vlinders, nitraten en strijkers. De lading bestaat uit zogenoemd flitspoeder, een type lading dat heftiger reageert dan zwart buskruit. Voor de Nederlandse situatie is vrijwel geen tot geen professioneel gebruik bekend van dit type vuurwerk. Feitelijk is daarom sprake van oneigenlijk professioneel vuurwerk. Vanwege de explosieve lading wordt dit knalvuurwerk op grond van de ‘defaultclassificatie’ van de vervoerswetgeving voor gevaarlijke stoffen ingedeeld in de zwaarste gevarenklasse, namelijk in de gevarenklasse ‘risico op massa-explosie’ (1.1G).

Het Vuurwerkbesluit wordt als de aangewezen grondslag beschouwd voor het voorhanden hebben of aan een ander ter beschikking stellen van zwaar vuurwerk ter vermaak (art. 1.2.2, strafbedreiging: max. 6 jaar gevangenisstraf).

Lijst IV Geïmproviseerd vuurwerk (zelfgemaakt vuurwerk of vuurwerk waaraan geknutseld is)

Uitgangspunten:

• 1. Onder geïmproviseerd vuurwerk vallen gemodificeerde vuurwerkartikelen en projectielen waarvan de lading afkomstig is uit – veelal illegaal – vuurwerk; Het betreft dan een aan een bom of explosief soortgelijk voorwerp dat is bestemd voor het veroorzaken van brand of ontploffing.

• 2. De Wet wapens en munitie wordt als de aangewezen grondslag beschouwd voor:

  • a. het vervaardigen, voorhanden hebben of overdragen van een geïmproviseerd vuurwerkexplosief;

  • b. het voorhanden hebben of overdragen van zwaar vuurwerk, indien blijkt dat dit is bestemd voor het treffen van personen of zaken door middel van ontploffing (d.i. wapen categorie II, 7°)

  (art. 55, derde lid: strafbedreiging max. 4 jaar gevangenisstraf voor categorie II wapens).

• 3. Het Vuurwerkbesluit wordt als de aangewezen grondslag beschouwd voor het voorhanden hebben of aan een ander ter beschikking stellen van zwaar vuurwerk ter vermaak (art. 1.2.2, strafbedreiging: max. 6 jaar gevangenisstraf);

• 4. Het Wetboek van Strafrecht is het aangewezen wettelijk kader voor het tot ontbranding brengen van een vuurwerkexplosief (art. 157, eerste lid, en art. 170, eerste lid: strafbedreiging max. 12 jaar gevangenisstraf, bij strafverzwarende omstandigheden hoger).